Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Passeio Público (Rio de Janeiro)

Passeio Público
Passeio Público (Rio de Janeiro)
Obeliscos e o Chafariz do Menino, original de 1783.
Tipo parque urbano, estrutura arquitetónica
Geografia
Coordenadas 22° 54' 49.67" S 43° 10' 33.55" O
Mapa
Localização Rio de Janeiro - Brasil
Patrimônio Património de Influência Portuguesa (base de dados), bem tombado pelo IPHAN

O Passeio Público do Rio de Janeiro é um parque localizado no bairro da Lapa[1], perto das proximidades da Cinelândia, na cidade do Rio de Janeiro, no Brasil. Foi inaugurado no século XVIII, tendo sido o primeiro parque público das Américas.

História

O projeto de Mestre Valentim

Inauguração do portão do Passeio Público, no final do século XVIII.

Inspirado no Passeio Público de Lisboa, inaugurado na década de 1760, e na construção dos jardins do Palácio Real de Queluz, cuja primeira etapa estaria concluída em 1786, o Vice-Rei do Estado do Brasil, Luís de Vasconcelos e Sousa, entre 1779 e 1783, incumbiu o escultor e arquiteto Valentim da Fonseca e Silva ("Mestre Valentim") de construir um parque para a cidade, então a capital do Brasil Colônia.

O lugar escolhido para o novo parque foi uma das extremidades da cidade, junto ao mar, na lagoa do Boqueirão da Ajuda (atual largo da Lapa). Segundo fontes da época, por volta de 1760 a lagoa já estava bastante suja, constituindo-se em foco de doenças que se espalhavam pela cidade. Visando ao saneamento da área, promoveu-se o aterramento da mesma, utilizando-se, para esse fim, o material oriundo do desmonte do antigo morro das Mangueiras.

No canto esquerdo o Passeio Público, visto do terraço da Igreja da Glória, por Richard Bate em 1809.

Mestre Valentim projetou um parque em estilo francês, com alamedas retas, que se cruzavam ortogonalmente, e outras formando diagonais, ostentando elementos decorativos também criados pelo artista, como chafarizes, estátuas e pavilhões. O belo portão de acesso, em ferro forjado em estilo rococó, ainda está em seu lugar, destacando-se o brasão com as armas reais e as efígies de Maria I de Portugal, e seu marido, Pedro III de Portugal. Daí, uma alameda central conduzia o visitante à Fonte dos Amores e ao terraço, de onde se descortinava o mar, que, à época, chegava à altura do Passeio Público. Este belvedere era um local disputado para se apreciar as belezas naturais da baía de Guanabara, constituindo-se em ponto de encontro da população carioca desde o final do século XVIII até ao início do século XX.

Da decoração original de Mestre Valentim, sobrou o conjunto do Chafariz do Menino, em ferro (1783), integrado por dois obeliscos de granito com medalhões em pedra lioz, escadas e amuradas e pela Fonte dos Amores, com estátuas de jacarés em bronze. As estátuas da Ninfa Eco (1783) e do Caçador Narciso (1785), do destruído Chafariz das Marrecas (1789), encontram-se agora em espaço próprio no Jardim Botânico do Rio de Janeiro.

O parque tinha, originalmente, dois pavilhões com várias pinturas de paisagens do Rio de Janeiro, de autoria de Leandro Joaquim. Seis delas sobreviveram e encontram-se atualmente no Museu Nacional de Belas Artes e no Museu Histórico Nacional.

A reforma de Glaziou

Passeio Público, foto de Marc Ferrez, década de 1880.

O desenho original do parque foi alterado em uma reforma promovida em 1864, a pedido do imperador Pedro II do Brasil, pelo paisagista francês Auguste François Marie Glaziou. Embora tendo conservado elementos arquitetônicos e artísticos originais, a repartição dos jardins foi alterada, adotando-se aleias curvas e sinuosas, lagos e pontes, tão a gosto do paisagismo romântico. O resultado foi um jardim ao estilo inglês, imitando um bosque natural. Nele, se destacam a construção de um grande lago sinuoso, estreito e de outro, menor, redondo, com um chafariz central. Atualmente, apenas o primeiro pode ser contemplado. Do segundo, aterrado, apenas podemos ter uma noção de suas dimensões através de marcas, no solo, próximo ao Portão Principal do parque.

