Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

John FitzGibbon (1. hrabia Clare)

Pierwszy hrabia Clare

John FitzGibbon, 1. hrabia Clare, Hrabia Clare lub Lord Clare (ur. ok. 1749, zm. 28 stycznia 1802) – irlandzki polityk, od roku 1783 Prokurator generalny i lord kanclerz Irlandii od 1789.

W historii Irlandii był postacią kontrowersyjną, opisywaną jako twardogłowy protestant, zagorzały przeciwnik katolicyzmu i jeden z pierwszych zwolenników zjednoczenia − pod postacią Unii − z Anglią (do czego ostatecznie doszło krótko przed jego śmiercią). Sprzeciwiał się wprowadzaniu jakichkolwiek ulg politycznych dla katolików zarówno w Irlandii, jak i w Anglii, a ponadto był pierwszym, kto zasugerował Jerzemu III, że jego koronacja zależy w dużym stopniu od tego, czy dopuści katolików do udziału w pracach parlamentu.

Postać FitzGibbona w niewielkim tylko stopniu wpłynęła na politykę Wielkiej Brytanii, bowiem działał głównie w parlamencie irlandzkim. Lepiej zapamiętano jego przeciwnika politycznego, Henry’ego Grattana i arystokratycznego buntownika z roku 1798, lorda Edwarda FitzGeralda. FitzGibbon wspierał te działania polityczne, które zmierzały do utrzymania protestanckiej dominacji i ciągłego ucisku katolickiej większości w Irlandii. Osiągnął swój cel po roku 1801, kiedy to parlament irlandzki został rozwiązany, a unia z Wielką Brytanią zawiązana bez jakichkolwiek ustępstw wobec katolików. Na dłuższą metę jego sprawa nie wytrzymała próby czasu − w roku 1829 rząd brytyjski był zmuszony przyznać katolikom pełnię praw (przy jednoczesnym ograniczeniu praw wyborczych najbiedniejszych Irlandczyków). Unia irlandzko-brytyjska, której zdecydowanie sprzeciwiał się Henry Grattan, została częściowo rozwiązana w około sto lat później.

Największym osiągnięciem FitzGibbona było przekonanie Jerzego III, że ustępstwa wobec katolików − tak w Wielkiej Brytanii, jak i w Irlandii − będą oznaczały, że król sprzeniewierzył się przysiędze koronacyjnej. Tak oto król − a za nim jego młodszy syn − stał się zagorzałym przeciwnikiem emancypacji, która musiała odczekać do śmierci ich obu. W tym przekonaniu króla (co miało miejsce prawdopodobnie pomiędzy 1793 a 1801 rokiem), represyjna polityka FitzGibbona wymierzona przeciwko irlandzkim katolikom osiągnęła swój szczytowy punkt; uczyniwszy to zdołał unicestwić to wszystko, o co walczył Grattan i jego partia. Jednocześnie przyczynił się do upadku Williama Pitta, bowiem Pitt położył na szali całą swoją reputację by uzyskać emancypację katolików wraz z aktem powołującym do życia unię. Jeszcze przez długi czas żaden z brytyjskich premierów nie mógł podjąć działań w tym kierunku. W ten sposób FitzGibbon odegrał negatywną rolę nie tylko w historii irlandzkiego, ale również brytyjskiego parlamentaryzmu.

Jego prawnukiem był Louis Theobald Dillon FitzGibbon (1925-2003) – pisarz, autor książek o zbrodni katyńskiej, w roku 1976 współinicjator budowy pomnika katyńskiego w Londynie.

Bibliografia

  • Henry Boylan: A Dictionary of Irish Biography. Dublin: Gill and MacMillan, 1998, s. 134. ISBN 0-7171-2945-4.
Kembali kehalaman sebelumnya