Fryderyk Chopin, najbardziej znany na świecie polski kompozytor
Muzyka polska – historia muzyki polskiej obejmuje epoki od średniowiecza po czasy współczesne.
Średniowiecze
Pierwszą kompozycją w języku polskim jest pieśń weselna „Oj Chmielu, Chmielu”. Najstarszym znanym zapisem słowno-nutowym, jaki znalazł się na terenie Polski, jest prawdopodobnie sekwencjaAd celebres rex cęlice, zawarta w Kodeksie Matyldy z początku XI w.[1]. Najstarszą znaną pieśnią religijną, która powstała w Polsce, może być sekwencja Hac festa die, datowana przez niektórych badaczy na schyłek XI w., aczkolwiek inni umieszczają ją w wieku XIII[2]. Wincenty z Kielczy jest pierwszym polskim zidentyfikowanym autorem utworu muzycznego, napisanego w XIII wieku, Gaude Mater Polonia (łac. Ciesz się, Matko Polsko). Twórca ten napisał około 1255 r. officium „Dies adest celebris” na cześć świętego Stanisława. Z początku XV wieku znanych jest także 18 utworów związanego z Uniwersytetem w Krakowie Piotra z Grudziądza, a także Mikołaja z Radomia, autora pieśni „Hystorigraphi aciem”, w której opisywał wydarzenia na dworze króla Władysława Jagiełły inspirując się muzyką włoską oraz szkołami burgundzką i niderlandzką.
Renesans
Kompozytorzy polscy spełniali ważną rolę w kulturze europejskiej. Wiele utworów z I poł. XVI wieku znajduje się w tabulaturach organowych: Jana z Lublina i z kościoła św. Ducha w Krakowie. Ważne znaczenie dla kultury muzycznej miało także powołanie w 1543 roku przez króla Zygmunta I Capella Rorantistarum (kapeli rorantystów). Najbardziej znaczący kompozytorzy renesansowi („Złoty wiek kultury polskiej”) to: Mikołaj Gomółka, Wacław z Szamotuł, Marcin Leopolita czy Jakub Polak.
Adam Jarzębski, wybitny polski kompozytor wczesnego baroku, muzyk kapeli królewskiej w Warszawie, jako pierwszy użył słowa „koncert” do określenia utworów ściśle instrumentalnych, przedtem bowiem nazywano „koncertem” zespoły wokalno-instrumentalne o znamionach koncertowego współzawodniczenia[3].
Początki opery
Za sprawą królewicza Władysława Wazy już w 1628 roku pojawiła się w Polsce opera, a w 1635 zainaugurował działalność teatr króla Władysława IV Wazy. Do czasu śmierci króla Władysława na jego dworze wystawiono kilkanaście oper pochodzenia włoskiego. Warszawa była po Florencji, Rzymie, Mantui i Bolonii piątym miastem, w którym prezentowano ten nowy gatunek muzyczny. Świetność operze w Polsce przywrócili królowie August III Sas oraz Stanisław August Poniatowski. W tym czasie, w drugiej połowie XVIII wieku wielu kompozytorów pisywało utwory patriotyczne, związane z ówczesną sytuacją Polski. Takim utworem była m.in. opera, a właściwie wodewil z mówionymi tekstami Wojciecha Bogusławskiego i piosenkami Krakowiacy i Górale, wystawiona w 1794 roku w Warszawie, z muzyką Jana Stefaniego.
Pierwszą polską symfonię (zaginioną) napisał Jacek Szczurowski około 1740 roku.
XIX wiek
Najbardziej znanym na świecie polskim kompozytorem jest Fryderyk Chopin, autor miniatur, sonat i koncertów fortepianowych, których znaczenie wykracza poza ramy romantycznej stylistyki.
Ogólnoświatowy posłuch miały także polonezyMichała Ogińskiego, a na europejskich muzycznych salonach często gościły takie postacie muzyki polskiej jak Józef Elsner (kompozycja „Passio Domini Nostri Jesu Christi”), Juliusz Zarębski („Kwintet fortepianowy g-moll”) czy Karol Kurpiński.
Światową sławę zyskali także: romantyczny wirtuoz i autor utworów skrzypcowych Henryk Wieniawski, kompozytor, pianista i polityk Ignacy Jan Paderewski, oraz wszechstronny kompozytor muzyki scenicznej i koncertowej Karol Szymanowski.
Twórcą polskiej opery narodowej stał się Stanisław Moniuszko, uważany (obok Ignacego Dobrzyńskiego) za najwybitniejszego kompozytora polskiego drugiej połowy XIX wieku.
XX wiek
Szerokie uznanie w dziedzinie symfoniki zdobył Mieczysław Karłowicz (uczeń innego wybitnego polskiego kompozytora – Zygmunta Noskowskiego) określany jako „ojciec polskiego poematu symfonicznego”.
Natomiast w dziedzinie pieśni i dzieł muzyki kameralnej na międzynarodowy rynek muzyczny wkroczył organizator życia muzycznego Władysław Żeleński (ojciec Tadeusza Boy-Żeleńskiego). Do pomoniuszkowskich wybitnych kompozytorów należeli także m.in. dwaj słynni lwowiacy: Jan Gall i Stanisław Niewiadomski. Wielką sławę w początku wieku zyskał pianista Ignacy Jan Paderewski, ale i kompozytor, który odniósł znaczny sukces swoją operą „Manru”. W czasach „Młodej Polski” działał najwybitniejszy polski kompozytor po Chopinie Karol Szymanowski, twórca niezwykle popularnej do dzisiaj na całym świecie opery „Król Roger”.
Znaczące sukcesy polscy muzycy osiągnęli w dziedzinie muzyki jazzowej, tworząc oryginalny styl określany często mianem polskiej szkoły jazzu. Zwłaszcza w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku polska muzyka jazzowa cieszyła się dużym uznaniem w kraju i poza granicami. Do grona artystów o międzynarodowej sławie należą Krzysztof Komeda, Adam Makowicz, Tomasz Stańko, Michał Urbaniak. W okresie PRL duże znaczenie miał międzynarodowy festiwal Jazz Jamboree odbywający się w Warszawie, będący wydarzeniem bezprecedensowym we wschodniej Europie.
Obecnie polska muzyka rozrywkowa, poza użyciem języka polskiego oraz w niektórych przypadkach charakterystycznych idiomów melodycznych i rytmicznych polskiej muzyki ludowej, nie różni się w istotny sposób od muzyki popularnej innych krajów, a jej zasięg poza nielicznymi wyjątkami odnosi się wyłącznie do rynku krajowego.
