Symmachia (stgr. συμμαχία – pomoc, przymierze dla wspólnej walki)[1] – w starożytnej Grecji sojusz, związek obronny lub zaczepno-obronny państw (polis)[2], tworzony w obliczu wspólnych wyzwań lub przeciwnika.
Zawierający przymierze sojusznicy zobowiązywali się do uznawania tych samych wrogów i przyjaciół. Porozumienie dotyczyło też wspólnych uzgodnień w trakcie prowadzenia wojny lub podczas zawierania pokoju[3]. W symmachii istotną rolę często odgrywała hegemonia jednego z państw sojuszniczych[4], któremu jako najsilniejszemu przekazywano przywództwo. Dla koordynacji działań zwykle powoływano synedrion (radę naczelną)[5].
Wczesną symmachią był np. Związek Panhelleński zawarty w 481 r. p.n.e. dla odparcia najazdu perskiego. W historii starożytnej do najbardziej znanych należały[3]:
Silna rywalizacja dwóch pierwszych symmachii doprowadziła Greków do niszczących dwóch wojen peloponeskich i spowodowała wrogi podział świata greckiego, na długo utrwalając jego polityczny dualizm[6].
Inną postacią takiego sojuszu była epimachia (ἐπιμαχία) zawierana przez państwa greckie wyłącznie w celach obronnych[7]; na jej odmienny charakter zwraca uwagę Tukidydes (Wojna peloponeska I 44,1; V 48,2)[8].
Przypisy
- ↑ Dosłownie „wspólna walka” od σύμ, sym – współ, μάχια, machia – walka (Słownik wyrazów obcych W. Kopalińskiego: symmachia)
- ↑ Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: PWN, 1991, s. 820.
- ↑ a b Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 368.
- ↑ Lexikon der Antike (red. Johannes Irmscher). Lepizig: Bibliographisches Institut, 1971, s. 534.
- ↑ Encyclopedia of Ancient Greece (red. Nigel Wilson). London: Routledge, 2006, s. 471.
- ↑ Stanisław Stabryła: Starożytna Grecja. Warszawa: WSiP, 1988, s. 109.
- ↑ Aristide e Maria Calderini: Dizionario di antichitá grece e romane. Milano: Ceschina, 1960, s. 304.
- ↑ «Symmachia» w: Brill's New Pauly Online. (ang.) [dostęp 2024-11-11].
Zobacz też
