Nangangailangan ang artikulo o seksiyon na ito ng pagwawasto sa balarila, estilo, pagkakaisa, tono o baybay. Maaari kang makatulong sa pamamagitan ng pagbabago nito ngayon. (Nobyembre 2011)

Mga pag-atake noong 9/11
Larawang kuha sa kambal na gusali ng World Trade Center habang nasusunog.
Lokasyon	Lungsod ng New York; Kondehan ng Arlington, Virginia; at malapit sa Shanksville, Pennsylvania.
Petsa	Martes, 11 Setyembre 2001 Martes, 11 Setyembre 2001 8:46 am – Martes, 11 Setyembre 2001 10:28 am (UTC-4)
Uri ng paglusob	Pananambang sa eroplano, Maramihang pagpatay, Pagpapakamatay habang umaatake
Namatay	3,017 (kabilang ang 24 na inakalang patay na and 19 na nanambang)
Nasugatan	6,291+
Salarin	Al-Qaeda na pinamumunuan ni Osama bin Laden, at iba pa.

Ang mga pag-atake noong ika-11 ng Setyembre (madalas na tawagin bilang 9/11 o September 11 attacks sa Ingles) ay serye ng isang planadong pag-atake habang nagpapakamatay na isinagawa grupong Al-Qaeda sa Estados Unidos noong 11 Setyembre 2001. Sa umagang iyon, 19 na terorista ng Al-Qaeda ang tumambang sa apat na pangkalakalan (commercial) na eruplanong sumisingasing na pampasahero.^[1][2] Sinadya ng mga mananambang na itama ang dalawa sa mga eroplano sa kambal na gusali ng World Trade Center sa Lungsod ng New York na kumitil sa lahat ng mga nakasakay sa eroplano at mga ibang nagtatrabaho sa WTC. Ang kambal na gusali ay gumuho pagkatapos kung saan sa loob ng dalawang oras ay nagdulot ng labis na pagkawasak maging sa mga katabing establisimyento nito. Ang mga nanambang ay nagpatama pa ng ikatlong eroplano sa gusaling Pentagon sa Arlington, Virginia sa labas lang ng Washington, DC. Ang ika-apat na eroplano ay tumama sa isang palayan na malapit sa Shanksville, isang pook-rural sa Pennsylvania matapos ang ilan sa mga pasahero at mga tauhan ng eroplano ang nagtangkang bawiin ang kontrol ng eroplano mula sa mga nanambang. Sa halip na tumama sa kabisera ng Estados Unidos, ito ay bumagsak na lamang sa nabanggit na lugar. Walang mga nakaligtas mula sa alinman sa mga eroplanong ito.

Sa kabuuang 2,993 mga tao, kabilang ang mga nangha-hijack, namatay sa atake.^[3][4] Ang napakalaki karamihan ng mga casualties ay sibilyan, kabilang ang mga mamamayan ng higit sa 90 mga bansa. Sa karagdagan, ang pagkamatay ng hindi bababa sa isang tao mula sa sakit sa baga ay pinasiyahan sa pamamagitan ng isang medikal na tagasuri na maging isang resulta ng paglanghap sa alikabok mula sa pagbagsak ng World Trade Center.^[5] Ang Estados Unidos ay tumugon sa ang pag-atake sa pamamagitan ng paglulunsad ng isang "Digmaan sa Terorismo ", pag-atake sa Afghanistan upang atakihin ang mga Taliban na kaanib ng mga Al-Qaeda, at nakakabisa ang Batas Pangkamakabayan ng Estados Unidos. Maraming mga ibang bansa rin pinalakas ang kanilang laban sa terorismo na batas at mga pinalawak na pagpapatupad ng batas kapangyarihan. Ang ilang mga American stock exchange ay nanatiling sarado na para sa ang magpahinga ng linggong iyon matapos pagsunod ng mga atake, at nagkaroon ng isang malaking pagkalugi sa muling pagbubukas, lalo na sa industriyang eroplano at insurance. Ang pagkasira ng bilyun-bilyong dolyar halaga ng mga opisina ng puwang na sanhi ng malubhang pinsala sa ekonomiya ng Manhattan.

