Leo von Klenze

Leo von Klenze

Data i miejsce urodzenia	29 lutego 1784 Schladen
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1864 Monachium
Zawód, zajęcie	architekt
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Franz Karl Leopold von Klenze (ur. 29 lutego 1784 w Schladen, zm. 27 stycznia 1864 w Monachium) – niemiecki architekt, uczeń Friedricha Gilly’ego w Berlinie, Charlesa Perciera i P.F. Fontaine’a w Paryżu, nadworny architekt króla Westfalii Hieronima Bonapartego w Kassel oraz króla bawarskiego Ludwika I. W większości realizacji reprezentował nawrót do klasycznego stylu greckiego, tworzył również w stylu arkadowym.

W 1800 Klenze udał się do Berlina, by studiować prawo, jednak pozostając pod wrażeniem wykładów i osobowości Friedricha Gilly’ego podjął studia architektoniczne^[1] w berlińskiej Akademii Budowlanej (niem. Berliner Bauakademie)^[2]. W 1803 Klenze wyjechał do Paryża, gdzie kształcił się m.in. u Jeana-Nicolasa-Louisa Duranda, Charlesa Perciera i P.F. Fontaine’a^[1]. Następnie przebywał na dworze w Kassel (1804–1813)^[3], gdzie pracował dla króla Westfalii Hieronima Bonapartego^[1].

Od 1815 pracował w Monachium dla królów bawarskich Maksymiliana I, a następnie jego syna Ludwika I, który zaprosił Klenzego do Monachium^[4]. W 1816 został architektem nadwornym (niem. Hofbauintendant)^[1]. W latach 1823–1824 Klenze odbył podróż studyjną na Sycylię^[3]. W 1834 król wysłał Klenzego z misją dyplomatyczną do Aten do swojego syna – Ottona, który w wyniku ustaleń konferencji londyńskiej zasiadł w 1832 na tronie nowo powstałego królestwa Grecji^[5]. Klenze jechał, by wzmocnić pozycję młodego króla w obliczu intryg wewnętrznych zagrażających monarchii^[6]. Oficjalnym celem wizyty były usługi doradcze w sprawie planowania i budowy nowych Aten: sporządzenie planu miasta, zaprojektowanie budynków władz i urzędów państwowych oraz rozwiązanie kwestii Akropolu^[6]. W tym kontekście Klenze zawiózł wówczas projekt rezydencji królewskiej w Atenach^[7] przygotowany przez Karla Friedricha Schinkla^[8]. Sam również sporządził projekt ateńskiego pałacu na prośbę Ludwika, który jednak jeszcze przed wyjazdem Klenzego wycofał zlecenie^[7]. Ostatecznie rezydencję zbudował według własnego projektu Friedrich von Gärtner^[9]. Klenze wykorzystał swoją podroż, by wesprzeć wysiłki greckich historyków sztuki walki z szabrownictwem antycznych dzieł sztuki^[1] – zainicjował m.in. prace konserwatorskie na ateńskim Partenonie^[10]. Postulował również objęcie ochroną wszystkich bardziej znaczących zabytków kultury antycznej^[11].

W 1839 car Rosji Mikołaj I zaangażował Klenzego do budowy Ermitażu w Petersburgu^[1].

W 1862 został honorowym obywatelem miasta Monachium^[12].

Został pochowany na Starym Cmentarzu Południowym w Monachium.

Odznaczony został bawarskim Orderem Maksymiliana (1853)^[13] oraz pruskim orderem Pour le Mérite (1861)^[14].

Preferując klasyczny styl grecki Klenze propagował „Greek Revival”^[15]:

Klenze był przekonany, że można dalej rozwijać architekturę antyczną, poprzez nowe zestawianie jej form podstawowych – w tym celu dokonał dokładnych pomiarów świątyń we Włoszech i Grecji^[1]. Pragnął rozwinąć nowy styl architektoniczny na bazie klasycznego, tak jak miało to miejsce w przypadku stylu renesansowego^[1]. W Niemczech uznawany jest za kreatora nurtu neorenesansowego^[1]. Większość jego projektów została zrealizowana w Monachium – podczas 48-letniej służby na dworze bawarskim, Klenze wzniósł 17 budowli^[1].

Obok architektury, Klenze zajmował się również malarstwem i rysunkiem, a także projektowaniem detali dekoracyjnych dla wnętrz swoich budowli, m.in. stworzył sztukaterie sufitowe w gmachach gliptoteki i pinakoteki^[1]. Ponadto prowadził badania archeologiczne, a także w zakresie historii architektury i sztuki^[1]. Wiele z prac teoretycznych Klenzego nie zostało nigdy opublikowanych^[4]. Prowadził ożywioną korespondencję z filozofem Friedrichem Wilhelmem Josephem von Schellingem, Wilhelmem von Humboldtem i królem Ludwikiem I, któremu doradzał przy budowie kanałów i linii kolejowych^[1].

• Leo von Klenze: Die Walhalla in artistischer und technischer Beziehung. München: 1843. Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze, Ludwig Schorn: Description de la Glyptothleque de Sa Majeste Louis I Roi de Bavilere. Cotta, 1835. (fr.). Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Sammlung architektonischer Entwürfe. 1831–50. Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Aphoristische Bemerkungen gesammelt auf seiner Reise nach Griechenland. G. Reimer, 1838. (niem.). Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Anweisung zur Architektur des christlichen Cultus. 1828. Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Über das Hinwegführen plastischer Kunstwerke aus dem jetzigen Griechenland. München: 1821. Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Der Tempel des olympischen Jupiter von Agrigent. 1821. Brak numerów stron w książce
• Leo von Klenze: Versuch einer Wiederherstellung des toskanischen Tempels nach seinen historischen und technischen Analogien. 1821. Brak numerów stron w książce

• 1846–1862 – Propyleje^[15]
• 1843–1853 – Ruhmeshalle^[17]
• 1836–1837 – monopteros w Englischer Garten^[18]
• 1835–1838 – przebudowa pałacu Törring-Jettenbach dla potrzeb poczty głównej^[12]
• 1829–1844 – Kościół św. Ludwika
• 1826–1835 – budowa rezydencji królewskiej^[12]
• 1826–1837 – kościół Wszystkich Świętych (niem. Allerheiligen-Hofkirche)^[19]
• 1826–1828 – sala koncertowa Odeon (zniszczona podczas bombardowań w 1944–1945)^[20]
• 1825–1826 – pałac księcia Ludwiga Ferdinanda przy Wittelsbacherplatz 4^[12]
• 1823–1825 – odbudowa teatru narodowego^[12]
• 1822 (projekt); 1826–1830 (realizacja) – Stara Pinakoteka^[21]
• 1820–1822 – stajnie dworskiej szkoły jazdy konnej (niem. Marstall)^[12]
• 1817–1821 – pałac Leuchtenberg przy Odeonsplatz 4^[22]
• 1816–1831 – gliptoteka monachijska^[23]
• 1816–1829 – Ludwigstrasse^[12]
• 1815–1862 – Königsplatz^[12]

• 1847–1863 – Befreiungshalle w Kelheim (rozpoczęta przez Friedricha von Gärtnera)^[24]
• 1839–1851 – Nowy Ermitaż w Petersburgu^[1]
• 1830–1842 – Walhalla koło Ratyzbony^[15][25]
• 1821–1828 – Konstitutionssäule w Gaibach^[12]
• 1808–1813 – Teatr Napoleonshöhe w Kassel^[12]

• Klenze, Leo von. www.zeno.org. [dostęp 2010-08-16]. (niem.).