Swiatosław Nikołajewicz Fiodorow (ur. 8 sierpnia 1927 w Płoskirowie, zm. 2 czerwca 2000 w Moskwie[1]) – rosyjski okulista, biznesmen i polityk. Specjalizował się w mikrochirurgii oka. Pionier keratotomii promienistej.
Życiorys
Jego ojciec był oficerem Armii Czerwonej, który w ramach wielkiego terroru odsiedział w łagrze 17 lat (1938–1955)[1][2]. W młodości marzył o zostaniu pilotem, dlatego po ukończeniu szkoły średniej w 1943 wstąpił do przygotowawczej szkoły lotniczej w Erywaniu[1]. Jednak z powodu utraty stopy w wypadku (1945) musiał nosić protezę, co wykluczyło karierę w lotnictwie[1]. Po opuszczeniu szkoły lotniczej, rozpoczął studia medyczne, które ukończył w 1952 w Rostowie nad Donem i następnie praktykował w wielu szpitalach w różnych częściach Rosji[3]. W 1960 wykonał pionierską na terenie ZSRR operację wszczepienia soczewki wewnątrzgałkowej[4]. W latach 1961–1967 był szefem kliniki ocznej w Archangielsku, a następnie (1967) został szefem kliniki chorób oczu oraz laboratorium wszczepiania sztucznych soczewek do oka w III Instytucie Medycznym w Moskwie[1]. Siedem lat później (1967) uzyskał stopień doktorski[1]. W 1973 opracował nową technikę operacyjną leczenia wczesnego stadium jaskry (skleroplastykę)[3][1]. Jedną z najlepiej znanych metod rozwiniętych przez Fiodorowa była technika redukcji krótkowzroczności poprzez precyzyjne cięcie rogówki (cięcie zmieniało krzywiznę rogówki, co zmniejszało wadę wzroku)[3].
W 1979 został szefem nowo utworzonego (na bazie jego laboratorium) moskiewskiego Interdyscyplinarnego Naukowo-Technicznego Kompleksu Mikrochirurgii Oka, gdzie wprowadził taśmowy (masowy) system operowania pacjentów (nawet 1200 dziennie). Każdy pacjent w systemie operacji Fiodorowa był przesuwany w czasie zabiegu od chirurga do chirurga, przy czym każdy chirurg zajmował się odrębną czynnością w ramach zabiegu, który trwał ok. 15 minut[5][3][1]. W klinice Fiodorowa rocznie operowano nawet 300 000 pacjentów (u części występowały powikłania pooperacyjne)[5]. Od 1986 kierował moskiewską polikliniką mikrochirurgii oka[4]. Pod koniec lat 80. XX w. Fiodorow, który sam należał do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, wzywał do zniesienia systemu monopartyjnego w ZSRR[3]. W 1991 Borys Jelcyn złożył mu propozycję objęcia funkcji premiera Rosji, którą jednak odrzucił[4][3]. Rok później (1992) został współprzewodniczącym rosyjskiej Partii Wolności Gospodarczej[3]. W latach 1995–1999 zasiadał jako deputowany w rosyjskiej Dumie Państwowej, gdzie szefował swojej małej partii[6][3]. Był jednym z kandydatów w wyborach prezydenckich w Rosji w 1996 roku[6]. Należał do Rosyjskiej Akademii Nauk, Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych oraz Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych[6][1].
Po osiągnięciu rozgłosu i sławy stworzył sieć klinik mikrochirurgii oka w całej Rosji oraz zagranicą (we Włoszech, Polsce, Niemczech, Hiszpanii, Jemenie oraz Zjednoczonych Emiratach Arabskich)[7]. Był też pomysłodawcą specjalnego statku, który jako pływająca klinika okulistyczna odbywał rejsy po Morzu Śródziemnym oraz Oceanie Indyjskim[7].
Opracowane przez Fiodorowa techniki chirurgicznego leczenia krótkowzroczności oraz keratotomii promienistej były szeroko stosowane i modyfikowane m.in. w USA[8]. Artykuły publikował w takich czasopismach jak m.in. „Journal of Refractive Surgery” oraz „American Intra-Ocular Implant Society Journal”[9].
Zginął 2 czerwca 2000 roku (w wieku 73 lat) w katastrofie helikoptera jego polikliniki, którym wracał z Tambowa do Moskwy. Maszyna runęła nad Moskwą, a Fiodorow był drugim pilotem[5][4]. Był żonaty, miał 4 córki, spośród których 3 także zostały okulistkami-mikrochirurgami, a czwarta jest hispanistką[3][1].
Uhonorowany m.in. tytułem Bohatera Pracy Socjalistycznej (1987)[1]. W uznaniu jego zasług i osiągnięć został umieszczony w okulistycznej galerii sław American Society of Cataract and Refractive Surgery[10].
Przypisy
