Herb Sas występuje w kilku odmianach, z których najważniejsze to:
Sas I: W polu błękitnym półksiężyc złoty, zwrócony barkiem ku dołowi, nad nim – pomiędzy dwiema gwiazdami złotymi – strzała srebrna grotem ku górze skierowana. W klejnocie siedem piór pawich przebitych strzałą srebrną w lewo.
Sas II: W polu czerwonym półksiężyc złoty, zwrócony barkiem ku dołowi, nad nim – pomiędzy dwoma sześcioramiennymi złotymi gwiazdami – srebrna strzała zwrócona grotem ku górze. W klejnocie siedem piór pawich przebitych złotą strzałą skierowaną w lewo.
Herb występuje także w wariantach hrabiowskich (m.in. Dzieduszyckich, Komarnickich[1], Uruskich), z dodanymi koronami rangowymi, odmianami i trzymaczami.
Najwcześniejsze wzmianki
Herb pochodzenia węgierskiego, związany prawdopodobnie z Wołochami osadzanymi od XIII w. przez królów węgierskich na terenach Marmaroszu, m.in. w celu stworzenia systemu obrony przed Tatarami. Na Rusi Halickiej pierwsi przedstawiciele rodu Sasów – Dragów – pojawili się w 1359[2].
Ślad wołoskiego pochodzenia herbu zawarty jest w legendzie herbowej przedstawionej przez Kaspra Niesieckiego w jego herbarzu, wywodzącej Sasów od wołoskiego grafa Wanczałucha, zwanego też Wańczą Wołoszynem, który miał otrzymać w XV w. rozległe nadania w okolicach Turki.
Sas II – Sas – Komarnicki
Na ziemiach polskich związany z rodami wołoskimi (przede wszystkim z rodem Dragów-Sasów) – wśród kilkuset rodzin pieczętujących się tym herbem, najwięcej było przesiedleńców z Mołdawii i Wołoszczyzny, osadzonych jeszcze w XIII, a może nawet w XII w. na Rusi Halickiej. Przesiedlenia te były próbą stworzenia spójnego systemu obrony przed najazdami tatarskimi, a także próbą wprowadzenia nowego typu pasterstwa na ziemie nieużywane. Według Franciszka Piekosińskiego najwcześniejsze wzmianki na temat tego herbu w Polsce pochodzą z XV w., a pierwszy zachowany wizerunek na pieczęci z 1464[3]. Większość rodzin to przeważnie wschodniogalicyjska szlachta zaściankowa, choć nie brakowało także znamienitszych rodów z innych rejonów Polski jak np. Jędryczków z Opola.
Nie jest jasne pochodzenie nazwy herbu. Według jednej z teorii nazwa Dragów – Sasów wywodzi się od imienia lub przydomku wojewody Sasa, syna Draga, pochodzącego z rodu, który z ramienia Węgier zarządzał Mołdawią. Wschodnie pogranicze Węgier, a zwłaszcza ziemię siedmiogrodzką, zamieszkiwało wielu osadników saskich. Być może echem związków rodzinnych Wołochów z osadnikami niemieckimi rodowych jest właśnie słowo „Sas”, które pierwotnie było przydomkiem, a później stało się nazwą całego rodu[2].
W języku węgierskim słowo „sas” oznacza „orzeł”. Z kolei „drága” oznacza – drogi, ukochany, bezcenny. Węgierskie pochodzenie nazwy wiąże się z historią migracji Wołochów. Całkowicie błędne, według niego, było natomiast wiązanie tej nazwy z niemieckimi Sasami – stąd najprawdopodobniej funkcjonujące mylne określenie dla Wołochów –„bracia germanie”, chociaż w miejscach, w których dotychczas przybywali czyli Rumunia oraz dzisiejsza Słowacja, rozwijało się od XII wieku osadnictwa saksońskie, które dało impuls osadniczy w okresie panowania Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego. Na Węgrzech takim samym herbem (czasem przedstawianym ze złotą strzałą) już od XV w. pięczętuje się rodzina Dragffy(inne języki), co potwierdza węgierskie pochodzenie herbu, zwłaszcza przy podobieństwie nazwiska do alternatywnej nazwy herbu Sas.