.

Noong umaga ng 11 Setyembre 2001, labinsiyam na nangha-hijack ang kumuha sa kontrol ng apat na eroplanong pangkalakalan (commercial) na mga pupuntahang San Francisco papuntang Los Angeles mula Boston, Newark at Washington, D.C. (Washington Dulles International Airport).^[1] Noong 8:46 ng umaga, ang Amercan Airlines Flight 11 ay tumama sa North Tower ng World trade Center, na sinundan ng United Airlines Flight 175 na tumama sa South Tower noong 9:03 ng umaga.^[6][7] Isa pang pangkat ng mga nangha-hijack ay pinatama ang America Arilines Flight 77 sa Pentagon noong 9:37 ng umaga.^[8] Ang ikaapat na eroplano na nagngangalang United Airlines Flight 93 ay bumagsak sa Shanksville, Pennsylvania noong 10:30 ng umaga matapos mnakipag-agawan ang mga pasahero at nangha-hijack ng eroplano ng kontrol dito. Ang talagang dapat tamaan ng United Airlines Flight 93 ay sinasabing ang Kapitolyo ng Estados Unidos o ang Puting Kabahayan.^[9][10]

Habang hinahijack ang mga eroplano, ang mga nangha-hijack ay gumamit ng mga sandata para saksakin at/o patayin ang mga piloto, mga tagapag-asikasong panghimpapawid at ang mga pasahero. Ang mga balita mula sa mga pasaherong tumatawag gamit ang mga cell phones ay nagsasabing ang mga kutsilyo rin ng mga nangha-hijack para sumaksak ng mga attendants at sa isang pangyayari, isang pasahero na naganap sa dalawang paghahaijack.^[11][12] Ang ilang mga pasahero ay nakagatawag gamit ang serbisyong eropono at ang kanilang mga teleponong selular ^[13][14] at nakapagbigay ng mga detalye, kasama ang ilang nangha-hijack na nasa bawat eroplano, ang mace o iba pang uri ng lubhang mapaminsalang mga kimikang wisik, gaya ng gas na nakapagpapaluha o pambuga ng paminta ay nagamit at ang ibang tao ay nasaksak.^{[15][16][17][18]}

Ang Komisyong 9/11 ay nagsasabing ang dalawa sa mga nangha-hijack ay kabibili lang ng Leatherman multi-function hand tools.^[19] Isang flight attendant sa Flight 11, isang pasahero sa Flight 175, at mga pasahero sa Flight 93 ay nagsasabing ang mga nangha-hijack ay may mga bomba, ngunit ang isang pasahero ay nagsasabing ang mga bomba ay hindi tunay. Walang naiwang bakas ng mga pampasabog ang nakita sa mga lugar ng pagtama ng mga eroplano at pinaniniwalaan ng Komisyong 9/11 na ang mga bombang iyon ay malamang hindi tunay.^[11]

Sa United Airlines Flight 93, isang black box recordings ay nagpakita na ang mga kawani at ang mga pasahero ay nagtangkang agawin ang kontrol ng eroplano mula sa mga nangha-hijack matapos malaman na gamit sa mga tawag sa teleponong selular na ang mga kaparehong mga na-hijack na mga eroplano ay tumama sa mga gusali nang umagang iyon.^[20] Ayon sa transkripto ng recorder ng Flight 93, isa sa mga nangha-hijack ay nagbigay ng hudyat na i-rolyo ang eroplano kung malapit nang makuha ng mga pasahero at mga kawani ang kontrol sa nasabing eroplano.^[21] Matapos noon, ang eroplano ay bumagsak sa isang palayan malapit sa Shanksville sa Stonycreek Township, Kondado ng Somerset, Pennsylvania, noong 10:03:11 ng umaga local time (14:03:11 UTC). Si Khalid Sheikh Mohammed, ang nagsagawa ng mga atake, ay nagsabi sa isang interview noong 2002 kasama ni Yosri Fouda, isang mamahayag na al Jazeera na ang punterya ng Flight 93 ay ang Kapitolyo ng Estdos Unidos, na nabugyan ng hudya na "the Faculty of Law".^[22] Tatlong gusali sa World Trade Center Complex ang bumagsak dahil sa pagkasira noong araw ng atake.^[23] Ang South Tower (2 WTC) ay bumagsak noong 9:59 ng umaga, matapos masunog ng 56 na minuto sa apoy na dulot ng pagtama ng United Airlines Flight 175.^[23] Ang North Tower (1WTC) ay bumagsak noong 10:28 ng umaga, matapos masunog ng mahigit kumulang na 102 na minuto.^[23] Nang bumagsak ang North Tower, nagkalat ang mga kalat ng guhong gusali na nakasira sa gusaling nagngangalang 7 World Trade Center (7 WTC). Ang katatagan ng gusali ay napahina pa ng mga apoy at tuluyang bumagsak noong 5:20 ng tanghali.^[24]

