Sankt Georg Avusturya Lisesi ve Ticaret Okulu (AlmancaÖsterreichisches Sankt Georgs-Kolleg), İstanbul'un Karaköy semtinde bulunan 1882 yılında kurulmuş bir özel yabancı lisedir. İdari kadrosunun ve öğretmenlerinin çoğunluğu Avusturyalılardan oluşan okulda ders öğretim dili Almancadır, ancak Türkiye Coğrafyası, Türk Tarihi, Türk Kültürü ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersleri Türkçe olarak verilir. Ayrıca 5 yıl zorunlu İngilizce ve 4 yıl süreli seçmeli Fransızca eğitimi verilmektedir.
625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu çerçevesinde, ders programı dahil okulla ilgili tüm faaliyetler Millî Eğitim Bakanlığı kanunlarına tabidir ve mezun olan öğrencilere Türk lise diploması verilir. Bununla beraber, 1995-96 öğretim yılında başlatılan bir uygulamayla, Türk öğrencilere Türk lise diplomasının yanı sıra Avusturya lise diploması (Matura) alma imkânı da tanınmıştır. Bu diplomayı almak isteyen öğrencilerin, okul bünyesinde gerçekleştirilen "olgunluk sınavları"nı başarıyla geçmeleri gerekir. Matura diploması alan öğrenciler, Avusturya Yükseköğretim Kanunu ve ilgili yönetmelikler uyarınca, Avusturya'da (ve diğer Avrupa Birliği ülkelerinde) diledikleri üniversitede okuyabilirler.
2021 yılındaki Liseye Geçiş Sınavı sonucunda okul, Robert Koleji, Alman Lisesi'nden sonra Üsküdar Amerikan Lisesi ile birlikte Türkiye'deki 3. en yüksek taban puanına sahip özel okul olmuştur.
Tarihçe
Sankt Georg Avusturya Koleji (İlköğretim, Lise ve Ticaret Okulu), Kilisesi ve Kız Okulu'nu gösteren 1900 tarihli kartpostal.Eski kız ve erkek okullarının avlularını bağlayan merdiven
1882 yılında Avusturyalı bir Lazarist cemaati tarafından kurulan okul, önce Almanca konuşan Katolik çocuklar için ilkokul ve yetimhane olarak düşünülmüş, daha sonra orta ve lise kısımlarının eklenmesiyle 1913'te ilk lise mezunlarını vermiştir.
I. Dünya Savaşı yıllarında Fransa ve İtalya, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaştıklarından Türkiye'deki Fransızlara ve İtalyanlara ait dinsel, eğitsel kurumlar kapatılmış; ancak Avusturya Lisesi bu durumdan etkilenmemiştir. Hatta Avusturyalı rahipler, boşaltılan binalara yerleşmişlerdir. Örneğin Karaköy'de Fransız Lazaristlerin yönetiminde olan Saint Benoit Fransız Lisesi binasındaki kilise, Avusturya Lisesi'nde görev yapmakta olan Avusturyalı rahiplerce savaş sona erene dek koruma altına alınmıştır.[1]
I. Dünya Savaşı sonrasında ise durum tam tersine dönmüş, bu kez sürgün edilme sırası Avusturyalılara gelmiştir. İstanbul'daki işgal kuvvetlerine bağlı bir Fransız komutanı, okul çalışanlarına Osmanlı Devleti'ni terk etme emri verince okul 1919'da kapatılmış, ancak 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra tekrar açılabilmiştir.
1938'de Avusturya'nın ilhakı sonucunda okulun adı St. Georg Alman Lisesi olarak değiştirilmiş, 1944'te Türkiye ile Nazi Almanyası'nın bozulmaya başlayan ilişkileri sebebiyle okul ikinci kez kapatılmıştır. Üç yıl kapalı kalan okul, 1947'de Avusturya Lisesi adıyla tekrar açılmıştır.
1995'te okulun kız ve erkek bölümleri birleştirilmiş, 1997'de yürürlüğe giren "sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim" reformu sonucunda da okulun sekiz yıllık öğrenim süresi (Hazırlık + Orta 1-3 + Lise 1-4) beş yıla indirilmiştir (Hazırlık + Lise 1-4).
