|
Piastunka (Augustine Roulin)
Piastunka (Augustine Roulin) (w oryg. fr. La berceuse (Augustine Roulin), hol. La Berceuse, portret van Madame Roulin) – zbiorczy tytuł 5 obrazów–portretów Augustine Roulin, namalowanych przez Vincenta van Gogha w okresie od grudnia 1888 do marca 1889 podczas jego pobytu w miejscowości Arles:
- Piastunka (Augustine Roulin)[1] namalowany w grudniu 1888, obecnie w zbiorach Kröller-Müller Museum w Otterlo. Nr kat.: F 504, JH 1665.
- Pani Roulin kołysząca kołyską[2] namalowany w styczniu 1889, obecnie w zbiorach Art Institute of Chicago w Chicago. Nr kat.: F 506, JH 1670.
- Piastunka (Augustine Roulin)[3][4] namalowany w styczniu 1889, obecnie w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Nr kat.: F 505, JH 1669.
- Piastunka (Augustine Roulin)[5] namalowany w lutym 1889, obecnie w Museum of Fine Arts w Bostonie. Nr kat.: F 508, JH 1671.
- Piastunka (Augustine Roulin)[6] namalowany w marcu 1889, obecnie w Stedelijk Museum w Amsterdamie. Nr kat.: F 507, JH 1669.
Historia
W pierwszych miesiącach swojego pobytu w Arles van Gogh zarzucił malarstwo portretowe, prawdopodobnie z braku modeli. Ale już w połowie sierpnia 1888 informował brata Theo o namalowaniu pierwszych portretów Cierpliwego Escaliera i Josepha Roulina, naczelnika urzędu pocztowego przy przystanku kolejowym w Arles[7]. W okresie od grudnia 1888 do stycznia 1889 namalował pierwsze portrety Augustine Roulin (1851–1930), żony Roulina. Podczas swych wizyt u Roulinów widział często Augustine, matkę trojga dzieci, siedzącą na krześle i trzymającą w rękach sznur, którym kołysała kołyskę z leżącą w niej 6-miesięczną córeczką Marcelle.
- Mam właśnie portret żony Roulina, nad którym pracowałem, zanim zachorowałem. Jego kolory obejmują zakres od różowego do pomarańczowego, przechodząc w [kolory] żółte i cytrynowe z jasną i ciemną zielenią. Byłbym bardzo zadowolony, gdybym mógł go ukończyć, ale obawiam się, że ona już nie zechce mi pozować, jej mąż wyjechał.[8]
Dzieje obrazu po śmierci van Gogha
Dzieje obrazu po śmierci artysty nie są rozstrzygnięte ani kompletne. Jedna z kopii[a] prawdopodobnie trafiła w ręce jego brata Theo, który powierzył ją z kolei Julienowi-François Tanguy. W 1905 obraz został zakupiony w Salonie Niezależnych w Paryżu przez hr. Antoine de la Rochefoucauld. Ten sprzedał ją Paulowi Rosenbergowi, a on z kolei w 1928 sprzedał dzieło Johnowi Taylorowi Spauldingowi. Spauding podarował w 1948 obraz Museum of Fine Arts w Bostonie, w zbiorach którego obraz obecnie się znajduje[9].
Opis i symbolika
Obraz Piastunka przedstawia kobietę siedzącą na tle pstrokatej tapety z motywem kwiatów i girland. Grubymi pociągnięciami pędzla artysta oddał jej korpulentne kształty oraz zaokrąglone ramiona. Pulchne ręce ze sznurem od kołyski, złożone na brzuchu, zostały przedstawione w barwach jaśniejszych niż twarz. Mocny kontur oddziela zieloną kamizelkę i spódnicę od czerwonej podłogi eksponując stylizowane na drzeworyt kolorowe płaszczyzny[10].
Widoczny w ręku kobiety sznur prowadzi do niewidocznej na obrazie kołyski, w której spoczywa dziecko. Wzrok kobiety jest skierowany w dal. Przy oparciu fotela Augustine Roulin van Gogh umieścił napis „La Berceuse”. Wyjaśniając ten tytuł napisał: „Nazywam go ‘Piastunka’ lub po prostu 'kołysanka albo kobieta kołysząca kołyskę'”[b]. Tytuł obrazu wykracza poza dosłowność wykonywanej przez kobietę czynności. Symbolika zawarta w przesłaniu obrazu nawiązuje do opowiadań Gauguina o jego żeglarskich podróżach dookoła świata w latach 1868–1870, stanowi także nawiązanie do powieści Pierre’a Lotiego „Islandzki Rybak” („Pêcheur d’Islande”) z 1886, której motywem są długie, samotne wyprawy rybaków w morze i ich tęsknota za domem[11]. W liście do Gauguina z 21 stycznia 1889 van Gogh pisał:
- Uważam, że gdyby umieścić to płótno na łodzi rybaka z Islandii, można by poczuć w nim kołysankę[12].
