Okeanija je ime koje se koristi za nekoliko grupa ostrva koja se nalaze u Tihom okeanu. Termin Okeanija smislio je francuski istraživač Žil Dimon d'Irvil.[1] Grupe ostrva se grubo mogu podeliti na: Polineziju (uključuje Novi Zeland), Melaneziju (uključuje Novu Gvineju), Mikroneziju i Australiju (sa Tasmanijom i drugim okolnim ostrvima). Australija se najčešće izdvaja kao zaseban kontinent i tada se ova geografska celina naziva Australija i Okeanija.[2] U Okeaniju se ponekad svrstava i Malajski arhipelag. Okeanija se prostire preko ogromne oblasti Tihog okeana ili Pacifika i sastoji se od „velikog ostrva” Australije (koja je kontinent za sebe), Novog Zelanda, Papue Nove Gvineje i hiljada malih pacifičkih ostrva. Prostirući se na istočnoj i zapadnoj hemisferi, Australija i Okeanija pokriva površinu od 8,525,989 square kilometres (3,291,903 sq mi) i ima populaciju od oko 40 miliona. Smeštena na jugoistoku Azijsko-Pacifičkog regiona, Okeanija je najmanja kontinentalna grupacija u pogledu kopnene površine i druga najmanja po veličini populacije nakon Antarktika.
Veliki deo Australije čine žarke, suve pustinje i travnate nizije koje se nazivaju autbek ili zabačene oblasti. Najveći broj ljudi živi u manjim i većim gradovima u blizini obala, naročito južne obale. Nasuprot tome, Papua Nova Gvineja je zemlja visokih planina i gustih prašuma. Mnoga domorodačka plemena žive u planinskim dolinama tako izdvojeno da su tek nedavno došla u vezu sa spoljnim svetom. Novi Zeland se sastoji od dva ostrva, severnog, koje je toplo i vulkansko, i južnog, na kome je svežije i ima planina i šuma. Travnate nizije su plodne i pogodne za poljoprivredu. Zbog udaljenosti Novog Zelanda, kao i Papue Nove Gvineje i Australije, na tom prostoru žive životinje koje se ne sreću nigde na svetu. Pacifička ostrva su proizvod vulkana koji su bili aktivni ispod površine okeana. Neka ostrva, na primer Havaji, još imaju aktivne vulkane. Ostrva su grupisana u države. Neke su nezavisne, a neka su, kao Nova Kaledonija, kolonije evropskih zemalja ili SAD. Mnoga pacifička ostrva veoma su lepa, s bujnim rastinjem i toplom klimom. Turisti ih stoga rado posećuju, a zbog obilja plodne zemlje pogodna su za uzgajanje useva.
Termin je skovao geograf Konrad Malte-Brun iz reči Océanie oko 1812.[13] Reč Océanie je francuskog porekla, a izvedena je iz latinske reči Šablon:Wikt-lang, i stoga iz grčke reči Šablon:Wikt-lang (ōkeanós), okean. Domoroci i naseljenici ovog regiona se nazivaju Okeancima.[14] Termin Okeanija se koristi, zato što za razliku od drugih kontinentalnih grupacija, ovde je okean to što povezuje nacije.[15]
Biogeografski, kao sinonim za Australazijsku ekozonu i Pacifičku ekozonu (Melanezija, Polinezija, i Mikronezija), sa Novim Zelandom koji formira jugozapadni ugao Polinezijskog trougla. Novi Zeland se isto tako može smatrati delom Australazije, mada je tradicionalno bio deo Polinezije.[16]
Australijski starosedeoci su prvobitni stanovnici Australijskog kontinenta i okolnih ostrva, koji su migrirali iz Afrike i Azije pre oko 70.000 godina[19] i dospeli do Australije pre oko 50.000 godina.[20] Smatra se da su oni bili deo jedne od najranijih ljudskih migracija iz Afrike.[21] Mada su oni verovatno migrirali do Australije kroz jugoistočnu Aziju, oni nisu u znatnoj meri srodni sa bilo kojom poznatom azijskom ili polinežanskom populacijom.[22] Postoji evidencija za postojanje genetičke i lingvističke razmene između Australijanaca na dalekom severu i Austronezijskih naroda današnje Nove Gvineje i obližnjih ostrva, mada to može da bude rezultat nedavne trgovine i mešovitih brakova.[23]
Originalni naseljenici grupe ostrva koja se u današnje vreme zovu Melanezija su verovatno bili preci današnjih naroda koji govore papuanske jezike. Postoje indikacije da su oni migrirajući iz jugoistočne Azije prvo nastanili ta ostrva koja su daleko na istoku, kao što su glavna Solomonska Ostrva, uključujući Makiru, a moguće je da su obitavali i na manjim ostrvima dalje na istoku.[28]
Duž severne obale Nove Gvineje i na ostrvima severno i istočno od Nove Gvineje, Austronezijski narodi, koji su migrirali u tu oblast pre nešto više od 3.000 godina, došli su u kontakt sa postojećim populacijama naroda koji govore papuanski. U kasnom 20. veku, deo naučne zajednice smatra da je postojao dug period interakcija, što je dovelo do mnoštva kompleksnih promena u pogledu genetike, jezika, i kulture među tim narodima.[29]
↑Lewis, Martin W.; Wigen, Kären E. (1997). The Myth of Continents: a Critique of Metageography. Berkeley: University of California Press. str. 32. ISBN978-0-520-20742-4. »Interestingly enough, the answer [from a scholar who sought to calculate the number of continents] conformed almost precisely to the conventional list: North America, South America, Europe, Asia, Oceania (Australia plus New Zealand), Africa, and Antarctica.«
↑„About Australia:Our Country”. Australian Government. Arhivirano iz originala na datum 27. 02. 2012. Pristupljeno 21. 02. 2018. »Australia's first inhabitants, the Aboriginal people, are believed to have migrated from some unknown point in Asia to Australia between 50,000 and 60,000 years ago.«
↑Dunn, Michael; Terrill, Angela; Reesink, Ger; Foley, Robert A.; Levinson, Stephen C. (2005). „Structural Phylogenetics and the Reconstruction of Ancient Language History”. Science309 (5743): 2072–2075. Bibcode2005Sci...309.2072D. DOI:10.1126/science.1114615. PMID16179483.
Frank Harary & Per Hage (1991) Exchange in Oceania: A Graph Theoretic Analysis, Oxford Studies in Social and Cultural Anthropology, Oxford University Press.
Frank Harary & Per Hage (2007) Island Networks: Communication, Kinship, and Classification Structures in Oceania, Structural Analysis in the Social Sciences, Cambridge University Press.