Avusturya Lisesi, bugün yaklaşık 577 öğrenci, 45 Avusturya Vatandaşı ve 25 Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı öğretmen ile eğitime devam etmektedir.
Öğretim dili
Avusturya Lisesi'nde öğretim dili Almanca ve Türkçedir. Türk dili ve kültürüyle ilgili dersler (Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Millî Güvenlik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi) Türkçe dilinde, diğer dersler ise Almanca dilinde işlenir. Ayrıca okulda İngilizce (zorunlu) ve Fransızca (seçmeli) dersleri verilmektedir.
Kütüphane
Okulun kapısı (Mart 2013)
1988 yılında okul içinde bulunan küçük kütüphaneler birleştirilerek büyük bir bilgi merkezi oluşturulmuş, 1996 yazında kütüphanedeki tüm kitap ve malzemelerin bilgisi "Littera" adlı programla bilgisayar ortamında dosyalanmaya başlamıştır.
Bugün kütüphanede yaklaşık 16.000 kitap, çeşitli dillerde 20 adet dergi aboneliği ve eğitim amaçlı çok sayıda CD ve DVD bulunmaktadır. Yeni alımlar büyük ölçüde okulun kendi bütçesinden karşılanmakta, bunun yanı sıra Avusturya'daki kütüphanelerden, Avusturya Eğitim, Sanat ve Kültür Bakanlığı'ndan, İstanbul'daki Avusturya Kültür Ofisi'nden ve bazı başka firma ve kurumlardan da destek alınmaktadır.
Avusturya Lisesi dostları, öğretmenler, mezunlar ve öğrenciler kullanmadıkları kitapları kütüphaneye iletmektedirler. İyi ve güncel durumda olanlar kütüphanede kullanıma sunulmakta, bunun dışındakiler ise, özellikle birden fazla olanlar, öğrencilere karşılıksız olarak verilmektedir.
Ticaret bölümü
1900 yılında eğitime başlayan Ticaret bölümü (Handelsakademie), 1999-2000 öğretim sezonunda meslek liselerinin puan katsayı sorunları yüzünden kapatılmış ve 2003-04 öğretim yılında tekrar eğitim vermeye başlamıştır.
Sosyal etkinlikler
Okul binasından bir görünüm (Mart 2013)
Okulda her yıl gösteriler sunan Türkçe ve Almanca tiyatro gruplarının yanı sıra, bir de dans kulübü vardır. Hem Tiyatro Kulüpleri hem de Dans Kulübü, yıl boyunca gösterilerini hem Türkiye'deki hem de Avusturya başta olmak üzere Avrupa'daki çeşitli kentlerde sergilerler. Okulda ayrıca Sosyal Yardım Kulübü de aktif kulüplerin başında gelmektedir. Yalova'daki kardeş okula yapılan yardımlar ve daha birçok sosyal yardımlar ile öğrencilere yardımlaşma ve sevgiyi aşılamaktadır.
Arkeoloji Kulübü de yıl boyunca İstanbul içinde birçok arkeolojik ve tarihi geziler düzenler ve her yıl sonu okulların son haftasında, o yılki konusuna bağlı olarak (Frigya, Hititler vs.) Anadolu'ya geziler düzenlenir. Bunun yanında Gezi Kulübü de yıl boyunca öğrencilere keyifli ve güzel anlar yaşatan yurt içi ve yurt dışı gezileri düzenlemektedir. Geçtiğimiz yıllarda; Prag, Roma gibi yurt dışı gezileri ile Batı Anadolu, Kapadokya, Güneydoğu Anadolu gibi yurt içi gezileri düzenlenmiştir.
Okul ayrıca, 2004-05 öğretim yılında özellikle yurt dışı üniversitelere kabulü kolaylaştıran Uluslararası Gençlik Ödülü programını uygulamaya başlamıştır. 2008 yılında Avusturya Lisesi mezunları, Uluslararası Gençlik Ödülleri'ni İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth'in elinden alma onuruna erişmişlerdir.
Spor
Okulun voleybol, basketbol, masatenisi ve satranç, kayak ve snowboard takımları ise çeşitli müsabakalarda birçok ödül almıştır.