Szerzej rozwinął ten wątek w liście do Theo z 28 stycznia:
- Co do tematu tego płótna, to powiedziałem właśnie Gauguinowi, kiedy razem rozmawialiśmy o islandzkich rybakach i ich melancholijnej izolacji, wystawionych na te wszystkie niebezpieczeństwa, samotnych na smutnym morzu, powiedziałem właśnie o tym Gauguinowi, że w następstwie tych osobistych rozmów wpadłem na pomysł namalowania takiego obrazu, żeby żeglarze, dzieci i męczennicy jednocześnie, widząc go w kabinie łodzi islandzkich rybaków, mogli doświadczyć uczucia kołysania, przypominając sobie własne kołysanki. Obraz wygląda teraz, że tak powiem, jak chromolitografia z bazaru. Kobieta ubrana na zielono, z pomarańczowymi włosami, umieszczona na zielonym tle z różowymi kwiatami. Te dysonansowe kontrasty jaskrawego różu, krzykliwego oranżu, żywej zieleni są stonowane plamami czerwieni i zieleni. Wyobrażam sobie te płótna właśnie pomiędzy słonecznikami, które w ten sposób będą stanowiły lampy lub świeczniki po ich bokach, tego samego rozmiaru; w ten sposób 7 lub 9 płócien stanowić będzie całość. (Chciałbym zrobić powtórkę dla Holandii, jeśli tylko znów będę miał modelkę).[13]
Van Gogh czuł, iż obraz matki-piastunki mógł świetnie nadawać się sypialni rybaków, stanowiąc dla nich przypomnienie czasów dziecinnych poprzez porównanie kołysania łodzi i kołyski. Obrazy Piastunki powstawały w czasie, kiedy artysta sam potrzebował pocieszenia i ukojenia po zerwaniu z Gauguinem[11].
- Zaplanowany przez van Gogha tryptyk: w środku obraz Piastunki, „oświetlany” po bokach przez dwa obrazy ze słonecznikami
-
-
-
Obrazy Piastunki zdradzają dziedzictwo wpływu Gauguina nie tylko co do stylu, ale i co do nastroju, ponieważ jest w nich coś mrocznego pomimo jaskrawych kolorów, uwydatnionych przez agresywne komplementarne zestawienie czerwieni i zieleni[14].
Kompozycja obrazu jest prosta i całkowicie utrzymana w stylu prostych ludzi z rodziny Roulin, gustujących w mocnych kolorach i muzyce granej na pozytywie. Tacy ludzie, według van Gogha, znali niekiedy proste życiowe prawdy bardziej, niż słynni bywalcy salonów literackich[15]
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Dzieje dotyczą obrazu znajdującego się w zbiorach Museum of Fine Arts w Bostonie.
- ↑ Takie m.in. znaczenie wyraz „berceuse” w jęz. francuskim.
Przypisy
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ Kathryn Calley-Galitz: Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Warszawa: Arkady, 2020, s. 448. ISBN 978-83-213-5048-6.
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ David Brooks (The Vincent Van Gogh Gallery): The Paintings: La Berceuse (Augustine Roulin). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 56.
- ↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Theo van Gogh. Arles, Tuesday, 22 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „J’ai en train le portrait de la femme Roulin où je travaillais avant d’être malade. J’avais arrangé là-dedans les rouges depuis le rose jusqu’à l’orangé, lequel montait dans les jaunes jusqu’au citron avec des verts clairs et sombres. Si je pouvais terminer cela, cela me ferait bien plaisir mais je crains qu’elle ne voudra plus poser, son mari absent.–” (fr.).
- ↑ Museum Of Fine Arts Boston: Lullaby: Madame Augustine Roulin Rocking a Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. s. 57.
- ↑ a b The Art Institute of Chicago: Analysis: Van Gogh’s Madame Roulin Rocking the Cradle (La Berceuse). [dostęp 2011-07-26]. (ang.).
- ↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 739 : To Paul Gauguin. Arles, Monday, 21 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Et je crois que si on plaçait cette toile telle quelle dans un bateau de pêcheurs même d’Islande, il y en aurait qui sentiraient là-dedans la berceuse.” (fr.).
- ↑ Van Gogh Museum, Amsterdam: 743: To Theo van Gogh. Arles, Monday, 28 January 1889.. [dostęp 2011-07-26]. Cytat: „Je viens de dire à Gauguin au sujet de cette toile, que lui et moi ayant causé des pêcheurs d’Islande et de leur isolement mélancolique, exposés à tous les dangers, seuls sur la triste mer, je viens d’en dire à Gauguin qu’en suite de ces conversations intimes il m’était venu l’idée de peindre un tel tableau que des marins, à la fois enfants et martyrs, le voyant dans la cabine d’un bateau de pêcheurs d’Islande, éprouveraient un sentiment de bercement leur rappelant leur propre chant de nourrice. Maintenant cela ressemble si l’on veut à une chromolithographie de bazar. Une femme vêtue de vert à cheveux orangé se détâche contre un fond vert à fleurs roses. Maintenant ces disparates aiguës de rose cru, orangé cru, vert cru, sont attendris par des bémols des rouges et verts. Je m’imagine ces toiles juste entre celles des tournesols – qui ainsi forment des lampadaires ou candelabres à côté, de même grandeur; et le tout ainsi se compose de 7 ou de 9 toiles.– (j’aimerais faire une répétition encore pour la Hollande si je peux ravoir le modèle).” (fr.).
- ↑ D.M. Field: Van Gogh. s. 269.
- ↑ Janice Anderson: Vincent van Gogh. s. 43.
Bibliografia
- Dieter Beaujean, Per Hölmström (tłum.): Van Gogh, Liv och verk. Köln: Könemann, 2000. ISBN 3-8290-4761-4. (szw.). Brak numerów stron w książce
- Janice Anderson: Vincent van Gogh. Bokia, 1994. ISBN 91-7115-030-7. (szw.). Brak numerów stron w książce
- D.M. Field: Van Gogh. Chartwell Books, Inc., 2006. ISBN 0-7858-2011-6. (ang.). Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne
| Ogólne |
|
|---|
| Rodzina |
|
|---|
| Przyjaciele |
|
|---|
| Znawcy twórczości |
|
|---|
| Grupy obrazów |
|
|---|
| Obrazy |
|
|---|
| Akwarele |
|
|---|
| Rysunki |
|
|---|
| Akwaforty |
|
|---|
Obrazy
przypisywane
van Goghowi |
|
|---|
| Kolekcje publiczne |
|
|---|
| Van Gogh w sztuce |
|
|---|
|
|
.jpeg)
