Rodinia – superkontynent istniejący na Ziemi pod koniec eonu proterozoicznego. Rodinia otoczona była wszechoceanem Mirowia.
Nazwa
Nazwa "Rodinia" pochodzi z języka rosyjskiego, gdzie родина oznacza "ojczyzna", "kraj rodzinny". Podobnie termin "Mirowia" pochodzi od rosyjskiego мировой ("światowy").
Powstanie i rozpad
Rodinia uformowała się pod koniec mezoproterozoiku, około 1,3 – 0,9 mld lat temu i przetrwała przez około 150 milionów lat[1]. Jej dokładne rozmiary i położenie są przedmiotem badań i trwających dyskusji w środowisku naukowym[2], ale generalnie uważa się, że w skład Rodinii wchodziły wszystkie istniejące wówczas masy lądowe. Kraton północnoamerykański (Laurencja) stanowił centrum tego superkontynentu.
Około 825 milionów lat temu rozpoczął się stopniowy rozpad Rodinii[1]. Ryft, który rozdzielił północną i południową część superkontynentu, z czasem przerodził się w nowy ocean – Panthalassa. Laurencja przemieściła się na południe, ląd Gondwany (połączone Australia, Antarktyda i Indie) odsunął się na północ, a pomiędzy nimi znalazł się kraton Konga (obszar środkowo-zachodniej Afryki). Kontynenty te przypuszczalnie przejściowo połączyły się ponownie, tworząc superkontynent Pannocja.
Superkontynent Rodinia utworzył się i rozpadł w ramach cyklu superkontynentalnego. Najprawdopodobniej paleokontynenty, z których uformowała się Rodinia, kilkaset milionów lat wcześniej były połączone w innej konfiguracji, tworząc superkontynent Kolumbia. Około 400 milionów lat po rozpadzie Rodinii dryf kontynentów sprawił, że połączyły się one ponownie, tworząc superkontynent Pangea.
Klimat
W kriogenie, okresie w którym Rodinia uległa rozpadowi, miały miejsce zlodowacenia o bardzo dużym zasięgu, przypuszczalnie globalnym (tzw. Ziemia-śnieżka). Superkontynent znajdował się wówczas w pobliżu równika, a oba bieguny pokrywał ocean. Takie ustawienie miało wpływ na wzrost albedo planety i wzrost tempa wietrzenia, co doprowadziło do spadku zawartości dwutlenku węgla w atmosferze i znacznego ochłodzenia klimatu. Zlodowacenia zakończyły się, dopiero gdy aktywność wulkaniczna wprowadziła do atmosfery wystarczające ilości gazów cieplarnianych[1].
Przypisy
- ↑ a b c M.J. Van Kranendonk: 16 – A Chronostratigraphic Division of the Precambrian. W: The Geologic Time Scale 2012. Redaktorzy: Felix M. Gradstein, James G. Ogg, Mark D. Schmitz, Gabi M. Ogg. Elsevier Science Limited, 2012, s. 299-365. ISBN 0-444-59425-6.
- ↑ Joseph G. Meert, Trond H. Torsvik. The making and unmaking of a supercontinent: Rodinia revisited. „Tectonophysics”. 375 (1), s. 261-288, 2003. DOI: 10.1016/S0040-1951(03)00342-1.
Linki zewnętrzne