Sas III – odmiana herbu SasHerb rodziny DragffyHerb Jana Daniłowicza h. Sas (1605 roku). Kartusz herbowy na zamku w Olesku
Herbowni
Lista sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.
Najpełniejszą listę herbownych stworzył Tadeusz Gajl w Herbarzu polskim od średniowiecza do XX wieku z 2007 roku. Lista zawiera 781 nazwisk[4]:
Łukasz Baraniecki – arcybiskup metropolita lwowski w latach 1849–1858
Marian Aleksander Baraniecki herbu Sas – matematyk polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urodzony 8 grudnia 1848 r. w Warszawie, zm. 25 lutego 1895 r. w Krakowie.
Jan Daniłowicz na Olesku herbu Sas (zm. 1628 we Lwowie) – wojewoda ruski od 1613, kasztelan lwowski od 1612, krajczy wielki koronny od 1600, podczaszy wielki koronny, łowczy bełski, starosta bełski, buski, korsuński i czehryński.
Albin Dunajewski herbu Sas – biskup Krakowski. Urodzony 1 marca 1817 r. w Stanisławowie. Zmarł 19 czerwca 1894 r. w Krakowie.
Julian Dunajewski – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor ekonomii, prezydent Krakowa, minister skarbu Austrii. Młodszy brat biskupa Albina Dunajewskiego.
Józef Dwernicki herbu Sas. Generał Polski, dowódca kawalerii w powstaniu listopadowym. Urodził się 19 marca 1779 w Warszawie. Zmarł 23 listopada 1857 w Łopatynie w Galicji.
Andrzej Tymowski herbu Sas – socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Pracownik Ośrodka Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i Europie Środkowowschodniej UW, Dyrektor Programów Międzynarodowych. Urodzony 22 grudnia 1922 r. w Łodzi, zm. 15 października 2002 r.
Stanisław Wisłocki herbu Sas (ur. 7 lipca 1921 w Rzeszowie, zm. 31 maja 1998 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent i pianista. Autor utworów orkiestrowych, kameralnych i fortepianowych[5].
Władysław Ignacy Wisłocki (1841–1900) – historyk literatury, bibliograf, bibliotekarz, kustosz Biblioteki Jagiellońskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Władysław Witwicki (1878–1948) – psycholog, filozof i historyk filozofii, tłumacz (gł. dzieł Platona), lektor radiowy, teoretyk sztuki i artysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
Janusz Żurakowski (ur. 12 września 1914 w Ryżawce, Ukraina, zm. 9 lutego 2004 w Barry's Bay, Ontario, Kanada) – polski pilot myśliwski i doświadczalny, pułkownik. Otrzymał wiele odznaczeń bojowych za udział w misjach na terenie Niemiec oraz w bitwie o Anglię, m.in. Virtuti Militari i Krzyż Walecznych (trzykrotnie). Był bratem konstruktora lotniczego i pilota, mgra inż. Bronisława Żurakowskiego.
Symbolika
Półksiężyc – występuje u Saracenów, od których przyjęli go Turcy. Od nich zaczął być używany przez krzyżowców jako symbol nadziei, wielkiej chwały. Jest także symbolem, wiary, wierności, nadziei, powodzenia, szczęścia rodzinnego. W obrzędach magicznych symbolizuje tajemnicę oraz srebro.
Gwiazda – świadczy zazwyczaj o dążeniu do celu w myśl zasady „Per aspera ad astram”. Stanowi atrybut wolności, natchnienia, ambitnego celu. Gwiazda sześciopromienna oznacza wzniosłe czyny, bezpiecznego przewodnika.
Strzała – zwyczaj jej używania wywodzi się być może również z wypraw krzyżowych. Może oznaczać kogoś, kto bez wahania wziął udział w walce, bez względu na to jaki będzie jej finał, a w szczególności wojenną gotowość, szybkość.
↑Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406–539. ISBN 978-83-60597-10-1. Lista sporządzona jest na podstawie wydanych wcześnie różnych herbarzy i spisów szlachty, bez archiwalnej weryfikacji, może zatem, jak wiele takich list zawierać błędnie przypisane nazwiska. Ponadto istnieją rodziny chłopskie i mieszczańskie noszące wiele z wymienionych nazwisk. O bezspornej przynależności do herbu Sas mogą zaświadczyć jedynie badania genealogiczne.
