Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Władysław Filipkowski

Władysław Filipkowski
„Cis”, „Janka”, „Orkan”, „Stach”
Ilustracja
pułkownik artylerii pułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1892
Filipów, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

17 kwietnia 1950
Pieńsk, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Obszar Lwów AK

Stanowiska

komendant obszaru

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa
kampania wrześniowa
akcja „Burza”

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii
Józef Piłsudski z oficerami 1 DPLeg. Od lewej płk Stefan Biestek, płk Jan Kruszewski, płk dypl. Teodor Furgalski, ppłk Zygmunt Wenda, ppłk Władysław Filipkowski

Władysław Jakub Filipkowski, ps. „Cis”, „Janka”, „Orkan”, „Stach” (ur. 1 maja 1892 w Filipowie, zm. 17 kwietnia 1950 w Pieńsku) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1994 roku mianowany pośmiertnie generałem brygady.

Życiorys

Pochodził z rodziny ziemiańskiej. W 1909 roku ukończył gimnazjum w Suwałkach, w latach 1909–1914 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, uzyskując absolutorium a także przez sześć semestrów na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Był w tym czasie członkiem Związku Strzeleckiego.

Od 1 sierpnia 1914 roku w Legionach Polskich, jako dowódca działa, plutonu, oficer wywiadowczy i adiutant dywizjonu haubic w 1 pułku artylerii Legionów. Walczył w Karpatach, na Bukowinie i na Wołyniu. 14 marca 1915 został mianowany chorążym, a 1 maja 1916 awansował na podporucznika[1]. Po kryzysie przysięgowym uwięziony przez Niemców (od 22 lipca 1917 do 1 listopada 1918 roku).

Od 5 listopada 1918 roku w Wojsku Polskim, najpierw był referentem w Inspektoracie Artylerii w Warszawie, a od 29 listopada 1918 roku – adiutantem w Adiutanturze Generalnej Naczelnego Wodza. Od 11 lutego 1919 roku dowodził baterią w 2 pułku artylerii polowej, następnie od 1 listopada 1919 roku do 15 lipca 1921 roku kierował Wydziałem II Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Lwów. Od 16 lipca 1921 roku był w 1 pułku artylerii polowej Legionów kolejno dowódcą III dywizjonu, od 11 lutego 1922 roku – zastępcą dowódcy pułku. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 76. lokatą w korpusie oficerów artylerii[2].

1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 15 sierpnia 1924 i 18. lokatą w korpusie oficerów artylerii[3]. 23 maja 1927 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 1 pap Leg.[4] W czasie przewrotu majowego zastępował nieobecnego dowódcę pułku pułkownika Kazimierza Schallego, wspierając Piłsudskiego. 10 listopada 1930 prezydent RP nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 6. lokatą w korpusie artylerii[5].

16 października 1935 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 1 Grupy Artylerii w Warszawie. Obowiązki na tym stanowisku objął 1 listopada tego roku. 30 marca 1936 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy II wiceministra spraw wojskowych – szefa Administracji Armii. Z tego tytułu pełnił od 1 kwietnia 1936 roku do 15 maja 1937 roku funkcję prezesa Rady Administracyjnej Państwowych Zakładów Inżynierii w Warszawie. Od 24 maja 1936 roku był też członkiem Komendy Naczelnej Związku Legionistów Polskich, powołany w jej skład na XIII Zjeździe Związku przez jego Komendanta Naczelnego pułkownika Adama Koca. W czerwcu 1938 roku został dowódcą piechoty dywizyjnej 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty w Grudziądzu, a w lipcu 1939 roku przeszedł na takie samo stanowisko w 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie.

W kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził piechotą dywizyjną 1 Dywizji Piechoty Legionów, a następnie grupą własnego imienia złożoną z Grupy „Brześć” ppłk dypl. Alojzego Horaka, 77 pp ppłk. Stanisława Konstantego Gąsiorka oraz resztek 145 pp ppłk. Jana Korkiewicza. 25 września grupa znajdowała się w lasach na zachód od Krasnegostawu. 27 września podporządkował swoją grupę płk. dypl. Tadeuszowi Zieleniewskiemu. 29 września w Janowie Lubelskim kierował walką uliczną z pododdziałami niemieckiej 27 Dywizji Piechoty generała porucznika Friedricha Bergmanna, po czym jego grupa wycofała się w rejon Momot. 2 października w rejonie Domostawa-Momoty Górne Grupa pułkownika Zieleniewskiego złożyła broń przed sowiecką 14 Dywizją Kawalerii kombriga Wasilija Kriuczenkina. Pułkownik dostał się do niewoli sowieckiej we Lwowie, z której zbiegł i udał się do Otwocka, a później do Warszawy.

Od 1940 roku do lipca 1943 roku inspektor Komendy Głównej ZWZ/AK na Obszar Lwów, zaś od 1 sierpnia 1943 roku do 31 lipca 1944 roku komendant Obszaru Lwów. Kierował siłami Obszaru w trakcie operacji „Burza”, od 30 czerwca 1944 roku, przygotowując się jednocześnie do przeorganizowania Komendy Obszaru w Dowództwo Okręgu Korpusu nr VI. W kontaktach z dowództwem sowieckim, za zgodą Komendy Głównej AK, używał tytułu generała.

Po zakończeniu operacji „Burza” we Lwowie, ujawnił się i na czele delegacji AK udał się na rozmowy z generałem Michałem Żymierskim do Żytomierza, gdzie wraz z pięcioma towarzyszącymi mu oficerami został aresztowany w nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 roku[6][7]. Więziony w Kijowie, następnie w polowych więzieniach Smiersz 1 Frontu Ukraińskiego i w obozach internowanych w Charkowie, obozie NKWD nr 179 w Diagilewie, w lipcu 1947 roku internowany w obozie NKWD nr 150 w Griazowcu[8] i Brześciu do początku listopada 1947 roku. Zwolnionego przewieziono do Białej Podlaskiej. Podjął pracę w Hucie Szkła w Pieńsku koło Zgorzelca jako dyrektor administracyjny. Zmarł w Pieńsku, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 216-2/5-18/19)[9].

Postanowieniem Nr W.111-48-94 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy z dnia 28 września 1994 roku mianowany został za szczególne zasługi w działalności konspiracyjnej i w walce zbrojnej z niemieckim okupantem, pośmiertnie, do stopnia generała brygady[10]

Życie prywatne

Grób Władysława Filipkowskiego

Był żonaty z Janiną Obiedzińską (zm. 1977), która w czasie wojny była żołnierzem AK na północnym Mazowszu. Miał dwóch synów: Jana (1922–1944), studenta Politechniki Warszawskiej i żołnierza pułku „Baszta”, poległego w ostatnich dniach powstania warszawskiego oraz Andrzeja (1926–2021)[9], żołnierza AK na północnym Mazowszu, więźnia politycznego w latach 1948–1956. Posiadał majątek we wsi Modzele-Bielne (obecnie część wsi Jurzynek), po wojnie został zmuszony do wyjazdu do Warszawy (majątek sparcelowano), a następnie do miejscowości Pieńsk (na Ziemiach Odzyskanych).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 38.
  2. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 190.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 733.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 145.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930, s. 323.
  6. Andrzej Chmielarz: Armia Krajowa: 1939–1945. s. 250.
  7. Okrutny los ostatniego dowódcy AK we Lwowie. „Biuletyn”. Nr 52, s. 33, styczeń 1987. Koło Lwowian w Londynie. 
  8. Dariusz Rogut, Internowani oficerowie Armii Krajowej w sowieckim obozie jenieckim nr 150 w Griazowcu w latach 1947–1948, w: Sowiecki system obozów i więzień, Łódź 2013, s. 87.
  9. a b Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW FILIPKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02].
  10. Postanowienie Nr W.111-48-94 Prezydenta RP z dnia 28 września 1994 roku.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 945.
  12. M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
  13. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1936, s. 17.
  15. a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 156.
  16. M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88.

Bibliografia

Kembali kehalaman sebelumnya