Nieoficjalna flaga niemieckiego ruchu oporu, zaprojektowana w 1944 roku przez Josefa Wirmera[1]Wodowanie okrętu szkolnego Horst Wessel w 1936 roku. Kółkiem zaznaczono Augusta Landmessera, który jako jedyny odmówił wykonania nazistowskiego pozdrowienia Heil HitlerObraz Trzecia Rzesza namalowany w 1934 roku przez niemieckiego antynazistowskiego malarza Heinricha VogeleraTablica pamiątkowa na fasadzie Bendlerblocku w Berlinie poświęcona uczestnikom zamachu z 20 lipca 1944 roku, którzy niedługo później zostali rozstrzelani na dziedzińcu tego budynku
Ruch oporu w III Rzeszy[2][3][4] (niem.Deutscher Widerstand[5], Widerstand gegen den Nationalsozialismus[5]; w tłum. na pol. „Niemiecki ruch oporu”, „Ruch oporu przeciwko narodowemu socjalizmowi”) był tworzony przez jednostki i grupy wywodzące się ze środowiska cywilnego, wojska oraz duchowieństwa[4], które podczas istnienia w latach 1933–1945 III Rzeszy w różny sposób wyrażały sprzeciw wobec panującej w tym państwie władzy nazistowskiej.
Najbardziej radykalnym przejawem działalności tego ruchu było siedemnaście zamachów na życie przywódcy III Rzeszy Adolfa Hitlera, jakie w latach 1938–1944 przeprowadzili niektórzy z antynazistowskich opozycjonistów. Ostatnim z nich był zamach w Wilczym Szańcu dokonany 20 lipca 1944 roku, który, tak jak poprzednie zakończył się niepowodzeniem. Jego rezultatem było wytropienie, aresztowanie i skazanie na śmierć około 7 tysięcy osób, na które padło jakiekolwiek podejrzenie o związek z zamachem[4], co doprowadziło do ostatecznego unicestwienia ruchu oporu w nazistowskich Niemczech.
↑Zofia Antkiewicz, Jan Burek, Aleksandra Ciecieląg, Anna Dobrowolska, Grzegorz Dumała, Weronika Gońda, Emilia Jankiewicz, Aleksandra Komornicka, Witold Kunicki-Goldfinger, Julia Machnowska, Radosław Micka, Maria Pawlak, Antoni Zakrzewski: Berlin. Miasto pamięci: Przewodnik. [w:] Pamięć o oporze formą legitymizacji [on-line]. books.google.pl, 2015. [dostęp 2019-06-19]. (pol.).
Ulrich von Hassell: The Von Hassell Diaries 1938-1944: the Story of the Forces Against Hitler Inside Germany. Doubleday, 1947, ISBN 0-404-16944-9 (ang.).
Hans Mommsen: Alternative zu Hitler. Studien zur Geschichte des deutschen Widerstandes. Beck, 2000, ISBN 3-406-45913-7 (niem.).
Gregor Schöllgen: A Conservative Against Hitler: Ulrich von Hassell – Diplomat in Imperial Germany, the Weimar Republic, and the Third Reich, 1881-1944. Palgrave Macmillan, 1991, ISBN 0-312-05784-9 (ang.).