Do século XX à reforma de 2004

Entre as inúmeras obras realizadas pelo prefeito Pereira Passos (1902-1906) na cidade do Rio de Janeiro, encontra-se a construção de um aquário público no Passeio Público. Inaugurado em 1904, o aquário possuía vinte tanques de vidro, destinados à exposição de exemplares de diversas espécies de peixes de água salgada. Conforme o seu idealizador e responsável, o naturalista Alípio de Miranda Ribeiro, o objetivo era o de dar aos visitantes uma noção da vida marinha nas águas da baía da Guanabara. Posteriormente, durante a gestão do prefeito Henrique Dodsworth (1937-1945), tendo sido promovidos alguns ajustes no Passeio Público, considerados necessários à retomada das características originais do parque, esta instalação foi demolida.

Outra alteração foi a posição do parque em relação à Baía de Guanabara: se antes o Passeio Público se localizava junto ao mar, os sucessivos aterros, deixaram-no no centro da cidade.

O parque encontra-se tombado desde 1938 pelo então Serviço do Patrimônio Histórico e Artístico Nacional, com destaque para o conjunto do Portão Principal, o do Chafariz dos Jacarés (a Fonte dos Amores) e o par de obeliscos.

No ano de 2004, teve lugar uma ampla reforma, coordenada por uma equipe multidisciplinar de técnicos da Prefeitura Municipal do Rio de Janeiro (Fundação Parques e Jardins) e do Instituto do Patrimônio Histórico e Artístico Nacional (Sexta Superintendência Regional), visando a devolver, ao parque, o traçado de Auguste Glaziou, ao custo de 1 800 000 reais. Além da intervenção paisagística, os trabalhos incluíram intervenções estruturais como a implantação de um sistema de drenagem, uma nova iluminação, a recuperação e restauração de monumentos e o desenvolvimento de pesquisa histórico-arqueológica que permitiu a identificação e localização de estruturas que fizeram parte da história do parque e da cidade do Rio de Janeiro.

A prospecção arqueológica identificou, dessa forma, entre outros, as bases do aquário de Pereira Passos e o piso e as fundações dos antigos Theatro Casino e Casino Beira-Mar, que, apesar dos nomes, jamais foram lugar de jogos. Após o achado, a história dessas casas de espetáculos, famosas na década de 1920 por suas atrações internacionais e que ofereciam, aos seus frequentadores, salões de festas, salão de chá e "dancing" e que funcionaram por oito anos até serem implodidas na década de 1930, foi resgatada. O seu sítio foi novamente recoberto para fins de conservação.

Podem ainda ser novamente observados os degraus de granito do Chafariz dos Jacarés, também conhecido como Fonte dos Amores, de Mestre Valentim.

Com a revitalização, o Passeio Público recuperou, além de seu valor artístico e cultural, preciosas informações que pertencem à história da cidade do Rio de Janeiro.

Reforma de 2017

Fechado desde o final de 2016, o Passeio Público foi reaberto no dia 8 de junho de 2017, após passar por reformas a fim de voltar a receber visitantes. O parque urbano recebeu diversos reparos: nova pintura, corte de grama, troca de luminárias, plantio de novas mudas e restauração de alguns monumentos. As obras tiveram a participação de funcionários da Fundação Parques e Jardins, da Comlurb e da Rioluz.[2]

A Lenda

O folclorista Luís da Câmara Cascudo, em seu livro "Contos Tradicionais do Brasil", relata uma versão diferente para a construção do Passeio Público. Segundo a tradição popular, detalhada por Joaquim Manoel de Macedo em "Um Passeio pela Cidade do Rio de Janeiro" , de 1862[3], o vice-rei Luís de Vasconcelos e Sousa teria se apaixonado por uma jovem chamada Susana, que morava num casebre à beira da lagoa. Vicente Peres, noivo de Susana, descobriu que ela se encontrava com o vice-rei e queixou-se. A jovem, porém, defendeu o seu admirador, garantindo que ele sempre a respeitara.

