Order Wolności Republiki Słowenii (słoweń.Častni znak svobode Republike Slovenije) – najwyższe trójstopniowe odznaczenie Republiki Słowenii ustanowione w 1992 roku. Order przyznawany jest przez prezydenta Słowenii za wyjątkowe zasługi na rzecz obrony wolności i zachowania suwerenności Republiki Słowenii.
Ustanowienie
Order Wolności Republiki Słowenii został wprowadzony ustawą z dnia 13 maja 1992 roku. Jest nadawany przez prezydenta Słowenii na wniosek organów państwowych, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji, obywateli i z własnej inicjatywy[1] zarówno obywatelom, instytucjom, jednostkom, firmom i organizacjom, jak i obcokrajowcom, organizacjom zagranicznym i międzynarodowym. Może być też przyznany pośmiertnie[2]. Zgodnie z ustawą z 1992 roku order przyznawany był za:[3]
heroizm w ochronie wolności Republiki Słowenii,
wyjątkowe zasługi w uzyskaniu i obronie niezależności i suwerenności Republiki Słowenii,
osobistą odwagę i poświęcenie w ratowaniu i ochronie życia ludzkiego i dóbr materialnych[a],
zasługi i osobisty wkład w nawiązywanie, rozwijanie i wzmacnianie stosunków międzynarodowych, które przyczyniły się do uznania i promocji Republiki Słowenii,[a].
zasługi w innych dziedzinach życia i pracy związanych z suwerennością Republiki Słowenii[a].
W 1995 ustawa wprowadzająca order zasługi utrzymała Order Wolności jako najwyższe odznaczenie Słowenii[4], natomiast wprowadzona w 2004 roku poprawka tej ustawy ograniczyła nadawanie orderu, przyznając go odtąd jedynie za obronę wolności i zachowanie suwerenności oraz działaniami na rzecz niepodległości Słowenii[5].
Od początku ustanowienia order podzielony jest na trzy stopnie:[6]
Zlati častni znak svobode RS (Złoty Order Wolności Republiki Słowenii),
Srebrni častni znak svobode RS (Srebrny Order Wolności Republiki Słowenii),
Častni znak svobode RS (Order Wolności Republiki Słowenii).
Odznaka
Odznaka orderu ma formę spirali o średnicy 40 mm powstałej w wyniku skręcenia paska szerokości 2,5 mm. Pośrodku umieszczona jest emaliowana płytka w barwach flagi Słowenii. W stopniu złotym odznaka w całości wykonana jest z pozłacanego metalu, w stopniu srebrny spirala wykonana jest z metalu posrebrzanego, natomiast emaliowana środkowa płytka z pozłacanego metalu. Odznaka trzeciej klasy w całości wykonana jest z posrebrzanego metalu[7]. Odznaka Złotego Orderu zawieszona jest na niebieskiej wstędze (o szerokości 27 mm) z trzema paskami pośrodku w kolorach flagi i noszona na szyi, pozostałych dwóch stopni odznaka noszona jest na lewej piersi bez wstążki[8].
Odznakę można zastąpić metalową plakietką w formie prostokąta o wymiarach 4 x 36 mm. W jej środkowej części o szerokości 14 mm umieszczone są trzy emaliowane kwadraty o bokach 3 mm w kolorach flagi. Plakietka stopnia złotego wykonana jest w całości z pozłacanego metalu. W stopniu srebrnym plakietka jest posrebrzana, natomiast jej środkowa część pozłacana, a w przypadku trzeciego stopnia w całości posrebrzana[7]. Plakietki wszystkich trzech stopni noszone są na lewej piersi[8].
Poza odznaką i plakietką odznaczonemu wręcza się certyfikat w formacie 420 x 295 mm zawierający imię i nazwisko osoby odznaczonej, rodzaj dekoracji, opis zasług, numer i datę zarządzenia oraz odręczny podpis prezydenta. Na certyfikacie umieszczony jest również graficzne przedstawienie odznaki i herb Słowenii[7].
Orderem Wolności został udekorowany m.in. w 2003 roku były prezydent Słowenii Milan Kučan, a także 17 głów obcych państw oraz podmiotów prawa międzynarodowego (w stopniu złotym)[9]:
Ustawa z dnia 13 maja 1992 r. o Orderze Wolności Republiki Słowenii (Zakon o odlikovanju častni znak svobode Republike Slovenije (ZOdlZS) (Uradni list RS, št. 24/1992)) [1]
Ustawa z dnia 19 grudnia 1994 r. o odznaczeniach Republiki Słowenii (Zakon o odlikovanjih Republike Slovenije (ZOdl) (Uradni list RS, št. 1/1995)) [2]
Ustawa z dnia 25 lutego 2004 r. zmieniająca ustawę o odznaczeniach Republiki Słowenii (Zakon o spremembah in dopolnitvah Zakona o odlikovanjih Republike Slovenije (ZOdl-A) (Uradni list RS, št. 22/2004)) [3]
Ustawa o odznaczeniach Republiki Słowenii (oficjalny tekst jednolity z dnia 21 maja 2004 r.) (Zakon o odlikovanjih Republike Slovenije (uradno prečiščeno besedilo) (ZOdl-UPB1) (Uradni list RS, št. 69/2004)) [4]tłumaczenie na ang.
Vrste odlikovanj. Urad predsednika Republike Slovenije, 2012. [dostęp 2020-03-11]. (ang. • słoweń.).