Fosfin

Fosfin
Ball-and-stick model of phosphine	Spacefill model of phosphine Fosfor, P Hidrojen, H
Adlandırmalar
	IUPAC adı Fosfan
Tanımlayıcılar
CAS numarası	7803-51-2 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChEBI	CHEBI:30278 ;
ChemSpider	22814 ;
ECHA InfoCard	100.029.328
EC Numarası	232-260-8;
Gmelin Referansı	287
PubChem CID	24404;
RTECS numarası	SY7525000;
UNII	FW6947296I ;
UN numarası	2199
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID2021157 ;
	InChI InChI=1S/H3P/h1H3 Key: XYFCBTPGUUZFHI-UHFFFAOYSA-N ; InChI=1/H3P/h1H3 Key: XYFCBTPGUUZFHI-UHFFFAOYAP;
	SMILES P;
Özellikler
Molekül formülü	PH; 3
Molekül kütlesi	33.99758 g/mol
Görünüm	renksiz gaz
Koku	(saf bileşik) kokusuz
Yoğunluk	1,379 g/L, gaz (25 °C)
Erime noktası	-1.328 °C (-2.358 °F; -1.055 K)
Kaynama noktası	-877 °C (-1.547 °F; -604 K)
Çözünürlük (su içinde)	31.2 mg/100 ml (17 °C)
Çözünürlük	eter, CS2'de çözünür ; benzen, kloroform ve etanolde az çözünür
Buhar basıncı	41.3 atm (20 °C)
Konjuge asit	fosfonyum ( PH+4)
Kırınım dizimi (nD)	2.144
Akmazlık	1.1×10−5 Pa⋅s
Yapı
Moleküler geometri	Trigonal pyramidal
Dipol momenti	0.58 D
Termokimya
Isı sığası (C)	37 J/mol⋅K
Standart molar entropi (S⦵298)	210 J/mol⋅K
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	5 kJ/mol
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)	13 kJ/mol
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
NFPA 704; (yangın karosu)	4 4 2
Parlama noktası	yanıcı gaz
Kendiliğinden tutuşma; sıcaklığı	38 °C (100 °F; 311 K) (see text)
Patlama sınırları	1.79–98%
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	3.03 mg/kg (rat, oral)
LC50 (medyan konsantrasyon)	11 ppm (rat, 4 hr)
LCLo (yayınlanan en düşük)	1000 ppm (mammal, 5 min); 270 ppm (mouse, 2 hr); 100 ppm (guinea pig, 4 hr); 50 ppm (cat, 2 hr); 2500 ppm (rabbit, 20 min); 1000 ppm (human, 5 min)
	NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	TWA 0.3 ppm (0.4 mg/m3)
REL (tavsiye edilen)	TWA 0.3 ppm (0.4 mg/m3), ST 1 ppm (1 mg/m3)
IDLH (anında tehlike)	50 ppm
Güvenlik bilgi formu (SDS)	ICSC 0694
Benzeyen bileşikler
Diğer katyonlar	Ammonia; Arsine; Stibine; Bismuthine;
Benzeyen bileşikler	Trimethylphosphine; Triphenylphosphine;
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Fosfin (IUPAC adı: fosfan^[4]), fosfamin, fosfor trihidrür, fosforat hidrojen adlarıyla da anılan ve PH₃ formülüyle gösterilen bir tür kimyasal bileşiktir. Fosfin, -88 santigrat derece (°C) kaynama noktasına sahiptir; renksiz, yanıcı ve zehirli bir gazdır. Saf fosfin kokusuz olmakla birlikte, değiştirilmiş fosfin ve difosfan (P2H4) bulunduran bileşikler, sarımsak ya da çürük balık gibi son derece hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Ticari olarak üretilen fosfin gazına da ayırt edici olması amacıyla sarımsak esansı eklenmektedir.

Sağlık

Gaz çok zehirli olduğu için küçük yoğunluklarda bile öldürücü olabilir. Ayrıca kokusuz ve renksiz olması nedeniyle ilişiği olan yerlerde varlığının anlaşılması zor olduğundan dikkatli olunması gerekmektedir. Uzun süreli dokunmalarda, görme yitimine yol açabilir. İnsanda, soluk borusu bölgelerinde ve iskelette ciddi süreğen (kronik) hasara neden olur.^[5]

Kullanım

Gaz, tahıl ambarlarındaki kemirgen ve böceklerden kurtulmak amacıyla daha çevre dostu bir seçenek olarak kullanılmaktadır.^[6]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0505". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
^ ^a ^b Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles (6.6yayıncı= Houghton Mifflin bas.). s. A22. ISBN 978-0-618-94690-7.
^ ^a ^b "Phosphine". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).
^ IUPAC, Gold Book: http://goldbook.iupac.org/P04548.html 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim Tarihi: 03 Nisan 2016
^ Fosfin Zehirlenmeleri Ders Sunumu: http://web.itu.edu.tr/~ozcanm/kim/20126.pdf 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Ferizli, A.G. ve Emekci, M.(2010) Depolanmış ürün zararlılarıyla savaşım, sorunlar ve çözüm yolları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi 11-15 Ocak 2010 Ankara, Bildiriler Kitabı 2, 579-587. Bağlantı:http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/19fec2f129fbdba_ek.pdf 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İnorganik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[PGCH-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0505". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[b1-2] Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles (6.6yayıncı= Houghton Mifflin bas.). s. A22. ISBN 978-0-618-94690-7.

[IDLH-3] "Phosphine". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).

[4] IUPAC, Gold Book: http://goldbook.iupac.org/P04548.html 17 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim Tarihi: 03 Nisan 2016

[5] Fosfin Zehirlenmeleri Ders Sunumu: http://web.itu.edu.tr/~ozcanm/kim/20126.pdf 16 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[6] Ferizli, A.G. ve Emekci, M.(2010) Depolanmış ürün zararlılarıyla savaşım, sorunlar ve çözüm yolları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi 11-15 Ocak 2010 Ankara, Bildiriler Kitabı 2, 579-587. Bağlantı:http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/19fec2f129fbdba_ek.pdf 23 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]