Ang mga pag-atake ay nakalikha ng malakihang kaguluhan sa mga samahan sa balita at ang mga tagapagtaban ng trapiko sa himpapawid ng Estados Unidos. Lahat ng pandaigdigang air traffic na pangsibilyan ay pinagbawal muna sa Estados Unidos ng tatlong araw.^[25] Ang mga eroplanong papunta na ay pinapabalik sa mga paliparan ng mga kalapit na bansa gaya ng Kanada at Mehiko. Ang mga balita noong araw na iyon ay hindi pa kumpirmado at may mga hindi-makatotohanang balita. Isa sa mga laganap na balita ay nagbabalita ng isang bomba sa kotse na natigil sa himpilan ng Kagawaran ng Estado ng Estados Unidos sa Washington, D.C.^[26] Matapos magbalita nang unang pagkakataon sa pag-atake sa Pentagon, ang CNN at ang iba pang midya ay nagbalita na isang apoy ang tumupok sa Pasyalang Pangmadla ng Washington.^[27] ISa pang balita ay lumabas ng linya ng Kalapian ng mga Mamamahayag na nagsasabing ang Delta Air Lines airliner—Flight 1989—ay na-hijack. Ang balitang ito ay isang pagkakamali at ang eroplano ay sinabing isang paglalarawan ng isang panganib ng pagha-hijack nunit ito ay nagbigay ng balita sa mga controller at lumapag nang ligtas sa Cleveland, Ohio.^[28]

Ang World Trade Center ay tinamaan ng dalawang na-hijacked na eroplano at pareho silang bumagsak malipas ang dalawang oras.

• 
  Ang kasukdulan ng mga pangyayari noong Setyembre 11
• 
  Mga labi ng "Lupang Sero" ng World Trade Center
• 
  14 Setyembre 2001
• 
  17 Setyembre 2001
• 
  Paghalungkat sa mga labi ng World Trade Center

Dagdag pa sa mga nasira na twin towers may mga gusali rin sa World Trade Center site na nawasak o malubhang nasira gaya ng 7 World Trade Center, 6 World Trade Center, 5 World Trade Center, 4 World Trade Center, Marriott World Trade Center (3 WTC), at ang hugnayan ng Lunduyang Pampananalapi ng Daigdig at Griyegong Simbahang Ortodokso ni San Nikolas.^[29]

Ang Gusali ng Bangkong Deutsche sa kahabaan ng Daang Liberty sa World Trade Center complex ay iniwanan matapos ang mga atake dahil sa pagiging hindi kanais-nais, kundisyon na nakalalason sa loob ng office tower, at sumasailalim sa pagbubuwag ng gusali.^[30][31]

Ang na-hijacked na American Airlines Flight 77 ay tumama sa Pentagon na kumitil sa 189 na katao na binubou ng 64 na katao mula sa eroplano at 125 na katao na nagtatrabaho sa Pentagon.^[32]

• 
  Ang crash site ng Pentagon
• 
  Isang kuha ng security video sa pagtama ng eroplano sa Pentagon

Ang ikaapat na eroplano ay tumama sa palayan malapit sa Shanksville sa Pennsylvania na ang dapat titirahin ay ang Kapitolyo ng Estados Unidos o ang Puting Tahanan.

