Port jest usytuowany w północnym obszarze cieśniny Świny, który łączy się z Zatoką Pomorską. Położony jest na wyspach Uznam i Wolin. Port zajmuje centralną część miasta Świnoujście, zarówno po jego wschodniej, jak i zachodniej części. Do portu prowadzi przez Zatoką Pomorską sztucznie pogłębiany północny tor podejściowy o długości 60 km i głębokości 14,3 m wraz z kotwicowiskami na redzie, która w całości (według polskiego stanowiska) stanowi polskie morze terytorialne[2]. Niemcy uznają natomiast część toru podejściowego położoną dalej niż 12 mil morskich od linii najniższego stanu morza za swoją wyłączną strefę ekonomiczną[3]. W związku ze sprzecznymi stanowiskami prawnymi stron i potrzebą rozbudowy portu Polska zdecydowała w maju 2023 r. o zbudowaniu nowego wschodniego toru podejściowego o głębokości technicznej 17 m i długości 70 km na wodach nie będących przedmiotem sporu z Niemcami (w kierunku północno-wschodnim)[4].
Granice portu zostały ponownie ustalone w 2022 roku[5]. Z portu morskiego wyłączony jest obszar portu wojennego Świnoujście, który zajmuje Basen Węglowy i Basen Południowy.
Porty w Szczecinie i Świnoujściu tworzą uniwersalny kompleks portowy (jeden z największych na Bałtyku), który odgrywa jedną z głównych ról w polskiej gospodarce morskiej[6].
Do portu morskiego Świnoujście w 2014 roku zawinęły 4983 statki (w tym statki białej floty)[7].
Znajdują się tu także takie służby, jak: urząd odprawy celnej, sanepid, Graniczny Inspektorat Weterynarii w Świnoujściu, Morski Ratowniczy Ośrodek Koordynacyjny.
Z portu mogą korzystać statki o maksymalnej długości 270 m, szerokości 50 m i zanurzeniu 13,50 m (z zastrzeżeniem)[9]. Kanał wejściowy do portu ma długość 32 mil morskich, szerokość od 180 do 200 m, głębokość 14 m[10].
Pływy w porcie nie występują, ale możliwe są wahania poziomu wody z nagłymi prądami wchodzącymi oraz wychodzącymi, które w zależności od kierunku wiatrów mogą osiągać prędkość do 1,5 węzła.[potrzebny przypis]
Przy wejściu do portu, przy zachodnim falochronie, znajduje się Mielizna Zachodnia.
Podczas zimy, port jest zazwyczaj wolny od lodu. Zalodzenie basenów portowych i redy występuje dopiero po okresach długotrwałych mrozów.
Statek zamierzający wejść do portu z Zatoki Pomorskiej, o ile nie może mijać się ze statkiem wychodzącym z portu Świnoujście, powinien ustąpić z drogi statkowi wychodzącemu z portu, chyba że VTS zarządzi inaczej. W sytuacji nawigującego zbiornikowca LNG w obszarze redy lub portu, wszystkie statki w obszarze VTS Świnoujście zobowiązane są podporządkować swoje zamiary ruchom zbiornikowca LNG[11].
Poruszanie się wszystkich statków o długości poniżej 20 m, w tym jednostek sportowych, na torach wodnych, kotwicowiskach i obszarach wód portowych jest podporządkowane ruchowi statków o długości 20 m i większej[12].
Ruch jednostek pod żaglami na torach wodnych, kotwicowiskach i granicach portu dozwolony jest wyłącznie w dzień i przy widzialności powyżej 5 kabli (926 m)[12].
Wejście do portu zabezpieczają dwa falochrony: centralny – o długości 1400 m i zachodni – o długości około 300 m[potrzebny przypis].
W 2006 roku całkowita długość nabrzeży w porcie Świnoujście wynosiła 5634 m, z czego 5414 m nadawało się do eksploatacji. Łączna długość nabrzeży o głębokości powyżej 10,9 m nadających się do eksploatacji wynosiła 1413 m. Całkowita długość nabrzeży przeładunkowych nadających się do eksploatacji wynosiła 4109 m[13].
Port posiada dwie obrotnice. Obrotnica północna o średnicy 370 m i głębokości 11,0 m, znajduje się pośrodku między Basenem Trymerskim a Basenem Północnym. Obrotnica południowa o średnicy 320 m i głębokości 11,4 m, znajduje się na środku cieśniny Świna naprzeciw basenu Bosmańskiego[potrzebny przypis].
Przystań jachtowa
Marina w Basenie Północnym
Basen Północny odsłonięty od otwartej wody, znajduje się w północno-wschodniej części centrum miasta na wyspie Uznam. Marina administrowana jest przez Ośrodek Sportu i Rekreacji „Wyspiarz”. Pojemność mariny wynosi ok. 300 miejsc dla jachtów, o zanurzeniu do 4,5 m oraz długości 10–12 m , istnieje także możliwość przyjmowania jednostek o zanurzeniu do 6 m na nabrzeżu zewnętrznym.[potrzebny przypis]Przystań funkcjonuje przez cały rok wraz z możliwością zimowania jachtów. Posiada pełne zaplecze sanitarne (tj. woda pitna, pralnia, suszarnia, możliwość skorzystania z energii elektrycznej). Na terenie przystani jachtowej funkcjonują obiekt socjalno-sanitarny, tawerna oraz stacja benzynowa[14].
↑Rozporządzenie Rady Ministrów z 22.02.1995 r. w sprawie ustalenia granicy redy dla portów morskich w Świnoujściu i Szczecinie (Dz.U. z 1995 r., Nr 20, poz. 101)
↑Tabl. 1 /27/. Długość nabrzeży w portach morskich w 2006. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2007. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny, 2007, s. 64. ISSN 0867-082X.
↑Port jachtowy. Ośrodek Sportu i Rekreacji „Wyspiarz”, 2007-12-10. [dostęp 2017-10-18].
