Mikołaj Mrozowicki

Mikołaj Mrozowicki

Prus III
Rodzina	Mrozowiccy herbu Prus III
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1739 Sokołówka
Data i miejsce śmierci	15 lipca 1827 Kitajgród
Ojciec	Adam Mrozowicki
Matka	Ewa Franciszka z Puzynów herbu Oginiec
Żona	Helena z Krokowskich herbu Ślepowron
Rodzeństwo	Barbara Aniela, Tadeusz, Anastazja Julianna Katarzyna, Róża, Józef Michał Wincenty Kazimierz, Klara Marianna, Franciszka Maria, Zofia Helena Klara, Ignacy, Elżbieta Katarzyna Urszula, Stanisław, Wiktoria[1]

Mikołaj Sabba Mrozowicki herbu Prus III (ur. 4 grudnia 1739 w Sokołówce, zm. 15 lipca 1827 w Kitajgrodzie) – podkomorzy JKM, konsyliarz i członek Rady Generalnej Konfederacji Barskiej, rotmistrz chorągwi pancernej, elektor 1764, członek Stanów Galicyjskich.

Był synem Adama, starosty stęgwilskiego i regimentarza wojsk koronnych, oraz Ewy Franciszki z Puzynów herbu Oginiec, pisarzówny wielkiej litewskiej. Urodził się 4 grudnia 1739 roku w Sokołówce (w II RP w powiecie bóbreckim) i został ochrzczony z imionami Sabba Mikołaj w tamtejszej parafii^[2]. W wieku kilku lat przyjął Regułę Trzecią Świętego Franciszka (w „Katalogu osób zacnych Polskich, którzy przyjęli Regułę Trzecią S. O. Franciszka”, wydanym w 1749 roku, został wymieniony jako najmłodszy członek tego Zgromadzenia)^[3]. Stosunkowo wcześnie rozpoczął działalność publiczną, posłując z ziemi lwowskiej razem z ojcem i bratem Józefem na sejm elekcyjny 6 września 1764 roku na Woli i podpisał z województwem ruskim suffragia^[4][5][6]. W 1766 roku został podkomorzym Jego Królewskiej Mości, ale podobnie jak ojciec wybrał karierę wojskową. W lutym 1768 roku był porucznikiem, bowiem z takim stopniem wziął udział, 22 lutego tego samego roku, w sejmiku ziemi halickiej^[7].

Pod koniec lutego 1768, razem o ojcem i bratem Józefem pociągnął do Baru, gdzie 29 lutego 1769 roku podpisał jako jeden z pierwszych akt Konfederacji Barskiej, a marszałek generalny koronny Konfederacji Barskiej, Michał Hieronim Krasiński powołał jego na konsyliarza i członka Rady Generalnej Konfederacji. Pełnił on tę funkcję aż do upadku Konfederacji, będąc zarazem w stopniu porucznika dowódcą chorągwi pancernej swego ojca. Został jednym z najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników regimentarza generalnego koronnego Konfederacji Barskiej Joachima Potockiego i wykorzystywany był przez szefów barskich w szeregu misjach dyplomatycznych. Między innymi 16 grudnia 1768 roku razem z szefami barskimi podpisał traktat przymierza polsko-tatarsko-tureckiego. Następnie na początku stycznia 1769 roku uczestniczył w Bałcie w pertraktacjach Joachima Potockiego z chanem Krym Girejem w sprawie wspólnej wyprawy na Nową Serbię i Ukrainę. Pod dowództwem swego ojca, Adama Mrozowickiego, wziął udział na początku 1769 roku w wyprawie na bracławszczyznę. Następnie w marcu tego roku z ramienia szefów barskich, Michała Hieronima Krasińskiego i Joachima Potockiego, wyjechał z misją dyplomatyczną do wielkiego wezyra Mohammeda Emina. Wspólnie z Joachimem Potockim, od 6 lipca do 5 sierpnia 1769 roku, wziął udział w obronie oblężonego przez Rosjan Chocimia.^[8]

W lutym 1770 roku na polecenie Joachima Potockiego udał się z kolejną misją dyplomatyczną do Stambułu, tym razem do Saint-Priesta, który miał kołatać o przyspieszenie dywersji tureckiej, o zasiłki pieniężne i zmianę lokalizacji obozu wojsk konfederackich. Wobec choroby zastępował przy placówce francuskiej Rocha Lasockiego i miał okazję wówczas diametralnie zmienić pogląd Sait-Priesta na sytuację konfederatów. W wyniku działań Mrozowickiego do Warny przybył urzędnik rządu tureckiego, który zbadał rzeczywiste potrzeby wychodźców, których wówczas przebywało tam około 2 tysięcy, ale koni mieli oni zaledwie około półtora tysiąca, bo drugie tyle wyginęło. W konsekwencji Porta zdecydowała się dawać konfederatom regularny comiesięczny „tain” i furaż na wyżywienie ludzi i koni. Pomoc ta w znacznym stopniu, obok środków uzyskanych od rodzin przywódców Konfederacji, uratowała byt materialny obozu Barzan. Kolejną misję dyplomatyczną do Stambułu odbył 12 lipca 1771 roku w związku ze staraniami o powrót konfederatów do Polski, na co wyraziła zgodę Porta w październiku tego roku. Pod koniec 1771 roku wspólnie z Joachimem Potockim i ojcem Adamem wyruszył z Czernowody do kraju. W marcu 1772 roku przybył do Preszowa, a następnie razem z Joachimem Potockim do Cieszyna, gdzie w końcu kwietnia przyczynił się do pojednania przywódców Konfederacji, pośredniczył bowiem w spotkaniu Potockiego z Adamem Hieronimem Krasińskim^[6][9][10].

Po upadku Konfederacji osiadł początkowo w swoich dobrach dziedzicznych Sarnki i Sokołów w ziemi halickiej i służył w dalszym ciągu w wojsku koronnym.^[6] 2 kwietnia 1775 roku otrzymał patent rotmistrza królewskiego, a w dniu następnym otrzymał list przypowiedni na chorągiew pancerną po zmarłym ojcu^[11]. W 1782 roku, razem z braćmi: Józefem, Ignacym i Stanisławem, legitymował się w Lwowskim Sądzie Ziemskim, jako „króla Polskiego szambelan i rotmistrz wojsk polskich”, oraz został członkiem Stanów Galicyjskich^[12].

Ożenił się w 1781 roku z Heleną z Krokowskich herbu Ślepowron, córką Dominika Stefana, kasztelana buskiego i Teresy Zofii Łomżyńskiej herbu Lubicz, urodzoną w 1743 roku w Kitajgrodzie, zmarłą 27 marca 1791 roku w Kitajgrodzie, wdową po Józefie Konstantym Łosiu herbu Dąbrowa, staroście ostrzyńskim i cześniku lwowskim^[2]. Ostatnie lata życia spędził w swoim miasteczku Kitajgród w pow. uszyckim na Podolu, tytułowany konsyliarzem stanowym Jego Cesarskiej Mości Cesarza Rosji^[13]. Zmarł 15 lipca 1827 roku w Kitajgrodzie^[14].

 Wykaz literatury uzupełniającej: Mikołaj Mrozowicki.

• Kazimierz Pułaski, Pułascy herbu Ślepowron, [w:] Złota Księga Szlachty polskiej T. Żychlińskiego. T. VIII. Poznań 1886, s. 364 nn.
• Wacław Szczygielski: Mrozowicki Mikołaj h. Prus III (ok. 1735–ok. 1827). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXII: Morztyn Zbigniew – Niemirycz Teodor. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 209–210.