Złotopolscy – polskiserialobyczajowy (określany również jako telenowela)[1] emitowany premierowo od 26 grudnia 1997 do 25 grudnia 2010[2] na antenie TVP2. Przedstawiał losy dwóch gałęzi rodu Złotopolskich, zapoczątkowanych przez Dionizego Złotopolskiego i jego siostrę-bliźniaczkę Eleonorę Gabriel.
Pierwsze trzy pilotowe odcinki wyświetlono na antenie TVP1 23, 24 i 25 czerwca 1997 w ramach konkursu na nową polską telenowelę, w którym rywalizowały także Zaklęta i Klan. Mimo zajęcia drugiego miejsca serial skierowano do produkcji, ale na potrzeby TVP2. Pilotowe odcinki powtórzono już w tej stacji 26, 27 i 28 grudnia 1997. Regularna emisja nowych odcinków rozpoczęła się 2 stycznia 1998. Od 2 stycznia do 31 lipca 1998 serial emitowany był w piątki i soboty o 19.00, również w wakacje, jednakże w sierpniu 1998 tylko w soboty. Od 5 września 1998 do 27 czerwca 1999 emisję przeniesiono na soboty i niedziele o 15.30, a nowe odcinki pokazywano również w dni świąteczne. Od 1999 w lipcu i sierpniu emisja serialu była zawieszana. Od 4 września 1999 do 24 czerwca 2001 godzinę rozpoczęcia przesunięto na 15.00. Od 8 września 2001 do 21 czerwca 2009 serial przesunięto na 14.30. Od 31 sierpnia do 29 grudnia 2009 premiery odcinków odbywały się w poniedziałki i wtorki o 18.30 (powtórki w porze dotychczasowych premier tj. w soboty i niedziele o 14.30). W styczniu i lutym 2010 po raz pierwszy i ostatni miała miejsce zimowa przerwa w emisji premierowych odcinków. Od 7 marca do 25 grudnia 2010 nowe odcinki pokazywane były ponownie o 14.30, ale już tylko w niedziele i niektóre dni świąteczne (w soboty powtórki). W TVP Polonia odcinki pokazywano z kilkutygodniowym opóźnieniem z angielskimi napisami.
Był to jeden z najdłużej wyświetlanych seriali telewizyjnych produkcji polskiej. 21 grudnia 2008 wyemitowany został 1000. odcinek, tym samym serial został piątą polską produkcją serialową (po Klanie, Samym życiu, Plebanii i Na Wspólnej), która osiągnęła taką liczbę odcinków.
Z okazji 25-lecia powstania na antenę Telewizyjnej Dwójki serial powrócił 1 sierpnia 2022 roku w nowej, lepszej jakości.
Jesienią 2010 dyrekcja TVP2 podała do wiadomości, że z powodu malejącej oglądalności zakończyła produkcję Złotopolskich, tym samym zdejmując serial z anteny po 13 latach emisji[3].
Postacie serialu
Rodzina Złotopolskich
Dionizy i Julia Złotopolscy (Henryk Machalica, Anna Milewska) – Dionizy i Julia Kamieniecka wywodzili się ze szlacheckich, zamożnych rodzin, właścicieli majątków w Złotopolicach i Kamienicy. W latach 50. mieli się pobrać, jednak ich rodziny skonfliktowały się z powodu posagu. Skutkiem tego, narzeczeni zmuszeni byli się rozstać. Dionizy poślubił Melanię Kownacką, z którą miał syna Marka, Julia natomiast ukończyła studia medyczne i wyjechała na misję do Nigerii. Długo skrywaną tajemnicą było urodzone w Afryce dziecko Julii i Dionizego, Chris Kamieniecki. Prawdę o jego istnieniu Julia wyjawiła rodzinie kilka lat po śmierci męża. Dionizy był bratem bliźniakiem Eleonory Gabriel z którą był skłócony. Nestor rodu Złotopolskich był postacią energiczną i żywiołową. Cieszył się powszechnym szacunkiem mieszkańców Złotopolic, widzących w nim autorytet. W 1999 roku, bez wiedzy Dionizego, wybrali go sołtysem swojej wsi. W 1998 roku przy okazji niedoszłego ślubu swojego przyjaciela Józefa Garlińskiego z Elżbietą Kleczkowską, Dionizy, już jako wdowiec, odnowił kontakt z Julią i zaproponował jej małżeństwo. Złotopolscy mieszkali we dworze w Złotopolicach i stanowili zgodną parę do śmierci Dionizego na gruźlicę w 2004 roku. Julia, będąca spokojną, dobroduszną i szykowną osobą, stała się obiektem zainteresowania lokalnych mężczyzn, w tym Emila i Józefa. Nigdy jednak nie zdecydowała się na ponowny ożenek.