Genç erkek voleybol takımı 1987-88 ve 1988-89 sezonlarında İstanbul, 1988-89 sezonunda Türkiye şampiyonu oldu. Yıldız erkek voleybol takımı ise, 1982-83, 1983-84, 1993-94, 1994-95, 1995-96, 1996-97, 1999-2000 ve 2000-01 sezonlarında İstanbul, 1982-83, 1985-86 ve 1988-89 sezonlarında ise Türkiye şampiyonluğuna ulaştı; 1994-95, 1995-96, 1996-97 ve 1998-99 sezonlarında ise Türkiye ikincisi oldu.[2]
1980'li yıllarda birçok kez İstanbul ve Türkiye şampiyonu olan masatenisi takımı 2005-06 sezonunda İstanbul üçüncüsü, 2006-07 İstanbul ikincisi oldu.
Kültürel etkinlikler
Mezunlar günü
Avusturya Lisesi mezunları her yılın Nisan ayının son haftasında okulda Strudeltag denilen mezunlar gününde bir araya gelirler. Bir diğer mezunlar günü de Mayıs ayında Viyana'da düzenlenir.
Osterbasar Etkinliği
Osterbasar, Almancada "Paskalya pazarı" anlamına gelir. Bu genellikle baharın başında, Paskalya arifesinde düzenlenen bir etkinliktir. Bu etkinlikte, genellikle el işleri, süs eşyaları ve geleneksel Paskalya yiyecekleri gibi öğeler satılır. Osterbasar genellikle küçük yerel topluluklar tarafından düzenlenir ve bölgedeki insanlar arasında bir buluşma noktası olarak hizmet eder.[3]
Bu kapsamda Avusturya Lisesi'nde yılın mart ayının ikinci hafta sonunda bütün mezun ve öğrencilerinin davetli olduğu günde okulda Osterbasar denilen etkinlikte bir araya gelirler. Bu etkinlikte bütün okulda kermes masaları kurulur. Sponsorların katkısıyla gerçekleşen bir çekiliş düzenlenir. Okul korosu ve öğrenciler müzik yeteneklerini sergilediği etkinlikler gerçekleşir.[4]
Eleştiriler
Nazlıcan Özkan'ın okuldan atılması
Türk siyasetçi Tuncay Özkan'ın Nazlıcan Özkan adlı kızı Avusturya Lisesi'nde okurken o dönemde Ergenekon davaları kapsamında hapiste olan babasını düzenli olarak Çarşamba günleri ziyaret etmekteydi. Özkan ailesinin iddialarına göre okul yönetimi Ziya Bey altında iken Nazlıcan Özkan'ın Çarşamba günü okuldan çıkarak babasını ziyaret etmesine izin verilmekteydi, ancak yönetime Yasin Beşerler'in gelmesi ile bu durum değişti. Özkan ailesinin iddiasına göre bu durum okuldaki Avusturyalı hocalar Frau Berger ve Frau Braunschmidt tarafından da sürekli öne çıkartılmaktaydı. Okul yönetimi Mart 2010'da Nazlıcan'ı devamsızlığının 45 gün olmasını ve annesi Arzu Özkan'ın kızının okul değiştirmesini istemesini öne sürerek okuldan attı, ancak Özkan ailesi bu gerekçelerin doğru olmadığını iddia etti. Konunun 5N1K adlı programda tartışılması durumu Türkiye gündemine taşıdı. Tuncay Özkan, duruma ilişkin "Avusturya Lisesi’ni ömür boyu affetmeyeceğini ve çıkar çıkmaz ilk işlerinden birinin onlarla yüzleşmek olduğunu" söylemiştir.[5][6]
Beyin göçü
Avusturya Lisesi, diğer yabancı liseler ile birlikte eğitim gören öğrencileri yurtdışı odaklı yetiştirmesi nedeniyle beyin göçüne teşvik ettiği öne sürülerek eleştirilmektedir. 2023 yılında mezun olan öğrencilerin tamamına yakını yurtdışında eğitim hayatlarını devam ettirmeyi seçmiştir.[7]