• 
  Crash site sa Shanksville

Umabot sa 2,993 ang bilang ng mga namatay.^[40] Ang mga namatay ay ang 19 na nangha-hijack, 246 sa apat na eroplano (ngunit walang nakaligatas sa mga pagtama ng mga eroplno), 2,603 sa Lungsod ng Bagong York sa World Trade Center at sa paligid nito, at 125 naman sa Pentagon.^[41][42] Dagdag pa roon, may 24 na tao ang itinatalang nawawala.^[33] Lahat ng mga nasawi ay ay mga sibilyan maliban sa 55 mga tauhang militar.^[43] Mahigit sa 90 na mga bansa ay nasawian ng kani-kanilang mga mamamayan ^[44] kasama na ang 15 mula sa Pilipinas.^[45]

Ang mga umatake ay kasapi ng Al-Qaeda. Ang mga kasangkot na kasapi ng grupo ay sina Osama bin Laden, Khalid Sheikh Mohammed at iba pang mga kasapi.

Ang mga atakeng ito ay may napalaking bunga sa ekonomiya ng Estados unidos at sa pandaigdigang mga pamilihan.^[46] Ang New York Stock Exchange (NYSE), ang American Stock Exchange (AMEX) at ang NASDAQ ay sarado noong ika-11 ng Styembre hanggang sa ika-17 ng Setyembre. Nang magbukas ang mga stock exchange, ang Dow Jones Industrial Average (DJIA) stock market index ay bumaba ng 684 na puntos, o 7.1 na bahagdan (percent), sa 8921, na isang record-breaking na pagbaba sa loob ng isang araw.^[47]

Ang libu-libong tonelada ng mga nakakalasong mga bahagi na bunga ng pagbagasak ng Twin Towers ay may higit sa 2,500 na contaminants kasama na ang ilang mga kilalang carcinogen.^[48][49] Ag mga ito ay humantong sa mga sakit na natamo ng mga nanliligtas na marami sa kanila ay nagsasabing may exposure sila sa mga bahaging natira.^[5][50] Ang isang halimbawa ay ang NYPD Officer Frank Marci ay namatay sa kanser sa baga na kumalat sa kanyang katawan noong 3 Setyembre 2007; ang kanyang pamilay ay nagsasabing ang kanser na iyon ay dulot o bunga ng napakahabang oras sa sayt na iyon at sila ay tumalaga sa mga benepisyo na ibibigay ng pamahalaan ng Lungsod ng Bagong York.^[51]

Matapos ang trahedya, iba't ibang mga pag-aalala at vigil ang ginawa sa ibat-ibang parte ng mundo.^[52][53][54] Karagdagan, maraming mga larawan ang inilagay sa Lupang Sero. Isang nakakakita ay naglarawan na hindi "makaalis sa mga mukha mga inosenteng mga biktimang namatay. Ang kanilang mga larawan ay nakikita kahit saan, sa mga telepono, mga ilaw sa lansangan, mga pader ng mga trambiya. Ang lahat ay nagpatanda sa akin ng isang napakalaking libingan, mga taong tahimik at malungkot, ngunit sobrang bait din. noon, ang Bagong York ay nagbigay sa akin ng malamig na pakiramdam; ngayon ang mga tao ay nagtutulungan para matulungan ang isa't isa."^[55]

Ang ilan sa mga unang pag-aalala, ang Papintuhong May Liwanag (Tribute in Light sa Ingles), ay ang paglalagay ng 88 na ilaw sa mga paanan ng Wprld Trade Center na umilaw ng dalawang tuwid na ilaw sa langit..^[56] Sa Bagong York, ang Paligsahan para sa Pook na Bantayog ng World Trade Center ay iginawad para makagawa ng disenyo para sa isang kanais-nais na pag-aalala sa lugar.^[57] Ang nanalong disenyo, Reflecting Absence, ay napili noong Agosto 2006 at binubuo ng pares ng sumasalamin na palanguyan sa mga paanan ng mga tore, na pinalilibutan ng isang listahan ng mga pangalan ng mga biktima sa isang lugar ng pag-aalala sa ilalim ng lupa.^[58] Ang mga plano para sa museo sa sayt ay naitigil, kasunod ng pag-iwan sa International Freedom Center sa reaksiyon ng mga mungkahi ng mga pamilya ng maraming mga biktima.^[59]