Marek i Barbara Złotopolscy (Kazimierz Kaczor, Anna Nehrebecka) – mają dwóch synów Waldka i Kacpra. Marek był senatorem, obecnie jest sołtysem Złotopolic. Barbara prowadziła fundację. Została napadnięta. Miała nowotwór mózgu, po uderzeniu podczas napadu, choroba spotęgowała się do takiego stopnia, że leczenie w Polsce nie miało sensu. Zmarła podczas operacji w Szwajcarii po długim leczeniu. W późniejszym czasie Marek interesował się Magdaleną, która pracowała u Złotopolskich jako gospodyni.
Waldek i Marcelina Złotopolscy (Andrzej Nejman, Magdalena Stużyńska/Katarzyna Pierścionek) – Waldek był starszym synem Barbary i Marka. Był mężem Weroniki, która zginęła w atakach na World Trade Center. Do jej śmierci wspólnie wychowywali jej syna i córkę z poprzedniego związku. Ponownie związał się z Marcysią Biernacką, córką posła Władysława Biernackiego. Waldek wyjechał do Kazachstanu, aby ratować Andrzeja Złotopolskiego, gdzie został aresztowany. Zginął w wypadku samochodowym we Lwowie. Marcysia studiuje marketing i zarządzanie. Pracuje w kawiarni Marty. Ma problemy ze wzrokiem i długo leczyła się za granicą. Mają synów bliźniaków Dionizego (Jan Kędzior) oraz Andrzeja (Mateusz Kędzior).
Kacper Złotopolski (Andrzej Piaseczny) – młodszy syn Marka i Barbary, znany jako piosenkarz Kacper Górniak. Nie ma szczęścia do kobiet. Przez pewien czas związany z Marylką Baką (która wyszła za mąż za Tomka Gabriela) oraz z Anetą Zając. Dużo koncertował w Polsce i za granicą, głównie w Stanach Zjednoczonych. Jego kariera zwolniła tempo, gdy popadł w uzależnienie od hazardu. W tym czasie stracił wszystkie zarobione pieniądze, popadł w długi i musiał ukrywać się przed wierzycielami i światem gangsterskim. Miał wypadek. Zapadł w śpiączkę z której wybudziła go najprawdopodobniej Maryna.
Weronika Złotopolska (Agnieszka Sitek) – pierwsza żona Waldka, rozwiodła się z Mirkiem Gabrielem, stryjecznym bratem Waldka i Kacpra, poślubiła Waldka, miała dzieci z pierwszego małżeństwa Antosia (Radek Gelber) i Oleńkę (Gabrysia Gelber). Oficjalnie przyjęło się, że zginęła w Nowym Jorku 11 września 2001 w czasie ataku terrorystycznego na World Trade Center.
Chris Kamieniecki (Piotr Machalica) – nieślubny syn Julii i Dionizego z czasów ich młodzieńczej miłości, urodzony w Nigerii już po ich rozstaniu; o jego istnieniu Julia powiedziała rodzinie dopiero kilka lat po śmierci Dionizego, który nigdy się o nim nie dowiedział.
Andrzej i Magdalena Złotopolscy (Andrzej Grabowski, Małgorzata Zajączkowska) – Andrzej jest kuzynem Marka z Kazachstanu, powrócił do Polski i ożenił się ze służącą Magdaleną po śmiertelnym wypadku jej męża. Został wybrany na nowego sołtysa Złotopolic, jednak wyjechał do Kazachstanu, gdzie został aresztowany, zostawił Magdalenę i zrzekł się majątku na rzecz Waldka. Magdalena wyszła ponownie za mąż za Chrisa, syna Julii i Dionizego.
Jan Złotopolski (Tomasz Ciachorowski) – prawnuk Konrada Złotopolskiego – brata dziadka Dionizego. Odwiedził Marcysię Złotopolską, by odnowić rodzinne kontakty. Uważa, że rodzinę dosięgła kara boża.
