Kazimierz Badeni

Kazimierz Badeni
Data urodzenia	14 października 1846
Data i miejsce śmierci	9 lipca 1909 ; Krasne
	Premier Austrii (Przedlitawii)
Okres	od 30 września 1895; do 30 listopada 1897
Poprzednik	Erich von Kielmansegg
Następca	Paul Gautsch von Frankenthurn
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Feliks Badeni (ur. 14 października 1846 w Surochowie, zm. 9 lipca 1909 w Krasnem) – polski hrabia, polityk, prawnik i premier austriackiego rządu.

Życiorys

Pochodził z rodziny Badenich pieczętującej się herbem Bończa pochodzenia wołoskiego, która została nobilitowana w końcówce XVII wieku^[1] i obdarzona w Austrii tytułem hrabiowskim w osobie jego dziada Kazimierza Stanisława 8 listopada 1845^[2]. Ukończył studia uzyskując tytuły doktora praw i filozofii^[3].

Był politykiem konserwatywnym. Karierę polityczną rozpoczął jako starosta w Żółkwi, następnie w Rzeszowie i Krakowie. Był posłem na Sejm Krajowy Galicji^[3] kadencji V, VI, VII, VIII i IX. W latach 1888–1895 był namiestnikiem Galicji^[3].

Zdaniem wielu polskich badaczy starał się złagodzić konflikt polsko-ukraiński, dlatego zawarł porozumienie z częścią przedstawicieli ruchu ukraińskiego, m.in. z Ołeksandrem Barwinskim («nowa era»). Z kolei w ocenie przedstawiciela ruchu ukraińskiego, Ewhena Ołesnyckiego, za rządów Kazimierza Badeniego miały miejsce nadużycia podczas wyborów posłów do Sejmu Krajowego Galicji w 1895 r. i Rady Państwa w Wiedniu w 1897 r.^[4]. Ostro zwalczał rodzący się ruch socjalistyczny i ludowy (chrześcijańsko-społeczny ks. Stojałowskiego). Równolegle z urzędem Namiestnika pełnił stanowisko prezydenta c. k. krajowej dyrekcji skarbu i c. k. galicyjskiej dyrekcji dóbr państwowych^[3]. Jego zastępcą był Jan Lidl^[3]. W 1894 jako namiestnik brał aktywny udział w urządzaniu wielkiej wystawy krajowej we Lwowie. Rozwijał szkolnictwo.

W latach 1895–1897 był premierem Austrii. W przemówieniu powitalnym cesarz wyraził nadzieję, że z jego rządem chciałby współpracować do śmierci^[5]. Jego rząd upadł pod wpływem oporu Niemców i socjalistów, po tym jak wprowadził w Czechach równouprawnienie języków czeskiego i niemieckiego. Cesarz udzielił mu dymisji (28 listopada 1897) po zamieszkach ludności robotniczej Wiednia wywołanych usunięciem przy pomocy sił policyjnych niemieckich posłów opozycji (zgodnie z obowiązującym: „lex Falkenhayn”). Zamieszki te zorganizowane były przez nacjonalistów niemieckich pod przywództwem Georga Schönerera, którzy otwarcie zmierzali do połączenia Austro-Węgier z Cesarstwem Niemieckim.

Słynął ze zwięzłości wypowiedzi, co wpływowa wiedeńska gazeta Neue Freie Presse uznała za dobrą stronę jego słabej znajomości języka niemieckiego.

Był żonaty z Marią Marianną Apolonią Skrzyńską herbu Zaremba (1850–1937). Ich dziećmi byli Ludwik (1873–1916) oraz Maria (1874–1950), żona Adama Krasińskiego IV ordynata na Opinogórze od 1897, a po jego śmierci od 1912 hr. Zygmunta Zamoyskiego (1875–1931).

Kazimierz Badeni zmarł w pociągu, wracając z kuracji w Karlowych Warach, gdzie leczył się na cukrzycę. Po południu 9 lipca 1909 znaleziono go nieżyjącego w pociągu pośpiesznym na stacji Krasne, blisko rodzinnego majątku w Busku^[6].

Odznaczenia i wyróżnienia

Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Austria, 1891)^[3]^[2]
Komandor z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa (Austria, 1886)^[3]^[2]
Order Korony Żelaznej III klasy (Austria, 1882)^[3]^[2]
Krzyż Wielki Orderu św. Grzegorza Wielkiego (St. Apostolska, 1893)^[3]^[2]
Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego I kl. (Prusy, 1896)^[2]
Wielka Wstęga Orderu Orła Białego (Rosja, 1896)^[2]
Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia, 1896)^[2]
Wielka Wstęga Orderu św. Aleksandra (Bułgaria, 1897)^[2]
Wielka Wstęga Orderu Słonia Białego (Syjam, 1897)^[2]
Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy (Rumunia, 1897)^[2]
c. i k. rzeczywisty tajny radca od 1888^[3]^[2]
c. i k. szambelan (podkomorzy) od 1878^[3]^[2]^[7]
honorowy obywatel miast Żółkwi^[3], Brodów^[3], Gródka^[3], Drohobycza^[3], Jasła^[3], Starego Sącza^[3], Tarnowa^[3], Nowego Sącza^[3], Krosna^[3], Trembowli^[3], Rohatyna^[3], Stryja^[3], Dobromila^[3], Sokala^[3], Wadowic^[3] (wszystkie tytuły nadane przed 1895)^[3], Krakowa^[3] (17 grudnia 1894), Jarosławia^[3] (1894), Lwowa (3 października 1895)^[8]^[9], Przemyśla, Rzeszowa, Sanoka (1894)^[10]^[11], Leżajska (1897)^[12], Łańcuta (1897)^[13], Ropczyc (1897)^[14].

Zobacz też

Pałac Badenich w Busku

Przypisy

↑ Polska Encyklopedia Szlachecka. T. 1. Warszawa, 1935, s. 163.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 194-195.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac Szematyzm na rok 1895. Lwów: 1895, s. 3.
↑ Ewhen Ołesnyćkyj. Storinky z moho żyttia. (ukr.)
↑ Grodziski Stanisław, Franciszek Józef I, Wrocław 1990
↑ † Kazimierz hr. Badeni. „Kurjer Lwowski”, s. 1, 10 lipca 1909.
↑ Jerzy Sewer Dunin Borkowski, Rocznik szlachty polskiej, t. II, Lwów 1883, s. 769.
↑ Leon Gustaw Dziubiński: Poczet prezydentów, wiceprezydentów i obywateli honorowych miasta Lwowa. Lwów: 1896, s. 24.
↑ Kronika. Honorowe obywatelstwo Lwowa dla hr. Kazimierza Badeniego. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 230 z 6 października 1895.
↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Numer okazowy z 16 grudnia 1894.
↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 51-52. ISBN 83-909787-8-4.
↑ Kronika. „Kuryer Rzeszowski”, s. 3, Nr 41 z 10 października 1897.
↑ Kronika. „Kuryer Rzeszowski”, s. 2, Nr 42 z 17 października 1897.
↑ Kronika. „Kuryer Rzeszowski”, s. 3, Nr 47 z 21 listopada 1897.