Kalam (arab. „dyskurs, rozprawa”) – w islamie dyskusja, a także teologia dogmatyczna, odwołująca się do danych spisanych, lecz również rozumowych[1].
Kalam był pierwszą formą arabskiej myśli filozoficznej[2]. Jest to swego rodzaju mahometańska scholastyka[3]. Powstanie kalamu datuje się w początkach VII w.[4].
Ilm al-kalam – teologia dialektyczna, dawała podstawy wiary, na których mogło się oprzeć prawo muzułmańskie (fikh).
Różne szkoły w różny sposób odnosiły się do spekulacji religijnych. Hanbalici sprzeciwiali się kalamowi, podobnie jak niektórzy szafi’ici i szkoła malikicka w Maghrebie. Z biegiem czasu nastąpiło zbliżenie kalamu do filozofii, o czym Ibn Chaldun powiedział: „pytania kalamu i filozofii tak się pomieszały, że nie można ich rozróżnić”.
Mutakallim – osoba stosująca metodę kalam[4].
Przypisy
Bibliografia
- Arabska filozofia średnich wieków. W: Historia filozofii. Pod redakcją G. F. Aleksandrowa, B. E. Bychowskiego, M.B. Mitina, Pawła Judina. Tłum. z rosyjskiego Aleksander Neyman, Roman Korab-Żebryk, Bogdan Kupis. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961, s. 500–517. (pol.).
- Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna wydawnictwa Gutenberg Print sp.z o.o., Warszawa, 2000, tom 34/12
