Zastrzalin[4], podokarp[5] (Podocarpus Persoon) – rodzaj drzew i krzewów z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae), najbardziej zróżnicowany gatunkowo rodzaj w tej rodzinie. Obejmuje co najmniej 108 gatunków[6]. Występują one w południowej Afryce, południowo-wschodniej Azji (po Japonię na północy), w Australii i Nowej Zelandii, w Ameryce Południowej i Środkowej po Antyle i południowy Meksyk na północy[7]. W wielu obszarach drzewa te odgrywają istotną rolę w lasach, np. w górach afrykańskich i azjatyckich[8]. Najczęściej rosną w lasach wilgotnych[8].
Niektóre gatunki są popularnie sadzone jako ozdobne, zwłaszcza P. salignus i P. macrophyllus[8]. Stanowią ważne źródło drewna w tropikach i strefie subtropikalnej[8]. Drewno jest trwałe, a przy tym łatwe do obróbki, zwykle żółtawe, czasem czerwonawe lub brązowe. Dobrze się impregnuje, maluje i przyjmuje politurę. Stosowane jest w meblarstwie, rzeźbiarstwie i na podkłady kolejowe[4].
Morfologia
Pokrój
Zimozielone[7]krzewy do ok. 1–3 m wysokości (np. P. alpinus)[4] oraz drzewa do 30 m i więcej wysokości[8].
Bardzo zróżnicowane u poszczególnych gatunków i w zależności od wieku (zwłaszcza na młodych okazach). Od równowąskich, poprzez lancetowate do jajowatych, o długości zazwyczaj do 3 cm i szerokości nawet do 5 cm[4]. Często wygięte[8].
Organy generatywne
Rośliny zwykle dwupienne[8]. Kotkowate strobile męskie pojedyncze lub zebrane są w skupienia w pachwinach liści. Siedzące lub na nagiej szypule, wsparte łuskami bazalnymi[7]. Strobile żeńskie wyrastają na wyspecjalizowanych odgałęzieniach pędów, na nagich szypułach[7]. Kwiaty składają się z 1–2, rzadziej kilku owocolistków, z których rozwija się tylko jeden zalążek[4]. Wsparty jest on dwiema, zrośniętymi łuskami[7].
Nasiono kuliste[7], otoczone warstwą twardą od wewnątrz i mięsistą od zewnątrz[4]. Zmięśniała skórzasta łuska otaczająca nasiono początkowo zielona, podczas dojrzewania żółta, czerwona lub czarna[8]. U niektórych gatunków (P. totara i P. macrophyllus) także szypuły są mięsiste i czerwone[8].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26](ang.).
↑ abM.J.M.M.J.M.ChristenhuszM.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3(ang.).
↑ abcdefAlicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1025-1026. ISBN 83-214-1305-6.
↑MieczysławM.CzekalskiMieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 42-43, ISBN 83-7160-011-9.
↑ abPodocarpus. [w:] The Plant List v. 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-20].
↑ abcdefJohn Silba: Encyclopedia coniferae. Corvallis, Oregon, USA: Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 69, seria: Phytologia Memoirs.
↑ abcdefghiRoger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden, Vol. 1. London: Macmillan, 1988, s. 21. ISBN 0-333-73003-8.
.jpg)