Calaça e Sousa, então, teria nomeado Vicente para um cargo público, assumindo a posição de protetor do casal. Foi padrinho do casamento e, em homenagem a Susana, mandou construir a Fonte dos Amores.

Na fonte, Valentim esculpiu dois jacarés, representando a si mesmo e ao vice-rei; e três garças, simbolizando o casal e a avó de Susana[4][5].

A história foi levada à Passarela do Samba pela Portela no carnaval de 1988, com o enredo "Lenda carioca: os sonhos do vice-rei". O samba-enredo foi composto por Nenem, Mauro Silva, Isaac, Luizinho e Carlinhos Madureira. A escola ficou em quinto lugar.[6].

Bibliografia

  • SANTUCCI, Jane. Os pavilhões do Passeio Público - Theatro Casino e Casino Beira-Mar. Rio de Janeiro: Casa da Palavra, 2005. 175p. il. ISBN 8587220993

Referências

  1. http://www.camara.rj.gov.br/controle.php?m1=legislacao&m2=leg_municipal&m3=leiord&url=http://mail.camara.rj.gov.br/APL/Legislativos/contlei.nsf/LeiOrdIntsup?OpenForm
  2. «Crivella devolve Passeio Público à população do Rio». Prefeitura da Cidade do Rio de Janeiro. 8 de junho de 2017. Consultado em 11 de junho de 2017 
  3. MACEDO, Joaquim Manuel de.  Um Passeio pela Cidade do Rio de Janeiro (Edição revista e anotada por Gastão Penalva e prefaciada por Astrojildo Pereira   – Edições do Senado Federal , Vol. 42). Brasília: Senado Federal, 2005. 544 p.
  4. Fonte dos Amores. Memória viva de Câmara Cascudo
  5. Fonte dos Amores. Almanaque de Cultura Popular
  6. Portela 1988: Lenda Carioca, os Sonhos do Vice-Rei. PortelaWeb

Ligações externas

Commons
Commons
O Commons possui imagens e outros ficheiros sobre Passeio Público (Rio de Janeiro)
Read more information:

Sudanese-British broadcaster (born 1959) Zeinab BadawiBadawi at Nobel Week Dialogue in Stockholm, 2016BornOctober 1959 (age 64)[1]Khartoum, SudanNationalityBritish and Sudanese - dual citizenshipEducationSt Hilda's College, OxfordSOAS, University of LondonOccupation(s)Journalist, presenter, newsreaderEmployerBBCNotable credit(s)World News Today with Zeinab Badawi HARDtalk GMT BBC News at FiveChildren4 Zeinab Badawi (Arabic: زينب بدوي; born October 1959)[1] is a …

この記事の主題はウィキペディアにおける独立記事作成の目安を満たしていないおそれがあります。目安に適合することを証明するために、記事の主題についての信頼できる二次資料を求めています。なお、適合することが証明できない場合には、記事は統合されるか、リダイレクトに置き換えられるか、さもなくば削除される可能性があります。出典検索?: モンゴル…

Este artigo ou seção parece estar escrito em formato publicitário ou apologético. Por favor ajude a reescrever este artigo para que possa atingir um ponto de vista neutro. (Março de 2023) Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Março de 2023) Nautopia Foto da produção do mu…

Dit artikel gaat over de gemeente Sabugal. Voor de gelijknamige freguesia, zie Sabugal (freguesia). Sabugal Gemeente in Portugal Situering District Guarda Coördinaten 40°21'NB, 7°5'WL Algemeen Oppervlakte 823 km² Inwoners (31 december 20051) 14.004 (18,1 inw./km²) Portaal    Portugal Sabugal is een gemeente in het Portugese district Guarda. De gemeente heeft een totale oppervlakte van 823 km² en telde 14.871 inwoners in 2001. Bezienswaardig is het kasteel van Sabugal. Sabuga…