Ang Liwasang ng Pentagon ay natapos at ibinukas sa publiko sa ika-7 pagdiriwang ng mga atake, 11 Setyembre 2008.^[60][61] Ito ay binubuo ng isang pinagandang tanawin na may 184 na upuan na nakaharap sa Pentagon.^[62] Nang ayusin ang Pentagon noong 2001-2002, isang pribadong kapilya at isang pag-aalalang panloob ay isinali na mattagpuan sa mismong lugar na kung saan tumama ang Flight 77 sa gusali.^[63]

Sa Shanksville isang permanenteng Flight 93 National Memorial ay nakaplano na maglagay ng nalilok na mga puno na bumubou ng pabilog sa sayt na nahati ng daanan ng eroplano habang ang wind chime ay humahawak sa ngalan ng mga biktima.^[64] Isang panandaliang pag-aalala ang nasa 500 yardo ang layo sa lugar ng pagtama.^[65] Ang mga mamamatay sunog ng Lungsod ng Bagong York ay nagbigay ng pag-aalala sa Kagawaran ng Kusang-loob na Mamumuksa ng Sunog ng Shanksville. Ito ay isang krus na gawa sa bakal na mula sa World trade Center at nakatayo sa isang maliit na plataporma na hugis Pentagon.^[66] It was installed outside the firehouse on 25 Agosto 2008.^[67]

Marami pang mg permanenteng mga pag-aalala ang itinatayo kung saan, at mga kaloob pangkapahaman at pagtlong ay naitatag ng mga pamilya ng biktim, kasama ng ilang mga samahan at iba pa.^[68]

• National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States punong komisyong websayt
• 11 Setyembre 2001, Documentary Project mula sa Silid aklatan ng kongreso ng Estados Unidos, Memory.loc.gov
• 11 Setyembre 2001, Web Archive mula sa Silid aklatan ng kongreso ng Estados Unidos, Minerva
• Setyembre 11 Digital Archive: Saving the Histories of 11 Setyembre 2001 mula sa Sentro para sa Kasaysayan at Makabagong Midya at ang Proyektong Pangkasaysayang Panlipunan ng Amerika/Sentro ng Midya at Pag-aaral
• Mga pag-atake noong Setyembre 11 sa Proyektong Bukas na Direktoryo
• New York Fire Department audio tapes from 11 Setyembre 2001 Naka-arkibo 2010-05-13 sa Wayback Machine. mula sa TheMemoryHole.org
• DoD: Khalid Sheikh Mohammed Verbatim Transcript of Combatant Status Review Tribunal Hearing for ISN 10024, mula sa WikiSource
• Sept. 11 Co-Conspirators mula sa Kagawaran ng Pagtatangol ng Estados Unidos sa komisyong Hukbo kasama ang mga ksaong dokumento kay Khalid Sheikh Mohammed at iba pa.
• Joint Inquiry into Intelligence Community Activities before and after the Terrorist Attacks of 11 Setyembre 2001 Naka-arkibo 2010-05-13 sa Wayback Machine. mula sa TheMemoryHole.org

• CNN.com - Arkibo ng Video, mula sa ikauna at ikalawang mga eroplano.
• Inside 9/11 - Samahan ng National Geographic
• Time.com Naka-arkibo 2011-04-26 sa Wayback Machine. - 'Shattered: a remarkable collection of photographs', James Nachtwey
• 11 Setyembre 2001 Screenshot Archive Naka-arkibo 2001-09-16 sa Wayback Machine. - Pagkukuhanan ng 230 na retrato mula sa mga balitang websayt sa buong mundo.
• Mga pag-atake noong Setyembre 11 sa arkibo ng Newseum ng mga larawan ng pang-harapang pahina mula 09/12/2001

• CNN Setyembre 11 Memorial - Talaan ng mga biktima at mga retrato.