1715-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Karlofça Antlaşması'yla kaybettiği toprakları geri almak amacıyla savaştığı ancak başarısızlıkla sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Kanuni döneminde başlayan Osmanlı-Avusturya ilişkilerinin temelinde Macaristan'a hakim olma isteği yatıyordu.
Savaşın nedenleri
Osmanlı İmparatorluğu, başarısız II. Viyana Kuşatması sonucu yapılan Osmanlı-Kutsal İttifak savaşlarından yenik düşmüş, İstanbul ve Karlofça Antlaşmalarına imza atmıştı. 1699'da imzalanan Karlofça Antlaşması sonucu Mora ve Macaristan'ın kaybedilmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nu çok sarsmıştı. Ancak 1711'de Çar Büyük Petro önderliğindeki Rusya'yla yapılan Prut Savaşı'nın kazanılması Osmanlı İmparatorluğu'nu bir ölçüde cesaretlendirdi. Yeni sadrazam Damat Ali Paşa, Venedik ve Avusturya'ya verilenleri geri almak istiyordu. Ayrıca Venediklilere kaybedilen Mora Yarımadası'nda yaşayan Ortodoks halk, Katolik baskısından memnun değildi ve tekrar Osmanlı yönetimine girmeyi istiyorlardı.[2]
Kutsal İttifak Savaşları'ndan sonra, Avrupa'da bütünlük kalmamıştı. İspanya Veraset ve Büyük Kuzey Savaşları nedeniyle, çoğu ülkenin başka bir savaşa ayıracak gücü yoktu. Bu da Osmanlı'nın savaş açtığı sırada, Osmanlı'nın yararına olan bir şeydi.
Savaş
Avusturya Osmanlı'nın Venediklilere karşı gösterdiği başarıdan memnun değildi. Mora'nın geri alınmasını Karlofça Antlaşması'nın bir ihlali olarak saydı. Avusturya, 1716'da Venedik ile ittifakını yenileyip, Osmanlı'dan Mora'yı Venedik Cumhuriyeti'ne geri vermesini istedi. Osmanlı İmparatorluğu bu isteği reddederek 24 Nisan 1716'da Avusturya'ya savaş açtı.
Avusturya ordusunun komutanı Savoy Prensi Eugen 9 Temmuz 1716'da 76.000 askerlik bir ordu topladı. Osmanlı İmparatorluğu ise Belgrad'da Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa komutasında 150.000 askerlik bir ordu topladı. İki ordu 5 Ağustos 1716'da bugünkü Sırbistan'ın Novi Sad kenti yakınlarında bulunan Petrovaradin'de karşılaştı.
2 Ağustos'ta öncü birlikler çatıştı. Bazı kaynaklara göre 1,500 kişilik Osmanlı öncü birlikleri Prens Eugen'in 8,000 kişilik öncü birliklerini yenmeyi başardı fakat taarruza geçmek yerine Rumeli beylerbeyi Sarı Ahmed Paşa'nın tavsiyesi ile Ali Paşa 3 gün bekledi. 5 Ağustos sabah saat 7'de Osmanlı askerleri taarruza geçti. Sağ kanadın komutanı Ahmed Paşa şehit düşünce sağ kanat bozulmaya başladı. Sadrazam Silahdar Damat Ali Paşa, ordunun dağılmasını engellemek için ön saflara ilerleyince alnından kurşun yiyerek savaşta şehit düştü. Sadrazamın öldüğünü duyan Osmanlı birlikleri geri çekilmeye başladılar. Yapılan savaşta Osmanlı ordusu büyük bir yenilgiye uğramış oldu.[2]
Sadrazam öldükten sonra yerine Belgrad muhafızı vezir Hacı Halil Paşa geldi. Petrovaradin'deki Avusturya zaferinden sonra Prens Eugen 180,000 askerle Tameşvar Kalesi'ni kuşattı. 20 Ekim 1716'da eyalet merkezi ve Tameşvar Kalesi 44 günde düştü. Prens Eugene buradan sonra ordularını Belgrad'a yönlendirdi. Belgrad kuşatması sırasında Saadet Giray Han'ın 70,000 Kırım atlısı ile Hacı Halil Paşa'nın birlikleri birleşerek kuşatmayı kırmaya çalıştı fakat 20.000 şehit, yaralı ve esir gibi ağır bir zayiat vererek geri çekildiler.[2]
Prens Eugene 18 Ağustos 1717'de Belgrad'a girdi ve Belgrad Avusturyalıların eline geçmiş oldu.
Barış
Yeni görev başına geçen Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa barış yanlısıydı. 21 Temmuz 1718 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya Arşidüklüğü ve Venedik Cumhuriyeti'yle günümüzde Sırbistan sınırları içinde yer alan Pasarofça kasabasında bir barış antlaşması imzalamaya razı oldu. Pasarofça Antlaşması'yla Osmanlı İmparatorluğu Belgrad, Temeşvar'ın Banat bölgesini Avusturya'ya vermek zorunda kaldı. Ancak Venedik'ten fethedilen Mora ve Dalmaçya kıyıları Osmanlı'ya bırakıldı. Sadece Girit ve Mora arasındaki Cerigo adacığı Venedik'e bırakıldı ayrıca Pasarofça Antlaşması, Lâle Devri (1718-1730) sürecini de başlatmıştır.[2]
Kaynakça
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1955 Son baskı:2011) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım: Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar, Ankara:Türk Tarih Kurumu ISBN 975-16-0015-4
- Setton, Kenneth Meyer (1991), Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century, Philadelphia, Mass.: The American Philosophical Society ISBN 0-87169-192-2 ve ISBN 0065-9738 (İngilizce)
Dış bağlantılar
