Fethi Tevetoğlu

Fethi Tevetoğlu
Fethi Tevetoğlu
Doğum	31 Ocak 1916; İstanbul
Ölüm	27 Kasım 1989 (73 yaşında); Ankara
Milliyet	Türk
Meslek	Doktor, yazar, ansiklopedist ve siyasetçi

Cihat Fethi Tevet^[a]^[2] (31 Ocak 1916 - 27 Kasım 1989), Türk doktor, yazar, ansiklopedist ve siyasetçidir.

Fethi Tevetoğlu 1916 yılında İstanbul'da doğmuştur. Aslen Rizeli olan ailesi, babasının asker olması nedeniyle İstanbul'da yaşamıştır. Küçüklüğünde babasının etkisiyle Türkçülüğe yönelen Tevetoğlu, özellikle lise eğitimi esnasında bu ilgiyi aktif bir şekle dönüştürmüştür.

Kariyer

Türkçülüğünü, şiire olan düşkünlüğü sayesinde gençlik yıllarında şiirleriyle ifade etmişti. Bu şiirleri dönemin Türkçülerinin dergilerinde sık sık yayınlanmış, bu sayede Nihal Atsız'la tanışmış ve Türkçü mücadeleye katılmıştır. Yazarlığa Türkçü dergilerde başladı. Kopuz, Atsız Mecmua, Türk Kültürü, Orhun, Türk Sazı, Çınaraltı, Ülkü, Toprak, Hayat Tarih dergilerinde ve Tasvir, Yeni İstanbul, Son Havadis gazetelerinde yazdı. Türk Ansiklopedisi'nde fahrî yöneticilik yaptı ve maddeler yazdı. Komünizmle Mücadele Derneği'nin de kurucularındandır.^[3] Tevetoğlu, Türkçülüğün İkinci Dünya Savaşı nedeniyle uluslararası siyasi konjektörünün de etkisiyle yükselmesinde önemli rol oynamıştır, Türk siyasetinde Türkçülüğün savunucularından biri olmuştur.^[3]

Irkçılık-Turancılık Davası adı altında Mayıs 1944'te başlayan ve Hüseyin Nihal Atsız, Alparslan Türkeş, Ankara Konservatuvarı Müdürü Orhan Şaik Gökyay, Hikmet Tanyu, Türk Tarihi Profesörü Zeki Velidi Togan, Reha Oğuz Türkkan gibi Türkçülerin de bulunduğu davada 11 ay tutuklu kaldı.^[4]

1957 yılında Demokrat Parti'de Samsun İl Başkanı olarak siyasete başladı, Adalet Partisi'nden 1961 ile 1974 yılları arasında Samsun Cumhuriyet Senatörü oldu. İslam Ülkeleri Konferansı Başkan Yardımcılığı, Parlamento Dış İlişkiler Komisyonu Başkanlığı, Müslüman Mültecileri Kalkındırma Vakfı Genel Başkanlığı, Türk Ocakları Eğitim ve Kültür Vakfı Genel Başkanlğı yaptı.

27 Kasım 1989'da Ankara'da öldü.^[1] Samsun'daki Asrî Mezarlıkta, aile kabristanında toprağa verildi.^[1]

Tevet, 8 Ekim 1941'de Bayan Gülcan (1921) ile evlenmiş olup, Zehra Filiz (1942), Nurhatun (1944), Aliye Altun (1951), Tolunay (1954) ve Tomris'in (1954) babasıdır.^[1]

Şarkıcı Tarkan'ın dedesinin kardeşidir.^[5]

