Malter ili mort je vezivni materijal koji nastaje miješanjem osnovnog veziva (kao što su cement
ili razne vrste kreča), vode i agregata/pijeska. Osnovna razlika između maltera i betona, osim u vezivima (tj. za beton koristimo samo cemente, a za maltere sva veziva i kombinacije istih) je u agregatu koji se koristi.
Dobijanje maltera
Za spravljanje maltera koristimo agregat finije granulacije (do 4 mm), dok se npr. za "špar-beton" koriste obluci čija debljina dostiže pola debljine zida i ne prelazi 25%. Spravljanje maltera zahtijeva pažnju pri miješanju veziva: npr. anhidrit i gips nikako ne smiju da se pomiješaju sa krečnim vezivima!
Malteri dobijaju nazive prema vrsti veziva koja se u njemu koriste. Na primjer, krečni malteri nastaju korištenjem kreča kao osnovnog veziva, i to su, uglavnom, malteri niskih čvrstoća koji se koriste samo za oblaganje.
Hidraulički malteri nastaju korištenjem hidrauličnog veziva, npr. cementa ili hidrauličkog kreča. Ovo su malteri veće čvrstoće te se, pored oblaganja, koriste i u konstruktivne svrhe.
Prema hemijskoj formuli malter nastaje kao:
Ca(OH)2 + CO2 --> CaCO3 + H2O
Mehanička čvrstoća
Mehanička čvrstoća maltera potiče od njegovih vezivnih materijala. Tako su najčvršći malteri, koji su namjenjeni konstruktivnim zahvatima, oni od cementa ili hidrauličkog kreča.
Ispitivanje na mehaničku čvrstoću vrši se prema uzorcima prizmica 4cm x 4cm x 16cm, nakon 28 dana.
Prvih 7 dana ove se prizmice odlažu u vodu, zbog sprečavanja pojave pukotina i raznnih štetnih uticaja. Sledećih 21 dan prizmice su čuvane na 22 °C, i pod normalnim uslovima (relativna vlažnost vazduha, vazdušni pritisak prema propisima).
Ispituju se čvrstoća na pritisak, zatezanje kao i savijanje.
Klase
Prema mehaničkoj se čvrstoći obrazuju i klase. Razlikujemo tri osnovna tipa:
- M I (krečni malter)
- M II (kreč/cement hidraulični malter; do 2,50 N/mm²)
- M IIa (kreč/cement malter; do 5,00 N/mm²)
- M III (cementni malter; do 10 N/mm²)
- M III (cementni malter; do 20 N/mm²)