↑WojciechW.WolarskiWojciechW. (red.), Britannica: edycja polska, t. 46. Wę-Wo, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2005, s. 320-321.
Bibliografia
Ludwik Wyrostek: Ród Dragów – Sasów na Węgrzech i Rusi Halickiej, Kraków, 1932.
يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) كأس حذفي 1998–99 تفاصيل الموسم كأس حذفي البلد إيران البطل نادي برسبوليس كأس حذفي 1999–2000 تعدي…
هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2018) كتاب منهج الطالبين وبلاغ الراغبين لمؤلفه الفقيه العلامة ال
Perang Pembebasan SwediaGustav Vasa memasuki StockholmCarl Larsson, 1908Tanggal1521–23LokasiSkandinaviaHasil Kemenangan SwediaPerubahanwilayah Swedia meraih kemerdekaannya Pembubaran Uni Kalmar Swedia mencabut klaim atas Skania dan BlekingePihak terlibat Swedia Kota Merdeka Lübeck (dari tahun 1522) Uni Kalmar Denmark Norwegia Tokoh dan pemimpin Gustav Vasa Christina Gyllenstierna Anna Eriksdotter Raja Christian II Raja Frederik I Lak…
Постійний комітет з географічних назвАбревіатура PCGN(англ.)Тип топонімічний комітетdЗасновано 1919Сфера топоніміка, англійська і британська англійськаКраїна Велика Британія Вебсайт: gov.uk/government/groups/the-permanent-committee-on-geographical-names Постійний комітет з географічних назв (…
Nota: Para pelo personagem dos quadrinhos, veja Inércia (DC Comics). Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW • CAPES • Google (N • L • A) (Março de 2013) Mecânica clássicaDiagramas de movimento orbital de um satélite ao redor da Terra, mostrando a velocidade e aceleração. Cinemática Deslocamento V…
نظرية المؤثرات في الرياضيات نظرية المؤثرات[1] هي دراسة المؤثرات الخطية على فضاء الدوال، بدايةً بالمؤثر التفاضلي والمؤثر التكاملي. يمكن تعريف المؤثر بشكل تجريدي من خلال خصائصه، مثل المؤثر الخطي المحدود [الإنجليزية] أو المؤثر الخطي المغلق [الإنجليزية]، وأحيانًا توضع المؤ…
يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (…
Renny SetiowatiDanlanal BandungPetahanaMulai menjabat 10 Maret 2022PendahuluTresna Kusumawati Informasi pribadiLahir3 September 1975 (umur 48)Surabaya, Jawa TimurAlma materSepa PK TNI (1999)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan LautMasa dinas1999—sekarangPangkat KolonelSatuanKorps Khusus (KH/W)Sunting kotak info • L • B Kolonel Laut (KH/W) Dr.[1] Renny Setiowati, S.T., M.Sc., M.Tr.(Hanla). (lahir 3 September 1975) adalah seorang perwira…
Gereja Bunda dari FatimaPrancis: Église de Notre Dame de FatimaGereja Bunda dari FatimaGereja Bunda dari FatimaLokasi di Mayotte12°46′48″S 45°13′51″E / 12.7799°S 45.2309°E / -12.7799; 45.2309Koordinat: 12°46′48″S 45°13′51″E / 12.7799°S 45.2309°E / -12.7799; 45.2309LokasiMamoudzouNegara MayotteDenominasiGereja Katolik RomaSejarahDedikasiBunda dari FatimaAdministrasiKeuskupanVikariat Apostolik Kepulauan Komoro Gereja…
Sebastien Coe, presidente del Comité Organizador. El Comité Organizador de los Juegos Olímpicos y Paralímpicos de Londres 2012 (en inglés: London Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games, LOCOG) fue el planificador y organizador de los Juegos Olímpicos y Paralímpicos de 2012. Este comité fue conjuntamente fundado por el departamento de Cultura, Comunicación y Deportes del gobierno del Reino Unido, el alcalde de Londres y la Asociación Olímpica Británica y su naturalez…
Political party in Kosovo People's Movement of Kosovo Lëvizja Popullore e KosovësFounderNuhi BerishaFounded17 January 1982Dissolved2013Merged intoVetëvendosjeNewspaperZëri i KosovësIdeologySelf-determinationAlbanian nationalismKosovar–Albanian unionismuntil 1990Marxism-LeninismHoxhaismPolitical positionLeft-wingColoursRed, Black and YellowPolitics of KosovoPolitical partiesElections The People's Movement of Kosovo (Albanian: Lëvizja Popullore e Kosovës - LPK) was a politic…
