Wybory przedterminowe w Polsce przeprowadza się w celu wyboru organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego bądź organu wykonawczego gminy (wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta) przed upływem kadencji – w przypadkach przewidzianych w ustawach oraz wyboru nowego parlamentu oraz Prezydenta RP przed upływem kadencji.
Wybory wójta (burmistrza, prezydenta miasta)
W przypadku opróżnienia urzędu Prezes Rady Ministrów zarządza wybory przedterminowe w drodze rozporządzenia.
Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego
Wybory te zarządza także Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia. Wybory przedterminowe organów stanowiących przeprowadza się najczęściej po odwołaniu rady gminy w wyniku ważnego referendum. Wyjątkami od tej reguły były:
Wybory parlamentarne
Przedterminowe wybory parlamentarne zarządza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku:
- uchwały Sejmu o skróceniu kadencji podjętej przez 2/3 ustawowej liczby posłów[1],
- nieotrzymania przez Prezydenta ustawy budżetowej w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia projektu ustawy Sejmowi (Prezydent ma wtedy 14 dni za zdecydowanie o skróceniu kadencji Sejmu)[2],
- jeżeli nie zostanie wyłoniona nowa Rada Ministrów[3].
W dwóch ostatnich przypadkach Prezydent nie może zdecydować o skróceniu kadencji parlamentu podczas stanu nadzwyczajnego[4].
Wybory prezydenckie
Przedterminowe wybory prezydenckie zarządza Marszałek Sejmu w przypadku opróżnienia urzędu prezydenta z powodu:
- śmierci Prezydenta[5],
- rezygnacji urzędującego Prezydenta[6],
- stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze[7],
- orzeczenia przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności urzędującego Prezydenta do pełnienia swoich funkcji ze względu na stan zdrowia[8],
- orzeczenia przez Trybunał Stanu złożenia urzędu Prezydenta[9].
Przypisy
- ↑ Art. 98 ust. 3 i 5 Konstytucji
- ↑ Art. 225 Konstytucji
- ↑ Art. 155 ust. 2 Konstytucji
- ↑ Art. 228 ust. 7 Konstytucji
- ↑ Art. 131 ust. 2 pkt 1 Konstytucji
- ↑ Art. 131 ust. 2 pkt 2 Konstytucji
- ↑ Art. 131 ust. 2 pkt 3 Konstytucji
- ↑ Art. 131 ust. 2 pkt 4 Konstytucji
- ↑ Art. 131 ust. 2 pkt 5 Konstytucji