Premier Kostas Karamanlis. 2 września 2009 ogłosił decyzję o organizacji wcześniejszych wyborów.
O rozpisanie wcześniejszych wyborów do parlamentu wystąpił w połowie swojego 4-letniego mandatu premierKostas Karamanlis. Jego partia, Nowa Demokracja, od czasu wyborów w 2007 posiadała minimalną większość w parlamencie, obsadzając 151 spośród 300 miejsc. 2 września 2009 Karamanlis ogłosił decyzję o organizacji wcześniejszych wyborów. Ruch ten argumentował potrzebą odnowienia i wzmocnienia swojego mandatu politycznego, potrzebnego do przeprowadzenia niezbędnych reform w obliczu kryzysu gospodarczego. Dodał, że Grecję czekają dwa ciężkie lata, w tym kluczowy dla kursu gospodarki rok 2010, a decyzja o rozpisaniu wyborów stanowi akt odpowiedzialności za losy kraju. 3 września ogłosił datę wyborów na 4 października 2009 i skierował do prezydenta wniosek o rozwiązanie parlamentu. Prezydent Karolos Papulias 7 września 2009 rozwiązał parlament[1][2][3].
21 września 2009 Sąd Najwyższy (Areios Pagos) dopuścił do udziału w wyborach 23 spośród 28 partii politycznych, które wystąpiły z wnioskiem w tej sprawie[4]. Uprawnionych do głosowania było prawie 10 mln Greków. Zgodnie z ordynacją wyborczą, zwycięska partia automatycznie zyskiwała 40 mandatów w parlamencie, a pozostałe 260 rozdzielanych było według zasad ordynacji proporcjonalnej[5].
Sytuacja przed wyborami i kampania wyborcza
Telewizyjna debata wyborcza w Grecji, 21 września 2009.
Rząd Karamanlisa był uwikłany w serię skandali korupcyjnych. Jeden z jego ministrów został oskarżony o przyjęcie łapówki w zamian za korzystne rozstrzygnięcie przetargu na budowę statków, dwaj inni byli oskarżeni o przekazanie państwowej ziemi klasztorowi na Górze Athos w zamian za mniej wartościowy jej ekwiwalent, a były minister pracy o nielegalne zatrudnianie imigrantów. Grecja zmagała się również ze skutkami globalnego kryzysu gospodarczego, zmniejszonymi wpływami do budżetu, potrzebą pożyczenia przez państwo 60 mld euro oraz według rządowych statystyk perspektywą deficytu budżetowego w 2010 na poziomie 5,8% PKB i długu publicznego przekraczającym 100% PKB. W rzeczywistości ustępujący rząd doprowadził kraj do 15,4% deficytu[6]. Ostatnie sondaże przedwyborcze wskazywały na sześcioprocentową przewagę opozycyjnego Panhelleńskiego Ruchu Socjalistycznego (PASOK) na czele z Jeoriosem Andreasem Papandreu. Pozostający w opozycji od 2004 PASOK, już w czerwcu 2009 odniósł zwycięstwo w wyborach do Parlamentu Europejskiego[1][2]. Na spadek poparcia dla władz miały także wpływ oskarżenia rządu o brak odpowiedniego przygotowania w czasie pożarów lasów w 2007 i w 2009 oraz w nieradzenie sobie z zamieszkami społecznymi, jakie wybuchły w kraju na przełomie 2008 i 2009[7][8].
W czasie kampanii wyborczej Papandreu zapowiedział odmienną od rządowej strategię walki z kryzysem, obiecując pakiet stymulujący gospodarkę o wartości 3 mld euro oraz podwyżkę podatków dla najbogatszych i pomoc najbiedniejszym obywatelom. Ogłosił program ożywienia gospodarki poprzez podwyżkę pensji i emerytur ponad wskaźnik inflacji w 2010. Premier Karamanlis uznał pomysły opozycji za nierealistyczne. Rząd zapowiedział zgoła inny plan wyjścia z kryzysu gospodarczego, którego głównym założeniem miał być surowy program oszczędnościowy, ograniczenie wydatków państwa i walka z uchylaniem się od płacenia podatków[7][8].
Według oficjalnych wyników, zwycięstwo w wyborach odniósł opozycyjny PASOK, zdobywając 160 z 300 miejsc w parlamencie, co otworzyło mu drogę do utworzenia nowego rządu. Nowa Demokracja poniosła największą porażkę od czasu swego powstania w 1974. Premier Karamanlis złożył gratulacje Jeoriosowi Andreasowi Papandreu i ogłosił rezygnację ze stanowiska szefa partii. Oświadczył, że bierze odpowiedzialność za rezultat wyborów i rozpoczyna procedurę wyboru nowego lidera Nowej Demokracji, w której sam nie będzie uczestniczyć. Papandreu ogłosił "nowy rozdział" w greckiej polityce. Zapowiedział "uwolnienie potencjału" tkwiącego w jego kraju, walkę z korupcją, protekcjonizmem i bezprawiem, przywrócenie Grekom nadziei i wiarę w sukces. Jednocześnie ostrzegł społeczeństwo przed ciężkimi czasami walki z kryzysem – zadaniem, za które, jak powiedział, jest gotów wziąć odpowiedzialność[9][10].
6 października 2009 Papandreu został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku premiera w pałacu prezydenckim. Tego samego dnia przedstawił skład swojego gabinetu[11][12].
↑NationWide Seats Elected. Ministry of the Interior – National Elections, 5 października 2009. [dostęp 2009-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)]. (ang.).
.jpg)