Eserleri

Atatürk'le Samsun'a Çıkanlar, Ankara: Atatürk ve Çevresi Yayınları, 1971.
Benim Gördüğüm Bugünkü Rusya, Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları, 1968.
Bir Bayrak Altına (-M. Atsıza Yoldaş- takma adı ile), İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitabevi, 1936.
Büyük Türkçü Müftüoğlu Ahmed Hikmet, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, 1951.
Dış Politika Görüşümüz, Ankara: Ajans-Türk Matbaası, 1963.
Enis Behiç Koryürek / Hayatı ve Eserleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1985.
Faşist Yok Komünist Var, Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları, 1962.
Hamdullah Subhi Tanrıöver, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1986.
Mehmet Emin Yurdakul, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988.
Milletlere Işık Tutan İki Beyanname, Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları, 1963.
Millî Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1988.
Mukaddes Topraklar'dan Geçen Yol, Ankara: Ajans-Türk Matbaası, 1966.
Müftüoğlu Ahmed Hikmet, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1986.
Ömer Naci, İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı, 1973.
Süleyman Paşa, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988.
Türkiye'de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler (1910-1960), Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1967.
Yirminci Yüzyılın Yüzkarası: Utançduvarı, Ankara: Ajans-Türk Matbaası, 1964.
Türklüğe Kurban, İstanbul: Aylı Kurt Yayınları, 1942.
Açıklıyorum!, Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları, 1965.
Kıbrıs ve Komünizm, Ankara: Komünizmle Mücadele Yayınları 1966.
Tagore külliyatı I, İstanbul: İkbal Kitabevi, 1939.
Yarın Turan Benimdir, İstanbul: 1934.
Kızılaycı Hâmet Bey, Ankara: 1987.
"Atatürk - İttihat ve Terakki", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: V, Sayı:15, 1989, ss. 613-623.
"Ali Fethî Okyar'ın Günlük Hatıraları (30 Nisan 1921 - 16 Ekim 1921)", Belgeler Dergisi, T.T.K., Cilt: XII, Sayı: 16, ss. 113-130.
"Atatürk'le Okyar'ın Çıkardıkları Gazete: Minber", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: IV, Sayı: 13, 1988, ss. 183-193.
"Atatûrk ün Toplanmamış Yazıları I", Belleten Dergisi, Türk Tarih Kurumu, Cilt: I, Sayı:197, Ağustos 1986, ss.531-546.
"Fethî Okyar'ın Günlük Hatıraları", Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 82, 1969, ss.739-759.
"Millî Mücadele'de Mustafa Kemal Paşa-General Harbord Görüşmesi I-IV", Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 76, ss.257-268.
"Milliyetçi Atatürk", Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 37, 1965, ss.55-62.
Ahmed Hikmet Müftüoğlu, Çağlayanlar, haz. Fethi Tevetoğlu, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, 1971.
Hamdullah Subhi Tanrıöver, Dağ Yolu, haz. Fethi Tevetoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.
Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Gönül Hanım, haz. Fethi Tevetoğlu, Millî Eğitim Bakanlığı, 1971.
Gerhard von Mende, Komünist Blokta Milliyet ve Mefkure, çev. Fethi Tevetoğlu ve Aziz Alpaut, Ankara: Ankara Üniv. Basımevi, 1966.
Enis Behiç Koryürek, Miras, haz. Fethi Tevetoğlu, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı, 1971.
Hamdullah Subhi Tanrıöver, Günebakan, haz. Fethi Tevetoğlu, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1987.

Notlar

^ Resmî kayıtlar ve yayınlarda soyadı Tevetoğlu olarak geçmekte ise de İstanbul - Beşiktaş İlçesindeki nüfus kaydında soyadı Tevet'tir. Ancak eşi ve beş çocuğu, eş ve babalarının ölümünden sonra Ankara 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14 Şubat 1990 günlü kararı ile soyadlarını Tevetoğlu olarak değiştirmişlerdir.^[1]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e "Türk Parlamento Tarihi I. Cilt" (PDF). 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
^ "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
^ ^a ^b Murat Yetkin (Kasım 2018). Meraklısı İçin Casuslar Kitabı. Amerikan Silahı, Amerikan Yardımı, Amerikan Üsleri. Doğan Kitap. ss. 351-354. ISBN 9786050956146.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
^ "'Tarkan'ın dedesi teşkilatçıydı'". sabah.com.tr. 15 Temmuz 2007. 21 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2008.