Zosia Złotopolska (Milena Suszyńska) – siostra Jana. Razem z nim mieszka w Zakroczymiu i postanawia nawiązać kontakt z krewnymi ze Złotopolic.
Rodzina Gabrielów
Eleonora Gabriel z d. Złotopolska (Alina Janowska) – siostra bliźniaczka Dionizego, wdowa po komuniście, skłócona ze Złotopolskimi o majątek. Ma syna Wiesława. Jest chorobliwie nadopiekuńcza, stara się chronić swoją rodzinę przed kłopotami, często wplątując swoich bliskich w jeszcze większe problemy. Znana z wielu intryg. Przez lata ukrywała listy pierwszej żony Wiesława do niego i ich biologicznej córki Agaty. Chowała też listy od Mirka, męża Weroniki, w których m.in. wydał jej zgodę na rozwód. Porwała swoje prawnuki Antosia i Oleńkę bo chciała je mieć przy sobie.
Wiesław i Marta Gabriel (Paweł Wawrzecki, Ewa Ziętek) – mają dwóch synów: Tomasza i Mirosława. Wiesiek (ur. 20 czerwca 1950[4]) ma także córkę z pierwszego małżeństwa z Iloną Clark-Kowalską, Agatę (Marta pokochała ją jak własną córkę). Wiesiek jest komendantem komisariatu policji na warszawskimDworcu Centralnym, a Marta prowadzi kawiarnię.
Tomasz i Maryla Gabriel (Piotr Szwedes, Anna Przybylska) – Tomasz jest prywatnym detektywem. Marylka byłą policjantką na Dworcu Centralnym w Warszawie. Ostatecznie wyjechała do Londynu.
Mirosław i Janina Gabriel (Radosław Elis, Monika Stefaniak) – Mirosław to starszy syn Marty i Wieśka, pierwszy mąż Weroniki Złotopolskiej, ojciec bliźniaków, które wychowują. Mają także adoptowaną nastoletnią córkę – Kasię. Są małżeństwem od 2002.
Agata i Radosław Tulczyńscy (Paulina Młynarska/Aleksandra Woźniak, Jacek Rozenek) – ślub wzięli w tajemnicy przed rodziną, ponieważ matka Agaty, Ilona, nie akceptowała ich związku. Agata jest bizneswoman, przez 8 lat mieszkała w USA. Kiedyś związana była z Maksem Grubbą. Radek pochodzi z arystokratycznej rodziny. Jest lekarzem.
Pozostałe postacie
Józef Garliński (Jerzy Turek) – listonosz w Złotopolicach i kilku innych okolicznych wsiach, przyjaciel domu Złotopolskich, chrzestny Kacpra i małego Dionizego, syna Waldka. Po latach starokawalerstwa próbował ożenić się z Julią, wdową po swoim zmarłym przyjacielu – Dionizym Złotopolskim. Wcześniej chciał związać się z Elżunią Kleczkowską, z którą był dwukrotnie zaręczony, a raz uciekł niemal sprzed ołtarza w dniu ślubu. Był stryjem dla Ziuka (Józefa) Garlińskiego, który później tak jak on został listonoszem we wsi. Z charakteru był życiowym fajtłapą i nieudacznikiem. Pracę listonosza traktował jako wielką misję i służbę dla mieszkańców, którym doręczał listy. Lubił plotkować i roznosić po okolicy nie do końca sprawdzone informacje, czym często sprowadzał na siebie kłopoty.
Aniela Garlińska (Maria Maj) – siostra Józefa i ciotka Ziuka, wcześniej często wspominana w serialu, po raz pierwszy pojawia się jednak dopiero w odcinkach z 2009.
Ziuk i Różyczka Garlińscy (Filip Rojek, Angelika Andrys) – bratanek Józefa z Kazachstanu. Przyjechał do Złotopolic będąc już dorosłym mężczyzną, by poznać swoją rodzinę. Oprócz funkcji organisty w kościele, przejął od Józefa posadę listonosza. Ożenił się z Różyczką, córką Leona Borowego. Mają syna Oliwiera.
Elżbieta Kleczkowska-Ordalska (z domu Bańka[5]) i Grzegorz Ordalski (Małgorzata Rożniatowska, Grzegorz Komendarek) – mieszkają w Złotopolicach, Elżbieta jest właścicielką sklepu, W 2004 wyszła za mąż za znacznie młodszego od niej Grzesia, który pracuje w kawiarni Marty jako kucharz.