Susan Kelechi Watson Watson en Paleyfest 2017.Información personalNacimiento 11 de noviembre de 1981 (42 años)Brooklyn, Nueva York, Estados UnidosNacionalidad EstadounidenseLengua materna Inglés EducaciónEducación Universidad Howard (Licenciatura en Bellas Artes)Universidad de Nueva York (Máster en Bellas Artes)Educada en Universidad HowardNew York University Tisch School of the Arts Información profesionalOcupación ActrizAños activa 2004-presente[editar datos en Wikidata]…

Stadion Letjen H. Soedirman BojonegoroInformasi stadionNama lengkapStadion Letjen H. Soedirman BojonegoroPemilikPemkot BojonegoroLokasiLokasiJalan Lisman, Karang Pacar-Campurjo Bojonegoro, Jawa Timur, Indonesia[1]Koordinat7°8′53″S 111°54′2″E / 7.14806°S 111.90056°E / -7.14806; 111.90056[2]KonstruksiDibuat1980Dibuka1983Direnovasi2010Data teknisPermukaanRumputKapasitas20.000[3][4]PemakaiPersibo Bojonegoro[5] Stadion Letjen…

Republik GambiaRepublic of the Gambia (Inggris) Bendera Lambang Semboyan: Progress, Peace, and Prosperitycode: en is deprecated   (Inggris)Lagu kebangsaan: For the Gambia, Our HomelandLetak Gambia (warna hijau tua) di Afrika baratIbu kota(dan kota terbesar)Banjul13°28′N 16°36′W / 13.467°N 16.600°W / 13.467; -16.600Koordinat: 13°28′N 16°36′W / 13.467°N 16.600°W / 13.467; -16.600Bahasa resmiInggrisBahasa nasional D…

Hier werden bedeutende Wasserscheiden aufgeführt, also Grenzen von Einzugsgebieten großer Ströme oder Flüsse, die zumindest teilweise in Deutschland verlaufen. Solche Wasserscheiden können die Grenzen Deutschlands queren, wenn die ihren Abfluss fortführenden Fließgewässer etwa in anderen Staaten entspringen oder münden. Flussgebietseinheiten in Deutschland Am Seehügel im Fichtelgebirge treffen sich die Wasserscheiden zwischen Rhein, Elbe und Donau Inhaltsverzeichnis 1 Europäische Haup…

?Чорна котяча акула короткоплавцева Охоронний статус Даних недостатньо (МСОП 3.1) Біологічна класифікація Домен: Ядерні (Eukaryota) Царство: Тварини (Animalia) Підцарство: Справжні багатоклітинні (Eumetazoa) Тип: Хордові (Chordata) Підтип: Черепні (Craniata) Надклас: Щелепні (Gnathostomata)

Ла-Романа - топонім: Ла-Романа (Іспанія) - муніципалітет в Іспанії, входить у провінцію Аліканте у складі автономного співтовариства Валенсія (автономне співтовариство). Ла-Романа (Домініканська Республіка) - місто і порт в Домініканській Республіці. Ла-Романа (провінція) - п

當地球停止轉動The Day the Earth Stood Still劇院發行海報基本资料导演史考特·德瑞森监制 保羅·哈瑞斯·博德曼(英语:Paul Harris Boardman) 葛格雷·古德曼(英语:Gregory Goodman) 爾文·史達夫(英语:Erwin Stoff) 编剧大卫·斯卡尔帕[*]埃德蒙·H·诺斯[*]剧本大衛·史卡帕(英语:David Scarpa)原著 Farewell to the Master(英语:Farewell to the Master)哈利·貝茨(英语:Harry Bates (author))作品 當

Milkweed butterfly in the family Nymphalidae Monarch butterfly Male Female Conservation status Least Concern (IUCN 3.1)[1] (entire species) Endangered (IUCN 3.1)[2] (migratory subspecies) Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Insecta Order: Lepidoptera Family: Nymphalidae Genus: Danaus Species: D. plexippus Binomial name Danaus plexippus(Linnaeus, 1758) Synonyms Papilio plexippus (Linnaeus, 1758) Danaus archippus (F…

