Kalendarium historii Szkocji

Kalendarium historii Szkocji – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Szkocji.

80 n.e. – rzymski namiestnik Brytanii, Juliusz Agrykola, najechał na Kaledonię
84 – Brytowie pod wodzą Calgacusa ponieśli klęskę w bitwie z Rzymianami pod Mons Graupius
121–129 – Klaudiusz Ptolemeusz opisał w dziele Geographia najwcześniejszą znaną pisemną wzmiankę o ludach zamieszkujących okolice Dublina, nawiązując do osady zwanej Eblana
142 – ok. 160 km na północ od Muru Hadriana Rzymianie budują wał Antonina
296 – powstała pierwsza wzmianka o Piktach w literaturze łacińskiej
360 – powstał pierwszy rzymski opis ludów Irlandii z użyciem nazwy „Szkoci”
368 – Piktowie, Szkoci i Sasi napadli na Londyn
397 – Święty Ninian wylądował w zatoce Galloway, gdzie założył pierwszy kościół chrześcijański w Whithorn
ok. 410 – Rzymianie opuścili Wyspy Brytyjskie
460–490 – Król Artur, domniemany władca Brytów, wiedzie swą armię złożoną z wyborowych wojowników celtyckich do walki z najeźdźcami saskimi. Być może epizod ten wydarzył się sto lat później, a jego bohaterem jest Aidan, namaszczony przez św. Kolumbę na króla Dalriady
501–503 – Szkoci z Irlandii założyli królestwo Dalriada w Argyll, na zachodnim wybrzeżu dzisiejszej Szkocji
563 – do Argyll przybył z Irlandii św. Kolumba; w Szkocji powstały pierwsze kościoły i klasztory (na wyspie Iona)
597 – śmierć św. Kolumby
600 – bitwa pod Catraeth (Catterick, hrabstwo Yorkshire) – 300 wojów z plemienia Gododdin (z okolic dzisiejszego Edynburga) zginęło w walce z anglosaskim władcą Nortumbrii – Ethelfrithem. Sam Ethelfrith zginął w 616, w innej bitwie
po 600 – powstał pierwszy poemat szkocki „Y Gododdin”
ok. 608 – zmarł Aidan, król Dalriady
685 – bitwa pod Nechtansmere; Piktowie pod wodzą Brude zwyciężyli Anglów i ustanowili południową granicę Szkocji. Król Piktów wyrzekł'się kościoła celtyckiego na rzecz kościoła rzymskokatolickiego
794 – początek inwazji wikingów norweskich
802 – duńscy wikingowie splądrowali Ionę
843 – Kenneth MacAlpin zjednoczył Szkotów i Piktów pod swoimi rządami. Powstało Królestwo Alby, zjednoczone państwo Szkotów i Piktów
973 – Kenneth II pokonał duńskich najeźdźców w bitwie pod Luncarty koło Perth
1005 – w północno-wschodniej Szkocji przychodzi na świat Makbet, syn Finnleacha. Tego samego roku ginie Kenneth III, zamordowany przez swego kuzyna Malcolma z Monzievaird, który obejmuje tron Alby jako Malcolm II
1018 – Malcolm II pokonał wojowników z Nortumbii w bitwie pod Carham
1020 – Finnleach został zamordowany przez innego Malcolma oraz Gillacomgaina. Młody Makbet przysiągł zemstę
1032 – Malcolm umarł, a Makbet wraz z sojusznikami osaczył Gillacomgain i jego 50 towarzyszy i spalił ich żywcem
1034 – król Malcolm II został zamordowany w Glamis. Na tron wstąpił Duncan I (ten sam, którego opisuje William Szekspir w Makbecie)
1039 – Duncan najechał northumbryjskie Durham, ale wyprawa skończyła się klęską, a Duncan musiał się salwować ucieczką do Szkocji
1040 – Makbet w bitwie pod Elgin zabił Duncana I i przejął tron szkocki
1057 – śmierć Makbeta w bitwie pod Lumpahan
1058 – po zamordowaniu syna Makbeta, Lulacha, królem został Malcolm III syn Duncana I. Początek anglicyzacji Kościoła i sądu
1107 – Szkocja została podzielona między braci zmarłego króla Edgara. Aleksander I objął północną część kraju i tytuł królewski, a Dawid I – południe (Strathclyde, część Lothian, Cumbria) i tytuł earla Cumbrii
1124 – Dawid I został królem Szkotów
1138 – porażka Dawida I w bitwie przeciw wojskom norweskim pod Northhallerton
1290 – Król Anglii Edward I ogłosił się feudalnym suwerenem Szkocji
1296 – Edward I ukradł kamień koronacyjny królów szkockich, tzw. Kamień Przeznaczenia i umieścił go w Opactwie Westminsterskim
1297 – William Wallace stanął na czele buntu. Porażka Anglików w bitwie pod Stirling
1305 – William Wallace został skazany na śmierć za zdradę przez sąd angielski
1306 – koronowano Roberta I Bruce
1314 – bitwa pod Bannockburn
1320 – papież uznał pełną niepodległość Szkocji
1371 – umarł Dawid II Bruce, ostatni król z dynastii Bruce. Początek panowania dynastii Stuartów
1406 –podczas podróży do Francji syn Roberta III, książę Jakub został wzięty do niewoli przez Anglików. Regentem został stryj Jakuba – Robert Stewart, pierwszy diuk Albany
1420 –wykupiono Jakuba przez Szkotów po śmierci Roberta III
1424 – koronowano Jakuba I
1437 – zamordowano Jakuba I Stuarta
1603 – unia personalna Anglii i Szkocji
1639–1640 – wojny biskupie
1660 – restauracja monarchii przez Karola II Stuarta
1692 – rzeź w Glencoe
1707 – podpisano akt unii, na podstawie którego królestwo połączyło się z królestwem Anglii
1715 – Bitwa pod Sheriffmuir
1746 – Bitwa pod Culloden
1846–1856 – dziesięcioletnia klęska głodu (Highland Potato Famine) spowodowana zarazą ziemniaczaną
1879 – katastrofa mostu nad Tay
1885 – Szkocja otrzymała ministerstwo w rządzie Wielkiej Brytanii
1988 – zamach nad Lockerbie
1997 – referendum autonomiczne; 74% mieszkańców wypowiedziało się za ponownym utworzeniem własnego parlamentu
1998 – ukonstytuowano pierwszy nowy Parlament Szkocki
2014 – referendum niepodległościowe

Zobacz też

Władcy Szkocji

Bibliografia

Tomasz Kapitaniak: Historia Szkocji. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2000. ISBN 83-912403-3-9.
Stefan Zabieglik: Historia Szkocji. Gdańsk: Wydawnictwo DJ, 2000. ISBN 83-87227-07-2.
Norman Davies: Wyspy. Historia. przekład: Elżbieta Tabakowska. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012. ISBN 978-83-240-2222-9.