Władysław Biernacki (Marek Siudym) – ojciec Marcysi, poseł. Wdowiec, ożenił się z młodszą kobietą, Moniką, która urodziła mu dziecko, po czym odeszła. Planował wspólną przyszłość ze swoją sekretarką, Joasią Jęczydło, która związała się jednak z policjantem Froteckim.
Ilona Clark-Kowalska (Ewa Kasprzyk) – pierwsza żona Wieśka, matka Agaty, bogata bizneswoman. Miała kilku mężów. Po wielu latach od wyjazdu do USA powróciła do Polski i rozkręciła wiele nowych biznesów. Będąc ponownie w kraju rozwiodła się z Jerzym Kowalskim, późniejszym senatorem i zaczęła niezobowiązująco romansować ze swoim pierwszym mężem. Z czasem postanowił on jednak, że pozostanie wierny Marcie. Po 9 latach w 2007 roku wróciła do Stanów Zjednoczonych.
Organista Antoni Pereszczako (Eugeniusz Priwieziencew) – kościelny, organista i grabarz w Złotopolicach.
Emil Gilewski (Leon Niemczyk) – mieszkaniec Gostolina, przez wiele lat mieszkał w USA, zdobywając pokaźny majątek, a następnie powrócił do Polski; właściciel solarium w Załuskach. Dawna miłość Eleonory, której po latach nie chciał jednak już poślubić. Wuj Jerzego Wonsa i Marylki Baki.
Jerzy Kowalski (Leszek Teleszyński) - były senator i były mąż Ilony Clark-Kowalskiej. Był także właścicielem fundacji "Dzieci ulicy", pubu "Czerwona latarnia" i elitarnego klubu "Planeta K". W wypadku samochodowym potrącił Joannę, byłą dziewczynę Tomka Gabriela, w wyniku czego poroniła i stała się bezpłodna. Znany z wielu nieuczciwych interesów; doprowadził swoją drugą żonę Ewę do załamania nerwowego, a potem depresji. Próbował zrobić z niej wariatkę i przyczynił się do umieszczenia jej w szpitalu psychiatrycznym. W wyniku kłopotów z prawem wyjechał z Polski. Za granicą uległ wypadkowi i został sparaliżowany. Niedługo po tym zdarzeniu powrócił do kraju i związał się z Mirellą, która była jego rehabilitantką. Z czasem odzyskał sprawność fizyczną.
Ewa Kowalska (Renata Gabryjelska) - żona Jerzego Kowalskiego, była dziewczyna Tomka. Była także związana m.in. z Arturem Lenartem i Piotrem Hartownym. Ma brata - Maćka, który tak jak ona w przeszłości, doświadczał przemocy domowej ze strony ojca. Wraz z Jerzym doprowadziła do umieszczenia go w internacie w Łodzi, gdzie kontynuował naukę. Gdy dowiedziała się o nieuczciwych interesach swojego męża chciała od niego uciec. Ten jednak doprowadził ją najpierw do załamania nerwowego, a potem depresji. Znęcał się nad nią psychicznie, w wyniku czego trafiła do szpitala psychiatrycznego. Zmagała się też z alkoholizmem. Kiedy wdała się w romans z Tomkiem, jej brat zagroził, że jeśli zostawi Kowalskiego zacznie brać narkotyki. Ostatecznie rozstała się z Jurkiem, a Maciek uzależnił się od amfetaminy i często uciekał z internatu. Była przez krótki czas właścicielką klubu "Planeta K", który sprzedała Ilonie Clark-Kowalskiej. Pracowała także w banku, jako specjalistka ds. public relations, a potem fotomodelka.
W odcinkach 1-3 nie było czołówki, w zamian był utwór zespołu Mafia - „Szalona piosenka o lataniu”, a także logo serialu „Złotopolscy”. Pierwsza czołówka serialu była wyświetlana od 2 stycznia do 6 czerwca 1998 (odcinki 4-48), pojawili się w niej: Dionizy, Barbara, Marek, Kacper i Waldek Złotopolscy oraz Eleonora, Wiesiek, Marta, Tomek, Agata, Mirek i Weronika Gabrielowie.
Druga czołówka była nadawana od 12 czerwca do 29 sierpnia 1998 (odcinki 49-66), zamiast Mirka Gabriela pokazano pana Józefa (tym razem było to ujęcie filmowe, wykorzystane również w następnej czołówce).