Painting by El Greco Agony in the GardenArtistEl GrecoYear1597-1607Mediumoil on canvasDimensions169 cm × 112 cm (67 in × 44 in)LocationSanta María la Mayor, Andújar Agony in the Garden is a 1597-1607 oil on canvas painting by El Greco. It is now in Santa María la Mayor church in Andújar. The painter often returned to this subject of the Agony in the Garden. At the top of the work are Christ and an angel, with the apostles Peter, John and James slee…
2017 single by Charlie Puth AttentionSingle by Charlie Puthfrom the album Voicenotes ReleasedApril 21, 2017StudioCharlie Puth's home studio (Los Angeles, California)GenrePop rockLength3:28Label Artist Partner Atlantic Songwriter(s) Charlie Puth Jacob Kasher Producer(s)Charlie PuthCharlie Puth singles chronology Dangerously (2016) Attention (2017) How Long (2017) Music videoAttention on YouTube Attention [a] is a song recorded and produced by American singer-songwriter Charlie Puth for hi…
This article is about Norton Field in Columbus Ohio. For Norton Air Force Base near San Bernardino, California, see Norton Air Force Base. Airport in Columbus, OhioNorton FieldNorton Field Historical MarkerIATA: noneICAO: noneSummaryLocationColumbus, OhioCoordinates39°58′N 82°53′W / 39.97°N 82.88°W / 39.97; -82.88 Norton Field was an aviation landing field, located in Columbus, Ohio, that operated from 1923 until the early 1950s. It was the first airport establish…
Shortwave radio Modern portable shortwave radio receiver with digital frequency display and keypad for direct frequency entry. A shortwave radio receiver is a radio receiver that can receive one or more shortwave bands, between 1.6 and 30 MHz. A shortwave radio receiver often receives other broadcast bands, such as FM radio, Longwave and Mediumwave. Shortwave radio receivers are often used by dedicated hobbyists called shortwave listeners. Hammarlund Comet Pro shortwave receiver, circa 1931. Zen…
Free and open-source BitTorrent client FrostWireFrostWire 6 on Mac OS X Snow LeopardInitial releaseSeptember 2004; 19 years ago (2004-09)Stable release(s)Windows6.9.10(315)[1] / 27 October 2022; 13 months ago (27 October 2022)macOS6.9.10(315)[1] / 27 October 2022; 13 months ago (27 October 2022)Linux6.9.10(315)[1] / 27 October 2022; 13 months ago (27 October 2022)Android2.6.2(708)[2]…
Tikus hutan Sulawesi Status konservasi Hampir Terancam (IUCN 2.3) Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Chordata Kelas: Mamalia Ordo: Rodentia Famili: Muridae Genus: Taeromys Spesies: T. punicans Nama binomial Taeromys punicans(Miller & Hollister, 1921) Tikus hutan Sulawesi (Taeromys punicans) adalah sebuah spesies hewan pengerat dalam famili Muridae. Hewan ini hanya dapat ditemukan di Sulawesi Tengah, Indonesia. Satu-satunya tempat penemuan terletak di desa Pinedapa, Poso P…
City of Sydney Flag City of SydneyProportion1:2Adopted30 July 1908; 115 years ago (1908-07-30)DesignHorizontal triband of three colours, featuring the coat of arms of Thomas Townshend, Viscount Sydney, James Cook, and Thomas Hughes The City of Sydney flag is made up of a horizontal triband of three colours – white, gold and blue. It was designed in 1908. The top third of the flag features three designs. The flag is displayed in Town Hall, Sydney.[1] Description Per th…
Alberta's Prosperity Bonus, nicknamed Ralph bucks after then-premier Ralph Klein, was a one-time $400 payment paid out to almost 3 million Albertan residents in 2006.[1] The Government of Alberta paid a dividend to residents of Alberta due to a massive oil-fuelled provincial budget surplus. Background - 2004 general election Main article: 2004 Alberta general election Notice for Klein's prosperity bonus would come less than a year following the 2004 Alberta general election which saw the…