Kuchnia norweska – tradycyjna kuchnia Norwegów opierająca się w głównej mierze na surowcach łatwo dostępnych na terenie Norwegii, szczególną rolę odgrywają w niej ryby oraz dzika zwierzyna. Wiele tradycyjnych potraw jest konserwowanych w celu zachowania przydatności do spożycia podczas długich zim.
Model konsumpcji
Większość Norwegów spożywa trzy lub cztery posiłki dziennie, zwykle składające się z zimnego śniadania (frokost) z kawą, popołudniowego ciepłego obiadu (middag) oraz kolacji (kveldsmad). Typowe norweskie śniadanie składa się z mleka lub soku owocowego, kawy (lub rzadziej herbaty) oraz kanapek z mięsem, serem lub dżemem lub pastami. Popularne są także płatki zbożowe, takie jak płatki kukurydziane, musli i płatki owsiane z jogurtem. Pomiędzy śniadaniem a obiadem popularny jest posiłek lunsj, jedzony między godziną 11 i 12; odpowiednik drugiego śniadania w Polsce. Obiady to najczęściej różne mięsa (baranina, wieprzowina, dziczyzna) oraz warzywa (najpopularniejsze i najłatwiejsze do uprawy są ziemniaki)[1] oraz kawa, zwykle spożywa się je pomiędzy 16 a 17[2]. Kolacje nie są już obfite, jedzone między godziną 19 a 20[3].
Mięsa
Norwegowie, w celu zapewnienia sobie wystarczającej ilości pożywienia podczas okresu zimowego, konserwowali żywność[4]. Do dziś popularne są mięsa suszone, solone oraz wędzone[3]. Najbardziej znanymi daniami mięsnymi są: sztokfisz, fiskekaker, gravlax, a także pinnekjøtt, czy pulpety rybne i wołowe[1]. Do najczęściej używanych w kuchni rodzajów mięs zalicza się jagnięcina i dziczyzna (łosie, renifery, jelenie czy głuszce)[5][6]. Jednym z najsłynniejszych norweskich dań rybnych jest lutefisk - suszona ryba marynowana w ługu, potem długo moczona, podawana z purée z groszku, młodymi ziemniakami, bekonem, musztardą i serem kozim. Jest to tradycyjne danie podawane w okresie Bożego Narodzenia[7].
Najbardziej znanym w Norwegii rodzajem sera jest brunost – brązowy karmelizowanyserserwatkowy, przypominający krówkę[8]. W ciągu ostatnich kilku lat producenci serów w Norwegii rozszerzyli asortyment: od serów typu camembert, chevre i brie po produkty tradycyjne, np. gamalost i pultost[5]. Sery są produkowane ze wszystkich dostępnych rodzajów mleka: krowiego, owczego jak i koziego[1]. Obecnie produkuje się około 140 rodzajów serów[9].
Smørbrød i koldtbord
Kanapki smørbrød
Smørbrød to tradycyjne norweskie kanapki. Na cieniutkie kromki chleba ukrojone po przekątnej układane są plasterki sera, wędliny lub ryby, po czym dekorowane kawałkami warzyw i owoców. Mogą być spożywane na śniadanie, lunch lub jako lekka kolacja. W wersji luksusowej, zwanej snitter, podczas przygotowania których nacisk kładziony jest na szczególnie atrakcyjny wygląd, są podawane gościom podczas różnych uroczystości (np. ślub, chrzciny) i przyjęć. Przykłady popularnych kombinacji smørbrød:
Koldtbord to tradycyjny norweski bufet. Z podawanym w ten sposób jedzeniem można spotkać się podczas uroczystości i przyjęć, oraz w luksusowych hotelach. Bufet składa się najczęściej z kilku sekcji: ryb i owoców morza, mięsa i wędlin, potraw na gorąco oraz deserów i ewentualnie także sekcji z serami[10]. Korzystając z koldtbord należy wybierać potrawy z jednej sekcji na raz i a następnie za każdym razem używać czystego talerzyka przechodząc do nowego rodzaju potraw następnej sekcji[10].
Słodycze
Popularnymi norweskimi słodyczami są cukierkiKvikk Lunsj oraz turecki pieprz. Lubiane są także naleśnikiLompe, robione z ciasta złożonego w większej części z ziemniaków, a w mniejszej części z mąki, jadane zarówno na słodko, jak i na słono[11].
Alkohole
Alkohol w Norwegii nie jest zbyt popularny z powodu restrykcyjnej polityki antyalkoholowej[12]. Rząd jako jedyny posiada koncesję na trunki powyżej 4,75%, które można kupić tylko w państwowych sklepach monopolowych. Alkohol sprzedawany jest od poniedziałku do piątku do godziny 18 i w soboty do godziny 15. Najbardziej znanym norweskim, a nawet skandynawskim, alkoholem, jest wódka Akvavit[13].