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (مارس 2016) شحيت ومحيت البلد الكويت  تعديل مصدري - تعديل   شحيت ومحيت مسلسل كوميدي درامي كويتي، من إخراج المخرج فاضل …

American serial killer executed in Oklahoma (1941–2003) Robert Wesley KnightonBorn(1941-02-05)February 5, 1941Springfield, Missouri, U.S.DiedMay 27, 2003(2003-05-27) (aged 62)Oklahoma State Penitentiary, McAlester, Oklahoma, U.S.Cause of deathExecution by lethal injectionCriminal statusExecutedConviction(s)MissouriManslaughterKidnapping (3 counts)First degree robbery (2 counts)OklahomaFirst degree murder (2 counts)Armed robberyCriminal penaltyMissouri30 years imprisonmentOklahomaDeat…

رمضان مبروك أبو العلمين حمودةملصق الفيلممعلومات عامةتاريخ الصدور 4 ديسمبر 2008اللغة الأصلية العربيةالبلد  مصرالطاقمالمخرج وائل إحسانالكاتب يوسف معاطيالبطولة محمد هنيديسيرين عبد النورعزت أبو عوفالموسيقى عمار الشريعيصناعة سينمائيةالمنتج جود نيوز فور فيلمزالتوزيع أوسكا…

This is a demography of the population of Anguilla including population density, ethnicity, education level, health of the populace, economic status, religious affiliations and other aspects of the population. Census population and average annual growth rateYearPop.±% p.a.1871 2,800—    1881 3,200+1.34%1891 3,700+1.46%1901 3,900+0.53%1911 4,100+0.50%1921 4,200+0.24%1946 5,000+0.70%1960 5,810+1.08%1974 6,519+0.83%1984 6,680+0.24%1992 8,960+3.74%2001 11,561+2.87%2011 13,452+…

City in Idaho, United StatesRexburg, IdahoCityMotto: America's Family Community[1]Location of Rexburg in Madison County, Idaho.Rexburg, IdahoLocation in the United StatesCoordinates: 43°49′34″N 111°47′02″W / 43.82611°N 111.78389°W / 43.82611; -111.78389CountryUnited StatesStateIdahoCountyMadisonArea[2] • Total10.10 sq mi (26.15 km2) • Land10.01 sq mi (25.93 km2) • Water0.09&…

2006 film by Alejandro González Iñárritu For the 1999 Canadian/French fantasy film, see Babel (1999 film). BabelTheatrical release posterDirected byAlejandro González IñárrituWritten byGuillermo ArriagaBased onAn ideaby Guillermo ArriagaAlejandro González IñárrituProduced by Alejandro González Iñárritu Jon Kilik Steve Golin Starring Brad Pitt Cate Blanchett Gael García Bernal Kōji Yakusho Adriana Barraza Rinko Kikuchi CinematographyRodrigo PrietoEdited by Stephen Mirrione Douglas C…

River in Béchar Province , AlgeriaOued SaouraThe Oued Saoura at Béni AbbèsThe river system of the SaouraLocationCountryAlgeriaRegionBéchar Province (with a small section in Adrar Province)Physical characteristicsSource  • locationConfluence of Oued Guir and Oued Zouzfana Mouth  • locationSebkhel el Melah • elevation300 m (980 ft)Basin featuresTributaries  • leftOued Zouzfana • r…

Greek rower Spyridon GiannarosGiannaros in 2013Personal informationNationalityGreekBorn (1992-05-12) 12 May 1992 (age 31)Athens, GreeceHeight183 cm (6 ft 0 in)Weight72 kg (159 lb)SportCountry GreeceSportRowing Medal record Men's rowing Representing  Greece World Championships 2013 Chungju Lwt quad sculls 2014 Amsterdam Lwt quad sculls 2016 Rotterdam Lwt quad sculls 2017 Sarasota Lwt quad sculls European Championships 2012 Varese Lwt double sculls Mediterra…

Kembali kehalaman sebelumnya