Stephen Lester Reeves[1] (ur. 21 stycznia1926 w Glasgow, zm. 1 maja2000 w Escondido) – amerykański kulturysta i aktor filmowy, pierwszy kulturysta-gwiazdor filmowy[2]. W latach 50. XX w. był najlepszym kulturystą świata, później jednym z najbardziej kasowych aktorów[3][4]. Reeves otrzymał wiele tytułów w kulturystyce, takich jak Mr. Universe czy Mr. America[5].
Stał się także znany z występów w Europie we włoskich epickich filmach z końca lat 50. i 60., grając mitologicznych bohaterów, takich jak Herkules, a w jego ślady poszło kilku innych amerykańskich kulturystów, w tym Gordon Scott, Ed Fury, Mark Forest, Reg Park, Dan Vadis i Arnold Schwarzenegger[1]. Do jego największych osiągnięć filmowych zaliczyć należy film Herkules (1958), który był w Europie wyświetlany równocześnie w 600 kinach i w prestiżowym tygodniku filmowym Cinemonde przyniósł aktorowi tytuł „Apolla XX wieku”[6]. Po obejrzeniu filmu Herkules, Sylvester Stallone zainspirowany wyglądem Reevesa rozpoczął treningi na siłowni[7].
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się w Glasgow w stanie Montana jako jedyny syn Goldie i Lestera Dell Reeves. W wieku 10 lat stracił w wypadku ojca na farmie[8] i wraz z matką przeniósł się do Oakland. Do 15. roku życia nie zapowiadał się na siłacza. Mniej więcej w tym wieku w Castlemont High School zetknął się z kulturystyką, która w owym czasie nie była nawet dyscypliną sportu, lecz czymś dziwnym i mało znanym[9].
Kariera kulturystyczna
Kilka lat wytężonej pracy na siłowni pod okiem Eda Yaricka, przerwanych okresem służby wojskowej (1944-1946) w 25 DP na Filipinach i w Japonii, sprawiło, że w 1947, w wieku 21 lat, jako nikomu nieznany zawodnik zdobył tytuł Mr. America, pokonując wielu innych utytułowanych mistrzów. Był najmłodszym w historii zdobywcą tego tytułu. Swoją supremację potwierdził zdobywając tytuły najlepszego kulturysty na świecie w 1950. Przy stosunkowo drobnych kościach miał niemal idealne proporcje („talia osy, barki tura” – tak w 1970 pisał o nim prekursor kulturystyki w Polsce red. Stanisław Zakrzewski[3]). Posiadał też dobrą aparycję, ale przede wszystkim był inteligentny. Jego podstawowe wymiary antropometryczne z tego okresu były następujące: wzrost – 187 cm, waga – 98 kg, obwód bicepsa – 48 cm, obwód uda – 67 cm, obwód klatki piersiowej – 135 cm. Jeszcze w latach 80. XX wieku niektórzy fachowcy twierdzili, że dzięki swym walorom na wielu współczesnych konkursach rangi światowej nie byłby bez szans[7].
W 1989 zajął drugie miejsce w plebiscycie na najlepszego kulturystę wszech czasów ogłoszonym przez branżowy miesięcznik Muscle and Fitness, ustępującym jedynie Arnoldowi Schwarzeneggerowi[10]. Napisał książkę pt. Building the Classical Physigue –The Natural Way w której zawarł swoją wykładnię treningu i diety kulturystycznej. Jego osobę jako championa kulturystyki rozpropagował w Polsce na początku lat 60. Stanisław Zakrzewski w Sporcie dla wszystkich.
Wszedł także do historii kulturystyki jako autor ćwiczenia na plecy, znanego jako martwy ciąg Reevesa[11][12]. Istota ćwiczenia polega na tym, że sztangę chwyta się nie za gryf, ale za obciążniki, a następnie w pozycji pochylonej podciąga się sztangę do pasa. W efekcie obciążenie z mięśnia najszerszego grzbietu zostaje przesunięte na mięśnie czworoboczne i na całą obręcz barkową. Oprócz rozwijania pleców, martwy ciąg Reevesa rozwija również mięśnie przedramion i siłę chwytu.
Kariera aktorska
Plakat dla filmu Terror barbarzyńców
Chociaż był Amerykaninem, karierę filmową zrobił we Włoszech, zdarzało mu się jednak grywać również w filmach amerykańskich. Był ulubionym aktorem Winstona Churchilla[13]. W 1948 podpisał kontrakt z amerykańską wytwórnią filmową Paramount i został przez Cecila DeMille obsadzony w głównej roli filmu Samson i Dalila. Jednak po kilku miesiącach zdjęć producent oznajmił mu, że rola wymaga doświadczonego aktora, ponieważ ryzyko finansowe jest zbyt duże[14].
W 1957 jego zdjęcie na okładce jednego z branżowych magazynów kulturystycznych trafiło na biurko włoskiego reżysera Pietro Francisci, który poszukiwał odtwórcy głównej roli do filmu Herkules. Był to jeden z pierwszych wypadków w historii kina, kiedy o przyznaniu głównej roli zadecydowały wyłącznie warunki fizyczne aktora, a nie klasyczny casting[15][9][1]. Pojawiał się głównie w filmach o tematyce antycznej, które według ich twórców najlepiej eksponowały fizyczne walory aktora[16]. W 1959 był najlepiej zarabiającym aktorem na świecie, wyprzedzając takie ówczesne sławy John Wayne i Rock Hudson[7]. Był w kinie lat 60. tym, kim w latach 80. był Arnold Schwarzenegger, który zresztą miał go za swojego idola[1].
Odrzucił propozycję głównej roli w filmie Doktor No (1962), pierwszym z serii przygód Jamesa Bonda; zagrał w nim inny, mniej znany kulturysta Sean Connery[15]. Odrzucił także ofertę zagrania głównej roli w spaghetti westernie pt. Za garść dolarów (1964), którą ostatecznie powierzono Clintowi Eastwoodowi, ponieważ jak sam stwierdził: „Włosi nie są w stanie zrobić westernu”. Jako aktor, dzięki filmom z jego udziałem wyświetlanym w polskich kinach (np. Ostatnie dni Pompei) lub polskiej telewizji, był znany również telewidzom w Polsce. W fachowej literaturze można napotkać opinię, że wraz z Arnoldem Schwarzeneggerem, dzięki swoim występom na ekranie, przyczynił się w największym stopniu do popularyzacji kulturystyki i sportów siłowych w świecie. Karierę aktora porzucił w 1968[1].
Życie prywatne
Był dwukrotnie żonaty. 31 stycznia 1955 poślubił Sandrę Smith, jednak 4 września 1956 doszło do rozwodu. 24 czerwca 1963 ożenił się z Aline Czartjarwicz (Polką, ks. Haliną Czetwertyńską). Kupił ranczo, na którym zamieszkał wraz z żoną, zajmując się hodowlą koni. Pozostał w związku aż do śmierci Aline w 1989[8].
Pod koniec kwietnia 2000 wykryto u niego zakrzep. Zmarł kilka dni później, 1 maja 2000[17], w Palomar Hospital w Escondido w Kalifornii w wyniku komplikacji związanych z chłoniakiem w wieku 74 lat[9][8].
_poster.jpg)