Oleg Mądry (ok. 845–912; starorus. Ольгъ, Ѡльгъ вѣщїи[1], staronord. Helgi, ukr. Олег Віщий, ros. Олег Вещий) – książę zwierzchni Rusi w latach 879–912, następca i krewny Ruryka.
Życiorys
Oleg objął władzę nad Rusią Nowogrodzką po śmierci Ruryka w 879 roku, z powodu niepełnoletności syna Ruryka – Igora Rurykowicza. Szybko jednak umocnił swą władzę i nie oddał jej Igorowi aż do śmierci.
W 882 Oleg przyłączył do Rusi Nowogrodzkiej Smoleńsk i jak podaje Powieść minionych lat, w tym samym roku ruszył na Kijów[2], którym władali dawni towarzysze Ruryka, Askold i Dir. Oleg podbił Kijów, a Askolda i Dira prawdopodobnie zwabił w pułapkę i rozkazał skrytobójczo zamordować. Wkrótce po tych wydarzeniach Oleg z przyczyn geopolitycznych przeniósł stolicę swego państwa z Nowogrodu Wielkiego do Kijowa, co dało początek Rusi Kijowskiej.
Wiadomości źródłowe na temat Olega są skąpe i nie zawsze pewne, ale wiadomo, że przyczynił się on do zjednoczenia wschodniej Słowiańszczyzny, podporządkowując sobie m.in. plemiona Siewierzan, Dulebów, Tywerców i innych. Walczył też z koczowniczymi Chazarami, którzy stanowili wielkie zagrożenie dla plemion ruskich. O tym wspomina też Aleksandr Puszkin w swoim wierszu:
- Как ныне сбирается вещий Олег
- Отмстить неразумным хазарам...
I oto wybiera się Oleg, kniaź wieszczy
Nieść zemstę zuchwałym Chazarom
(tłum. Mieczysław Jastrun)
Oleg nawiązał także kontakty handlowe i polityczne z Bizancjum. W 907[3] roku wyruszył na wyprawę do Konstantynopola, co zaowocowało podpisaniem w 911[3] roku pokoju z cesarzem bizantyńskim Leonem VI i pierwszej w dziejach Rusi umowy handlowej.
Oleg zmarł w roku 912. Według Powieści minionych lat, pogański czarownik obwieścił mu, że zginie z powodu swojego ukochanego konia. Oleg trzymał się od niego daleko, a kiedy dowiedział się, że koń już dawno nie żyje, zapragnął zobaczyć jego szczątki. Gdy Oleg nastąpił na czaszkę konia, wyśmiał wróżbitę, ale wówczas wypełzł z czaszki wąż, który śmiertelnie ukąsił Olega[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Постоянная Историко-Археографическая Комиссия Академии Наук СССР, Полное Собрание Русских Летописей, t. 1, Лаврентьевская Летопись, Ленинград 1926–1928, s. 23 (ros.).
- ↑ AndersA. Hedman AndersA., Анатолий НиколаевичА.Н. Кирпичников Анатолий НиколаевичА.Н., Викинги и Славяне, 1998, Cytat: Вся жe Русь стала называться Gardariki — «страна гардов» (= городов). На ранних этапах своeй истории Рюриково городище (дрeвнeйший Новгород русских лeтописeй IX — X вв.) являлось резиденцией князeй — Рюрика, Олeга, откуда в 882 г.(…) . Brak numerów stron w książce
- ↑ a b Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie – Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 211. ISBN 978-83-7425-697-1.
- ↑ Повесть временных лет [online] (ros.).
Bibliografia
- Kazimierz Lepszy (red.): Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968. Brak numerów stron w książce
