Ten artykuł dotyczy rodzaju postępowania. Zobacz też: makiawelizm jako cechę osobowości.
Makiawelizm – doktryna polityczna sformułowana przez Niccola Machiavellego, autora Księcia. Głosi ona, że najważniejszym celem w polityce jest racja państwa. Aby ją osiągnąć można korzystać z wszelkich dostępnych środków (także np. podstępu i okrucieństwa)[1]. Synonim bezwzględnego postępowania w myśl hasła „cel uświęca środki”.
Polityka według Machiavellego to sztuka skutecznego działania, która musi być oddzielona od moralności – w polityce chodzi o skuteczność, a nie o czynienie dobra[2]. Mąż stanu, aby prowadzić skuteczną politykę, musi także sięgać po środki i metody sprzeczne z zasadami moralnymi[1]. Rządzenie powinno polegać na wytwarzaniu przeświadczenia, że działania rządzącego są w istocie dobre[2].
Władca powinien zachowywać pozory łaskawości, prawości, człowieczeństwa, a siłę i terror powinien łączyć z podstępem i zdradą. Pożądane jest, by poddani szanowali i kochali swojego władcę, a przynajmniej – by wywoływał on lęk[1].
↑ abcLeksykon politologii: wraz z Aneksem o: reformie samorządowej, wyborach do sejmu, prezydenckich oraz gabinetach rządowych: praca zbiorowa. Wrocław: Atla 2, 2002, s. 222. ISBN 83-88555-46-4.
↑ abStanisław Filipowicz: Historia myśli polityczno-prawnej. Gdańsk: Arche, 2006, s. 154 i n.. ISBN 83-88445-44-8.