Trzecia czołówka była nadawana od 5 września 1998 do 12 listopada 1999 (odcinki 67-176). W czołówce zmienił się kadr, bo zamiast zdjęć bohaterów pojawiły się minifilmy ich przedstawiające. Wystąpili w niej kolejno: Dionizy, Barbara, Kacper, Marek i Waldek Złotopolscy oraz Eleonora, Marta, Wiesiek, Agata, Tomek i Weronika Gabrielowie oraz pan Józef.
Czwarta czołówka była nadawana od 13 listopada 1999 do 26 marca 2000 (odcinki 177-216), pojawili się w niej Dionizy, Barbara, Kacper, Marek i Waldek Złotopolscy, Eleonora, Marta, Wiesiek i Tomek, Gabrielowie, Weronika i Julia Złotopolskie oraz pan Józef. Zmienione zostały ujęcia Tomka i pana Józefa.
Piąta czołówka była wyświetlana od 1 kwietnia 2000 do 20 kwietnia 2002 (odcinki 217-412), pojawili się w niej Dionizy, Julia, Kacper, Marek, Waldek i Weronika Złotopolscy, Eleonora, Marta, Wiesiek i Tomek Gabrielowie oraz Marylka Baka i pan Józef.
Szósta czołówka była wyświetlana od 21 kwietnia do 3 listopada 2002 (odcinki 413-454). Oprócz rodzin Złotopolskich i Gabrielów pojawili się w niej Marcysia Biernacka (zamiast Weroniki Złotopolskiej), Marylka Baka i pan Józef.
Siódma czołówka była wyświetlana od 9 listopada 2002 do 4 stycznia 2003 (odcinki 455-476), pojawili się w niej ci sami bohaterowie, co w poprzedniej wersji. Jedyną zmianą było dodanie nazwiska męża do postaci Marcysi Biernackiej-Złotopolskiej.
Ósma czołówka była wyświetlana od 5 stycznia 2003 do 24 kwietnia 2004 (odcinki 477-592), cały czas pojawili się w niej ci sami bohaterowie, co w poprzedniej wersji. Jedyną zmianą było to, że wyświetlano imię i nazwisko scenarzysty Jana Purzyckiego na początku.
Dziewiąta czołówka wyświetlana była od 25 kwietnia 2004 do 27 listopada 2005 (odcinki 593-720)[6]. Pojawili się w niej Julia, Marek, Kacper, Waldek i Marcysia Złotopolscy, Eleonora, Marta, Wiesiek i Tomek Gabrielowie, Marylka Baka, Elżbieta Kleczkowska i pan Józef.
Dziesiąta czołówka wyświetlana była od 3 grudnia 2005 do 16 czerwca 2007 (odcinki 721-872), pojawili się w niej rodzina Złotopolskich, Eleonora, Marta, Wiesiek, Agata, Tomek i Marylka Gabrielowie oraz pan Józef.
Jedenasta czołówka wyświetlana była od 17 czerwca 2007 do 6 czerwca 2009 (odcinki 873-1052), pojawili się w niej ci sami bohaterowie, co w poprzedniej wersji. Jedyną zmianą było to, że czołówka była wyświetlana w formacie 16:9, zmieniono też ujęcie Agaty Gabriel.
Dwunasta czołówka wyświetlana była od 7 czerwca 2009 do 31 października 2010 (odcinki 1053-1112). Zdjęcia bohaterów zostały zmienione na aktualne. Pojawili się: Julia, Marek, Kacper i Magdalena Złotopolscy, Eleonora, Marta, Wiesiek, Tomek i Marylka Gabrielowie, Kalina, Rudy, Kleczkowska, Biernacki i pan Józef (grał do 2009, z powodu śmierci aktora grającego tę postać jego zdjęcie było czarno-białe w odcinkach 1092–1104 emitowanych od 7 marca do 6 czerwca 2010).
Trzynasta i ostatnia czołówka wyświetlana była od 7 listopada do 25 grudnia 2010 (odcinki 1113-1121). Występowali w niej Julia, Marek, Marcysia, Kacper i Magdalena Złotopolscy, Eleonora, Marta, Wiesiek, Tomek i Marylka Gabrielowie, Kalina, Rudy, Kleczkowska i Biernacki.