Podział administracyjny Austrii

Republika Austrii jest federacją, którą tworzy 9 krajów związkowych (niem.: Bundesland lub Land, l.mn.: Bundesländer, Länder).

Kraje związkowe podzielone są na miasta statutarne (niem.: Statutarstadt, Stadtbezirk, l.m.: Statutarstädte, Stadtbezirke) oraz powiaty (niem.: Bezirk, Landbezirk, l.m.: Bezirke, Landbezirke, w Dolnej Austrii i Vorarlbergu Verwaltungsbezirk, l.m.: Verwaltungsbezirke).

Wyjątek stanowi Wiedeń, który podzielony jest na 23 dzielnice (niem.: Gemeindebezirk, l.mn.: Gemeindebezirke).

Powiaty dzielą się na: miasta (niem.: Stadt, l.m.: Städte), gminy targowe (niem.: Marktgemeinde, l.mn.: Marktgemeinden) oraz gminy (niem.: Gemeinde, Ortsgemeinde, l.mn.: Gemeinden, Ortsgemeinden).

Kraje związkowe

Historia

Pięć z dziewięciu krajów związkowych: Dolna Austria, Karyntia, Salzburg, Styria oraz Tyrol, istnieje od średniowiecza. Górna Austria wyodrębniła się za panowania Józefa II około 1783-84. Vorarlberg wyodrębnił się z Tyrolu w roku 1861. Po rozpadzie Austro-Węgier w 1918 roku na podstawie traktatu z Saint-Germain oraz traktatu z Trianon Burgenland został przyłączony do Austrii jako kolejny kraj związkowy. W 1922 z Dolnej Austrii został wyodrębniony Wiedeń, jako 9 kraj związkowy.

Podstawa prawna

Podstawą prawną podziału Austrii na kraje związkowe jest Konstytucja Austrii uchwalona 1 października 1920 roku z późniejszymi zmianami. Mówi ona:

Artykuł 2

(1) Austria jest państwem federalnym.
(2) Federację tworzą samodzielne kraje: Burgenland, Karyntia, Dolna Austria, Górna Austria, Salzburg, Styria, Tyrol, Vorarlberg i Wiedeń.

Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii^[1]^[2]

Lista

Polska nazwa^[3]	Niemiecka nazwa	Stolica	Powierzchnia^[4]	Ludność (2023)^[4]
Burgenland	Burgenland	Eisenstadt	3965.20 km²	301250
Karyntia	Kärnten	Klagenfurt am Wörthersee	9536.50 km²	568984
Dolna Austria	Niederösterreich	St. Pölten^[5]	19179.56 km²	1718373
Górna Austria	Oberösterreich	Linz	11982.52 km²	1522825
Salzburg	Salzburg	Salzburg	7154.56 km²	568346
Styria	Steiermark	Graz	16399.34 km²	1265198
Tyrol	Tirol	Innsbruck	12648.37 km²	771304
Vorarlberg	Vorarlberg	Bregencja	2601.67 km²	406395
Wiedeń	Wien	Wiedeń	414.82 km²	1982097

Mapa

Niemcy

Czechy

Węgry

Słowenia

Włochy

Szwajcaria

Liechte-
nstein

Podział

Nazwa	Gminy katastralne	Powiaty	Miasta statutarne	Miasta	Gminy targowe	Gminy	Gminy razem	Miejscowości
Burgenland	0328	07	2	11	067	091	171	0328
Karyntia	0746	08	2	15	047	068	132	2825
Dolna Austria	3040	20	4	72	327	170	573	3744
Górna Austria	1213	15	3	29	151	255	438	6590
Salzburg	0381	05	1	10	024	0 84	119	0687
Styria	1605	13	1	34	122	129	286	2078
Tyrol	0341	08	1	10	021	245	277	0627
Vorarlberg	0107	04	–	05	012	079	096	0155
Wiedeń	0089	0–	1	0–	00–	00–	001	0023
Razem	7850	79	150	1870	772	11190	20930	170570
Źródło: statistik.at

Powiaty

Osobny artykuł: Powiat (Austria).

Podstawa prawna

Podstawa prawna istnienia powiatów regulowana jest na poziomie krajów związkowych. Jest to odpowiednio:

Burgenland – Burgenländisches Bezirkshauptmannschaften-Gesetz – Bgld. BH-G,
Dolna Austria – Gesetz über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften,
Górna Austria,
Karyntia – Bezirkshauptmannschaften-Gesetz,
Salzburg – Bezirkshauptmannschaften-Gesetz,
Styria – Gesetz vom 13. Mai 1997 über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften und die uständigkeit der Bezirksverwaltungsbehörden in der Steiermark (Steiermärkisches Bezirkshauptmannschaftengesetz),
Tyrol – Gesetz über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften,
Vorarlberg – Gesetz über die Organisation der staatlichen Bezirksverwaltung.

