Yvonne Loriod

Yvonne Loriod
Imię i nazwisko	Yvonne Loriod-Messiaen
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1924 ; Houilles
Pochodzenie	francuskie
Data i miejsce śmierci	17 maja 2010 ; Saint-Denis
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	pianistka, pedagog, kompozytorka,
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Yvonne Loriod zamężna Messiaen (ur. 20 stycznia 1924 w Houilles, zm. 17 maja 2010 w Saint-Denis) – francuska pianistka, pedagog i kompozytorka; żona Oliviera Messiaena i prawykonawczyni jego utworów^[1]^[2].

Życiorys

Naukę gry na fortepianie zaczęła w wieku 6 lat u Nelly Eminger-Sivade. W wieku czternastu lat jej repertuar obejmował wszystkie koncerty fortepianowe Mozarta, wszystkie sonaty Beethovena, 48 preludiów i fug Bacha, a także standardowe utwory klasyczne i romantyczne^[3].

Na początku lat 40. wstąpiła do Konserwatorium Paryskiego. Studiowała harmonię, fugę, orkiestrację i kompozycję pod kierunkiem Lazare’a Lévy’ego, Marcela Ciampi, Oliviera Messiaena i Dariusa Milhauda, zdobywając siedem premier prix^[1]^[2]^[3].

W 1943 wspólnie z Messiaenem zagrała jego suitę Visions de l’amen na dwa fortepiany podczas prapremiery tego utworu. Odtąd jako pierwsza wykonywała i nagrywała wszystkie jego utwory fortepianowe i partie fortepianowe utworów orkiestrowych^[1]^[2].

W latach 1967–1989 wykładała w Konserwatorium Paryskim oraz na Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie^[1]^[2]. Jej uczniami byli m.in. Michel Béroff, Pierre-Laurent Aimard, David Kim, Roger Muraro, Grzegorz Jastrzębski^[1].

Była drugą żoną Oliviera Messiaena (od 1961 do jego śmierci w 1992). Jej siostra, Jeanne Loriod, była wirtuozem gry na falach Martenota^[1].

W 1991 powstał poświęcony jej godzinny film dokumentalny Une leçon particulière de musique avec Yvonne Loriod w reżyserii François Manceaux^[2]^[4].

Działalność artystyczna

Preferowała muzykę współczesnych kompozytorów, takich jak: Claude Debussy, Maurice Ravel, Isaac Albéniz, Béla Bartók, Arnold Schönberg; wykonywała też muzykę Bogusława Schaeffera^[1]. Dokonała wielu prawykonań utworów muzyki współczesnej. Jej pionierskie nagrania Sonaty Jeana Barraqué’a i II Sonaty Pierre’a Bouleza miały duże znaczenie w czasach, gdy prawie nikt inny nie grał takich utworów^[1]^[2]. Jej amerykański debiut był światową premierą Turangalîla-Symphonie Messiaena w wykonaniu Boston Symphony Orchestra pod dyrekcją Leonarda Bernsteina w 1949 w Bostonie^[3].

Loriod wpływała na rozwój faktury muzyki fortepianowej Messiaena, poprzez swój styl gry z charakterystycznym nasyceniem brzmienia, bogactwem barwy i rytmiczną wyrazistością. Messiean mówił, że jej biegłość i maestria dawały mu swobodę i pozwalały na największe nawet ekstrawagancje w kompozycjach fortepianowych, ponieważ miał pewność, że Loriod bez trudu je opanuje^[1]^[2].

Poza działalnością koncertową, Loriod skomponowała kilka utworów, choć jedynie Trois Mélopées africaines doczekał się publicznego wykonania. Miała też swój współudział w redagowaniu teoretycznych prac Messiaena^[3].

Odznaczenia

Komandor Legii Honorowej^[5]
Wielki Oficer Orderu Narodowego Zasługi^[5]
Oficer Orderu Sztuki i Literatury^[5]

Kompozycje

Pièce sur la souffrance na orkiestrę
Trois Mélopées africaines na flet, fale Martenota i fortepian (1945)
Grains de cendre na sopran, fale Martenota i orkiestrę kameralną (1946)

Publikacje

Messiaen, Olivier. Traité de rythme, de couleur, et d’ornithologie (1949–1992) („Traktat o rytmie, kolorze i ornitologii”), spisany przez Yvonne Loriod. 7 części ujętych w 8 tomach. Paris: Leduc, 1994–2002.
Messiaen, Olivier. Analyses of the Piano Works of Maurice Ravel, pod redakcją Yvonne Loriod, [Paris]: Durand, 2005.

Wybrane nagrania

Olivier Messiaen: Vingt Regards sur l'Enfant-Jésus

Label: Erato, 4509-91705-2

3 sierpnia 1993

Olivier Messiaen: Turangalîla Symphonie

Label: Deutsche Grammophon, 31781

12 maja 1992

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Stankiewicz 1997 ↓, s. 418.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Paul Griffiths: Loriod, Yvonne. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2011-10-26. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. via Oxford University Press. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Yvonne Loriod-Messiaen. [w:] Olivier Messiaen org [on-line]. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. (ang. • fr.).
↑ Une leçon particulière de musique avec Yvonne Loriod. [w:] film-documentaire.fr [on-line]. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c The International Who’s Who of Women 2002. London: Europa Publications, 2001, s. 339. ISBN 1-85743-122-7.

Bibliografia

Jerzy Stankiewicz: Loriod Yvonne. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997. ISBN 83-224-3303-4. (pol.).