V Służba Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej

V Służba Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (ros. 5-я Служба ФСБ, Служба оперативной информации и международных связей – СОИиМС; Piąta Służba FSB – Służba Informacji Operacyjnej i Stosunków Międzynarodowych^[1]) – jeden z wydziałów Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FSB), będący zagranicznym departamentem wywiadowczym Federacji Rosyjskiej utworzonym w 1992 jako komórka. W 1998 została przekształcona w dyrektoriat, kiedy stanowisko dyrektora FSB piastował Władimir Putin. Od 2003 istnieje jako wydział Federalnej Służby Bezpieczeństwa FR^[2]. V Służba odpowiada za relacje pomiędzy FSB, a jej partnerami zagranicznymi (zagranicznymi służbami wywiadowczymi, z którymi wymienia informacje operacyjne^[3])^[4]. Podległym V Służbie jest Departament Informacji Operacyjnej, który zajmuje się wywiadem zagranicznym obejmującym tereny republik byłego Związku Radzieckiego^[5].

V Służba FSB została utworzona w 1992 jako komórka pod nazwą Departament Analiz, Prognoz i Planowania Strategicznego FSB zajmująca się wywiadem zagranicznym, po tym jak nowo utworzone państwa będące byłymi republikami sowieckimi podpisały umowy z Federacją Rosyjską o zakazie szpiegowania. Traktaty te uniemożliwiły Służbie Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej (SWZ) prowadzenie działalności szpiegowsko-wywiadowczej na terenach suwerennych państw powstałych w wyniku rozpadu Związku Radzieckiego^[6]. Według witryny internetowej agentura.ru komórka V Służby FSB powstała 17 maja 1991, kiedy to na bazie Dyrekcji Analitycznej KGB powstała Dyrekcja Informacji i Analiz^[7].

W 1999 liczebność funkcjonariuszy „Piątej Służby” wzrosła ze względu na rozbudowywanie aparatu wywiadowczego przez Prezydenta Rosji – Władimira Putina. W lipcu 2021 ukraiński zespół V Służby został rozszerzony do 200 funkcjonariuszy, których zadaniem było zbieranie informacji nt. ukraińskich elit oraz sporządzanie notatek i tworzenie list osób mających w przyszłości pełnić główne funkcje publiczne na Ukrainie będącej w strefie wpływu Federacji Rosyjskiej^[8].

Piąta Służba była odpowiedzialna za dostarczenie Putinowi informacji na temat wydarzeń politycznych na Ukrainie w przededniu inwazji Rosji na to państwo^[9]. Według Christo Grozeva, będącego szefem Bellingcat – brytyjskiej witryny internetowej zajmującej się dziennikarstwem śledczym – funkcjonariusze Departamentu Informacji Operacyjnej rzekomo przekazywali Prezydentowi Władimirowi Putinowi nieprawdziwe informacje dotyczące potencjału militarnego i morale Ukrainy oraz stosunku społeczeństwa ukraińskiego do Rosji, co stało się przyczyną militarnych niepowodzeń wojsk Federacji Rosyjskiej podczas inwazji na państwo ukraińskie^[10]. Według Grozeva dodatkowo ukarano 150 funkcjonariuszy V Służby za dostarczanie „nadmiernie optymistycznych informacji na temat Ukrainy”, co doprowadziło do militarnych niepowodzeń podczas operacji zbrojnych prowadzonych przez Rosję na terenie Ukrainy od końca lutego 2022^[11][10].

Andriej Sołdatow, rosyjski ekspert ds. służb wywiadowczych stwierdził, że „Piąta Służba opracowuje plany związane z przyszłością Ukrainy po zmianie reżimu politycznego w tym kraju”^[9]. Szefem V Służby FSB był generał pułkownik Siergiej Biesieda, który został zatrzymany w marcu 2022^[2] w związku z nierzetelnymi informacjami wywiadowczymi przekazywanymi rządowi Federacji Rosyjskiej odnośnie nastrojów i morale panujących w społeczeństwie ukraińskim tuż przed rozpoczęciem inwazji Rosji na Ukrainę. Zastępcą Biesiedy był szef Departamentu Informacji Operacyjnej – Anatolij Boluch^[5].

• Departament Informacji Operacyjnej (Департамент оперативной информации; ДОИ)
• Departament Informacji i Analiz (Информационно-аналитическое управление; ИАУ)
• Dział Informacji Otwartej (Отдел открытой информации)
• Dział Współpracy Międzynarodowej (Управление международного сотрудничества)
• Grupa Informacji Operacyjnej (Группа оперативного информирования; ГОИ – zajmująca się przygotowywaniem raportów dla Prezydenta FR)

• Служба оперативной информации и международных связей (СОИиМС) (ros.), agentura.ru, [dostęp 2022-05-29].