Kraj związkowy Wiedeń nie dzieli się na powiaty.

Podział administracyjny Wiednia

Mapa

Innere
Stadt

Leopold-
stadt

Landstraße

4

5

6

Neubau|7

8

9

Favoriten

Simmering

Meidling

Hietzing

Penzing

15

Ottakring

Hernals

Währing

Döbling

Brigit-
tenau

Floridsdorf

Donaustadt

Liesing

Gminy

Gminy są korporacjami terytorialnymi z prawem do samorządu i zarazem okręgami administracyjnymi. Każda nieruchomość należy do jednej gminy^[6].

Organami gmin są^[6]:

rada gminy;
zarząd gminy;
burmistrz.

Gminom liczącym co najmniej 20 000 mieszkańców nadawane są prawa miejskie^[6].

Miasta statutarne

Podstawa prawna

Wszystkie gminy Austrii na podstawie Konstytucji Federalnej podlegają tym samym prawom, niezależnie, czy są to sporej wielkości miasta, czy też gminy wiejskie.

Jednocześnie Konstytucja pozwala na tworzenie miast statutarnych:

Artykuł 116

(3) O ile nie zagraża to interesom krajowym, gminie liczącej co najmniej 20 000 mieszkańców, jest nadawany na jej wniosek w drodze ustawy krajowej jej statut (prawo miejskie). Taka ustawa może być ogłoszona tylko za zgodą Rządu Federalnego. Zgodę uważa się za udzieloną, jeżeli Rząd Federalny w ciągu 8 tygodni od dnia, w którym uchwalona ustawa została przedłożona w odpowiednim ministerstwie federalnym, nie powiadomi naczelnika kraju, że zgody odmawia. Miasto posiadające własny statut, obok zadań administracji gminnej, wykonuje również administrację okręgową.

Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii^[1]^[2]

Lista

Nazwa	Kraj związkowy	Ludność	Powierzchnia	Gęstość	Data nadania statutu
Eisenstadt	Burgenland	15 729	42,88	367	1921
Graz	Styria	298 479	127,57	2340	1850
Innsbruck	Tyrol	131 358	104,91	1252	1850
Klagenfurt am Wörthersee	Karyntia	104 332	120,12	869	1850
Krems an der Donau	Dolna Austria	25 271	51,66	489	1938
Linz	Górna Austria	210 118	95,99	2189	1866
Rust	Burgenland	1964	20,01	98	1921
Salzburg	Salzburg	156 619	65,65	2386	1869
St. Pölten	Dolna Austria	57 639	108,44	532	1922
Steyr	Górna Austria	37 917	26,56	1428	1867
Villach	Karyntia	65 135	134,99	483	1932
Waidhofen an der Ybbs	Dolna Austria	11 126	131,56	85	1868
Wels	Górna Austria	64 385	45,92	1402	1964
Wiedeń	Wiedeń	1 982 097	414,82	4778	1850
Wiener Neustadt	Dolna Austria	47 878	60,94	786	1866

Mapa

Położenie na mapie Austrii

Przypisy

↑ ^a ^b Bundes-Verfassungsgesetz. Linz: Pro-Libris-Verlagsgesellschaft, 2010. ISBN 978-3-9900803-2-0. (niem.).
↑ ^a ^b Konstytucja Austrii. Piotr Czarny (tłum.), Bogumił Naleziński (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004. ISBN 83-7059-658-4. (pol.).
↑ Andrzej Czerny: Austria. W: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa. Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 20. ISBN 978-83-254-0825-1. (pol.).
↑ ^a ^b Regionale Gliederungen 2023. Wiedeń: Statistik Austria, 2023. (niem.).
↑ Do 1986 stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń.
↑ ^a ^b ^c Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii z dnia 1 października 1920 r. [online], sejm.gov.pl [dostęp 2023-03-01] .

[autonazwa2-1] Bundes-Verfassungsgesetz. Linz: Pro-Libris-Verlagsgesellschaft, 2010. ISBN 978-3-9900803-2-0. (niem.).

[autonazwa1-2] Konstytucja Austrii. Piotr Czarny (tłum.), Bogumił Naleziński (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004. ISBN 83-7059-658-4. (pol.).

[3] Andrzej Czerny: Austria. W: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa. Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 20. ISBN 978-83-254-0825-1. (pol.).

[statistik.at-4] Regionale Gliederungen 2023. Wiedeń: Statistik Austria, 2023. (niem.).

[5] Do 1986 stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń.

[Konstytucja-6] Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii z dnia 1 października 1920 r. [online], sejm.gov.pl [dostęp 2023-03-01] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]