Świergotek nadmorski

Świergotek nadmorski
	Anthus petrosus
	(Montagu, 1798)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pliszkowate
Rodzaj	Anthus
Gatunek	świergotek nadmorski
Synonimy
	Alauda petrosa Montagu, 1798;
	Alauda petrosa Montagu, 1798;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym występuje przez cały rok zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świergotek nadmorski^[4] (Anthus petrosus) – gatunek małego ptaka z rodziny pliszkowatych (Motacillidae).

Zasięg występowania

Gnieździ się na skalistych wybrzeżach zachodniej i północnej Europy od Bretanii po Półwysep Fennoskandzki i północno-zachodnią Rosję^[2]. Zachodni zasięg jego występowania obejmuje Irlandię, Wielką Brytanię i Francję, natomiast populacje skandynawskie i rosyjskie zimują na wybrzeżach zachodniej Europy (na południe od Półwyspu Skandynawskiego) oraz w północno-zachodniej Afryce^[2]. W czasie migracji (marzec–kwiecień i wrzesień–listopad) nielicznie pojawia się w Polsce.

Systematyka

Dawniej świergotka nadmorskiego uznawano za podgatunek siwerniaka^[5]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki A. petrosus^[6]:

świergotek nadmorski^[4] (A. petrosus petrosus) (Montagu, 1798) – Wyspy Brytyjskie i zachodnia Francja.
świergotek skandynawski^[4] (A. petrosus littoralis) C. L. Brehm, 1823 – Skandynawia do północno-zachodniej Rosji.

Autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają jeszcze trzeci podgatunek (IOC wlicza tę populację do podgatunku nominatywnego):

A. petrosus kleinschmidti E. J. O. Hartert, 1905 – Wyspy Owcze oraz szkockie wyspy: Szetlandy, Orkady, Fair Isle i St Kilda^[2].

Morfologia

Długość ciała 16–17 cm^[7], masa ciała 18–32 g^[8].

Wyglądem i wielkością podobny do siwerniaka^[7]. Samice są podobne do samców^[8].

Ekologia i zachowanie

Biotop: Gniazduje w pobliżu skalistych wybrzeży i na wyspach z niską roślinnością. Czasami może gniazdować w głębi lądu, np. na wyspach St Kilda w Szkocji, lub w pobliżu jezior słodkowodnych. Zimuje na skalistych wybrzeżach, w pobliżu słonych bagien, w ujściach rzek, a czasem w głębi lądu, w pobliżu słodkowodnych jezior i rzek^[8].
Zachowanie: Jest to ptak terytorialny, gniazdujący w samotnych parach. Zimą tworzy grupy lub większe stada i jest bardziej towarzyski. Duża część populacji jest osiadła i nie oddala się daleko od swego terytorium. Żeruje wśród skał, traw i roślinności na wybrzeżach. Obdziobuje kamienie i wodorosty. Chodzi i biega po ziemi, rzadko skacze^[8].
Rozród: Okres lęgowy trwa od połowy marca do sierpnia, w zależności od rejonu występowania. Gniazdo w kształcie miseczki jest budowane przez samicę z suchej trawy, liści i wodorostów, a wyściółkę stanowi sierść zwierzęca lub inne miękkie materiały. Umieszczone jest w szczelinie lub małym zagłębieniu między skałami, często blisko brzegu. Samica składa 4–5 białawych lub szarych jaj z brązowym plamkowaniem. W południowej części zasięgu lęgowego gatunek ten zwykle wyprowadza dwa lęgi w sezonie. Inkubacją jaj zajmuje się samica przez około dwa tygodnie, w tym czasie samiec pilnuje otoczenia gniazda. Opieką nad pisklętami zajmują się oboje rodzice. Młode opuszczają gniazdo po około 15 dniach od wyklucia i rozpraszają się. Stają się niezależne od rodziców dwa tygodnie później^[8].

Pożywienie: Żywi się bezkręgowcami, w tym mięczakami (np. ślimakami), pierścienicami, skorupiakami (np. krabami) czy larwami. Zjada również małe rybki, owady i nasiona^[8].

Status i ochrona

IUCN uznaje świergotka nadmorskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[3]. W 2015 roku organizacja BirdLife International szacowała liczebność światowej populacji na 164–281 tysięcy par lęgowych. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[9].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Anthus petrosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Tyler, S.: Rock Pipit (Anthus petrosus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-05-05].
↑ ^a ^b ^c Anthus petrosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 – pliszkowate – Wagtails and pipits (wersja: 2019-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-05].
↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 554. ISBN 83-919626-1-X.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-05]. (ang.).
↑ ^a ^b Świergotek nadmorski (Anthus petrosus). [w:] ptaki.info [on-line]. [dostęp 2021-06-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f N. Bouglouan: Eurasian Rock Pipit. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-06-07]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).