Siergiej Szachowskoj

Siergiej Szachowskoj
Data urodzenia	14 czerwca 1852
Data śmierci	12 października 1894
	gubernator czernihowski
Okres	od 16 sierpnia 1881; do 4 kwietnia 1885
Poprzednik	Anatolij Szostak
Następca	Aleksandr Anastasijew
	gubernator estoński
Okres	od 4 kwietnia 1885; do 12 października 1894
Poprzednik	Wiktor Poliwanow
Następca	Jewstafij Skałon
	Multimedia w Wikimedia Commons

Siergiej Władimirowicz Szachowskoj (ur. 14 czerwca 1852, zm. 12 października 1894) – rosyjski urzędnik, gubernator estoński w latach 1885-1894.

Życiorys

Pochodził z rodziny szlacheckiej z guberni twerskiej. Ukończył studia na Uniwersytecie Moskiewskim, po czym został zatrudniony w ministerstwie spraw zagranicznych, a następnie spraw wewnętrznych^[1]. Pracował w konsulacie rosyjskim w Dubrowniku (Raguzie)^[2]. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej (1877-1878) przeniósł się do Odessy, gdzie przyjmował rosyjską ambasadę ewakuowaną z Istambułu^[2]. Następnie udał się do Bukaresztu oraz Bułgarii, i tam wspomagał wysiłek wojenny Rosji, m.in. poprzez organizowanie punktów medycznych Czerwonego Krzyża^[2]. Po zakończeniu działań wojennych został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, jako zaś wysłannik Ministerstwa Spraw Wewnętrznych otrzymał zadanie zbadania problemu pogromów żydowskich, do których w tym czasie dochodziło w południowej Rosji.

W latach 1883–1885 był gubernatorem czernihowskim. 4 kwietnia 1885 został przeniesiony do guberni estońskiej^[1].

Okres sprawowania przez Szachowskiego i jego następców obowiązków gubernatora był czasem najbardziej nasilonej rusyfikacji Estonii^[3], zgodnie z ogólną polityką cara Aleksandra III^[1]. Postanowił zmusić lokalnych niemieckich urzędników do używania w korespondencji języka rosyjskiego. Przyczynił się do uchwalenia 14 września 1885 r. prawa regulującego zasady prowadzenia spraw i wymiany korespondencji urzędowej (Правила о производстве делъ и ведены переписки на русскомъ языке присутственными местами и должностными лицами Лифляндской, Эстляндской и Курляндской губершй), zgodnie z którym język rosyjski stał się na terenie guberni bałtyckich językiem urzędowym. Wbrew dominującym we władzach Tallinna Niemcom w czasie wyborów municypalnych popierał blok estońsko-rosyjski^[2]. Podjęto wówczas próbę nawrócenia na prawosławie chłopskiej ludności Estonii, pragnąc doprowadzić do powtórzenia sytuacji z lat 40. XIX w., gdy religię tę przyjęło ok. 47 tys. z nich^[4]^[a]^[b]. Szachowski rozwinął szereg inicjatyw na rzecz propagowania prawosławia. Uzyskał dotację rządową w wysokości 420 tys. rubli na cele budowy nowych cerkwi, rozpoczął prace przygotowawcze do budowy soboru św. Aleksandra Newskiego w Tallinnie^[c]; nie dożył jednak jej ukończenia^[1]. Wznowił również starania o budowę nowego monumentalnego soboru w robotniczej dzielnicy Narwy. Także w tym wypadku poświęcenie obiektu - soboru Zmartwychwstania Pańskiego - miało miejsce już po jego śmierci^[5].

Czynił starania na rzecz utworzenia odrębnej eparchii rewelskiej^[d], której zwierzchnikiem zostałby Estończyk. Działania te nie zostały zakończone sukcesem z powodu sprzeciwu biskupa ryskiego, jak również różnic zdań wśród członków Świątobliwego Synodu Rządzącego w sprawie kandydata na biskupa rewelskiego, jak również co do sensowności samego powoływania nowej eparchii^[1]. W decydujący sposób przyczynił się do powstania żeńskiego Monasteru Piuchtickiego^[1].

Siergiej Szachowskoj zmarł nagle w 1894 i zgodnie ze swoją wolą został pochowany na terenie letniej rezydencji w sąsiedztwie Monasteru Piuchtickiego. Wdowa po nim, Jelizawieta Szachowska (zd. Milutina) wzniosła na jego grobie cerkiew św. Sergiusza z Radoneża, która po jej śmierci w 1939, razem z domem, przeszła we władanie monasteru^[1].

Uwagi

↑ Większość konwertytów działała przy tym z pobudek materialnych, licząc na dodatkowe przydziały ziemi. Ich przywiązanie do nowego wyznania okazało się przy tym nietrwałe; już po niecałych dwudziestu latach od opisywanych wydarzeń liczbę aktywnych wiernych w tej grupie szacowano na nie więcej niż jedną dziesiątą. Por. McGuckin J.A.: The encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity. John Wiley and Sons, 2011, s. 226–228. ISBN 978-1-4051-8539-4.
↑ Istnieją źródła wskazujące, że na przełomie XIX i XX w. w Estonii część konwertytów pragnęła świadomie przyjąć prawosławie, bez przymusu ze strony władz rosyjskich. Por. S. Miannik, Gubiernator Estłandii. T. Raun pisze o obecności w społeczeństwie trzech opcji narodowościowych: tradycyjnej niemieckiej, rodzącego się estońskiego ruchu narodowego i opcji rosyjskiej (która musiała wiązać się z prawosławiem). Por. T. Raun, Estonia and the Estonians, Hoover Press 2001, s.57-59
↑ Ówczesna nazwa miasta - Rewel.
↑ Terytorium Estonii znajdowało się w jurysdykcji eparchii ryskiej i mitawskiej.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g S. Miannik, Gubiernator Estłandii(ros.)
↑ ^a ^b ^c ^d PawełP. Stefanek PawełP., Siergiej Szachowski (1852–1894) – konserwatysta czy modernizator? MariaM. Lawrenz, BożenaB. Sadurska, PaulinaP. Tompa (red.), [w:] Człowiek a historia. Ludzie i wydarzenia, Piotrków Trybunalski 2015, s. 44- 61, ISBN 978-83-938683-1-5 .
↑ T. Raun, Estonia and the Estonians, Hoover Press 2001, s.59
↑ McGuckin J.A.: The encyclopedia of Eastern Orthodox Christianity. John Wiley and Sons, 2011, s. 226–228. ISBN 978-1-4051-8539-4.
↑ Нарвский Воскресенский Кафедральный собор - История [online], www.narvasobor.ee [dostęp 2017-05-16] .(ros.)