Żaba dalmatyńska osiąga długość od 6[5][6] do 7[6]–8 cm[4][5], niektóre samice osiągają nawet 9 cm (występuje dymorfizm płciowy: samce nie dorównują im rozmiarami). Żaba wydaje się przez to dość duża[6].
Zwierzę przypomina wyglądem żabę trawną[4], cechującą się zazwyczaj silniejszą budową[6]. Grzbietowa strona ciała zabarwiona jest na brązowo[4][5], może być bladożółtobrązowa bądź czerwonawobrązowa, niekiedy ciemna[6], widnieje na niej plama przyjmująca kształt litery V[5]. Występują gruczołowe fałdy grzbietowe, położone w znacznej odległości od siebie[6]. Wyraźnie widać plamy skroniowe[5] barwy ciemnego brązu, klinowate w kształcie. Kończyny tylne zdobi 10 poprzecznych ciemnych pręg, wyraźnie zaznaczonych[6]. Z kolei brzuch opisuje się jako jednobarwny, jasny[5]. Podgardle jest jaśniejsze niż u żaby włoskiej, po czym można te gatunki rozróżnić[6].
Cechuje ją smukła sylwetka[6]. Pysk jest bardziej zaostrzony, niż u żaby trawnej[4]. W odległości 1 mm od oka, w obrębie plamy skroniowej, znajduje się błona bębenkowa o średnicy ustępującej oku[6]. U samca zwraca uwagę brak rezonatorów, który przekłada się na cichość wydawanych przezeń dźwięków[6]. Kończyny tylne są znacznej długości, przekraczającej długość tylnych kończyn u żaby trawnej czy moczarowej[4]. Jeśli kończyna jest wyprostowana w kierunku przednim, staw skokowy sięga znacznie za pysk[4][5]: jakieś 2–3 cm, a bywa że i więcej. W książkach popularnonaukowych znaleźć można nawet określenie uderzająco długie[6]. Kończyny takie pozwalają żabie zwince na wykonywanie skoków długości dochodzącej do 2 m[4]. Na piętach widnieją dobrze rozwinięte modzele. Palce zaopatrzone są błonami pływnymi, nie sięgającymi jednak do ich koniuszków[6].
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek cechuje się szerokim zasięgiem występowania. Zamieszkuje większą część Europy aż do północnej Turcji[3].
Na północy żaba zwinka zamieszkuje wybrzeża szwedzkie i wyspy Danii. Stanowi w tych krajach rzadkość. Wysp Brytyjskich nie zamieszkuje, jeśli nie liczyć niewielkiej populacji na wyspie Jersey. Obserwowana jest w Belgii i Luksemburgu[3].
Na zachodzie płaz sięga Hiszpanii (Araba, Burgos i Navarra). Stanowi w tym kraju wielką rzadkość. W Portugalii się jej nie spotyka. Zamieszkuje natomiast Francję[3].
Zwierzę według różnych źródeł występuje do wysokości 1000[6], 1500[5] bądź 1700 m n.p.m.[3]. Jego siedlisko stanowią wedle IUCN polany w widnych lasach liściastych, tworzonych przez dęby (w Hiszpanii dąbrowa Quercus pedunculata stanowi właściwie prócz wilgotnych łąk jedyne siedlisko tego płaza), buki i graby[3], inne źródła podają łęgi[6], dość suche lasy liściaste lub mieszane[5], jednak na pewno nie iglaste, a rzadziej od lasów łąki i zarośla. Nie zapuszcza się na pastwiska, tereny uprawne[3], a jeżeli rozmnaża się w zbiornikach śródpolnych, to blisko lasu[10]. Nie musi przebywać w bezpośredniej bliskości wody, ale raczej wędruje po lądzie[6].
Rozmnażanie odbywa się w niewielkich zbiornikach wodnych położonych w lasach lub na ich obrzeżach, wymienia się stawy, mokradła, bagna, rowy[3].
Zachowanie
Żabę dalmatyńską obserwuje się od lutego do listopada[4]. Wędrówki jej odbywają się i w dzień, i w nocy. Żeruje jednak głównie nocą, a za dnia aktywność zachowuje tylko przy pokaźnej wilgotności. Zwierzę żywi się owadami, skąposzczetami, ślimakami bez muszli. Polowania urządza na roślinach bądź też w ściółce[6].
W obliczu zagrożenia żaba dalmatyńska próbuje ucieczki swymi długimi skokami. Pojedynczym skokiem potrafi przebyć nawet 2 m[6].
Cykl życiowy
Kłęby skrzeku żaby dalmatyńskiej, umieszczone w zbiorniku wodnym i przymocowane do rośliny
Pora godowa żaby dalmatyńskiej nie trwa długo: zabiera około 2 tygodni[6]. Odbywa się wiosną, w marcu i kwietniu, w niewielkich zbiornikach wodnych[5], do których migruje[3]. Samiec wydaje z siebie ciche dźwięki, nie ma bowiem rezonatorów. Odgłos godowy zapisuje się jako rro-rro-rro czy też kwo-kwo-kwo. Odbywa się kopulacja[6]. Następnie samica składa skrzek tworzący kuliste kłęby. Zawierają one według różnych źródeł od 600 do 1400 jaj[5] albo od 1000 do 2000 jaj[6]. Kłęby skrzeku początkowo są przyczepione do podwodnej roślinności czy martwego drewna, ale po kilku dniach unoszą się. Mogą być wówczas zasiedlane przez glony[10][7]. Przeżywalność larw jest niewielka[3]. W środku lata dochodzi do przeobrażenia i z kijanek powstają małe żabki. Mijają 2–3 lata, nim osiągną one dojrzałość płciową[6].
Status
Żaba dalmatyńska występuje dość obficie, jest pospolicie spotykana w dużej części Europy Środkowej i Wschodniej (IUCN wymienia tu Węgry i Rumunię), rzadka na północy czy w Hiszpanii. Całkowita liczebność gatunku ulega obniżeniu. Lokalne spadki odnotowywano w południowo-zachodniej Europie, w Hiszpanii jest to gatunek zagrożony wyginięciem[3]. Zagrożone są więc raczej poszczególne stanowiska niż gatunek w całości[6].
w Szwajcarii i północnych Włoszech prawdopodobnie wirusowa infekcja skóry, mogąca wynikać z zanieczyszczenia wód[3].
IUCN określa żabę dalmatyńską jako gatunek najmniejszej troski (LC). Gatunek ujęty jest w aneksie II konwencji berneńskiej oraz aneksie IV dyrektywy siedliskowej. Ponadto obejmują go ochroną lokalne prawodawstwa[3], np. polskie[6], wymieniają lokalne czerwone księgi. Zwierzę zamieszkuje liczne obszary chronione. Działania ochronne z pozytywnym skutkiem podejmowano w przypadku niewielkiej populacji z Jersey, w Hiszpanii monitoruje się populację i stara przywrócić siedliska życia żaby zwinki. Odtwarzanie stawów, w których płaz się rozmnaża, udawało się już na obszarze jego zasięgu występowania. Starano się również zmniejszyć umieralność w wypadkach drogowych[3].
Przypisy
↑Rana dalmatina, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑ abcdefghijklmWilfried Stichmann: Płazy. W: Wilfried Stichmann, Erich Kretzschmar: Zwierzęta. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 1998, s. 192, seria: Spotkania z przyrodą. ISBN 83-7073-185-6.
↑ abcdefghijklmnoUlrich Gruber: Płazy i gady, gatunki środkowoeuropejskie. Warszawa: Multico, 1997, s. 34, seria: Świat przyrody. ISBN 83-7073-114-7.
