Gece uçuşu

Gece uçuşu, hava taşıtlarının belirli kurallara uyarak, havacılıkta "gece" olarak tanımlanan zaman aralığında gerçekleştirdiği uçuş. Havacılıkta gecenin tanımı ülkeden ülkeye değişebilir. Gece uçuşları esnasında gerçekleşen gürültünün insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle pek çok ülkede gece uçuşları ile ilgili kısıtlamalar mevcuttur.

ICAO'ya göre gece, akşam resmî alacakaranlık (civil twilight) sonu ile sabah resmî alacakaranlık başlangıcı arasındaki zamandır.^[1] Bu tanımdaki civil twilight kavramı alacakaranlığın astronomik olaylara göre değil, otoritelerce belirlenmiş zamanını tanımlar.^[2]

Birleşik Krallık'ta ANO'ya göre gece, günbatımından 30 dakika sonrası ile gündoğumundan 30 dakika öncesi arasındaki zamandır.

Gece uçuşu yapacak bir pilotun gece uçuş yetkisine (night rating) sahip olması gerekir. Eğer yolcu taşıyacaksa son 90 gün içerisinde en az 3 iniş yapmış olması, bunların en az 1 inişin gece gerçekleşmiş olması gerekir.

Geçmişte sadece IFR olarak gerçekleşen gece uçuşları EASA'nın 2012 yılında yaptığı değişiklik sonrası hem VFR hem de IFR olarak gerçekleştirilebilir.^[3] Uçaklar 5 NM yarıçapındaki en yüksek maniadan en az 1000 ft yüksekte seyretmelidir. Geçiş irtifası altında uçarken bulut dışında ve yeryüzünü görür durumda olunmalıdır. Uçuş seviyeleri gerektiğinde yarım daire (semicircular) ve çeyrek daire (quadrantal) kurallarına göre seçilmelidir.

Gece uçuşu yapacak bir hava taşıtında şunların bulunması zorunludur:

• Altimetre
• Dönüş-kayış göstergesi
• Manyetik pusula
• Sürat saati
• Durum cayrosu
• VSI
• Seyrüsefer ışıkları (A/C zorunlu değildir).

Gündüz görerek uçuşta pilotun uçağın durumu (attitude) konusundaki ana referansı ufuktur. Bunun dışında yerdeki şekiller mesafe, konum ve irtifa belirlemede kullanılır. Gece uçuşu esnasında ufuk belli belirsiz görüneceği veya tamamen kaybolacağı için VFR uçuşlarda dahi pilot sıklıkla IFR usullerine başvurmak zorunda kalacaktır. Mesafe, konum ve irtifa tespitinde kullanılan ana referans yerdeki ışıklandırmaların şekli ve perspektif analizi olacaktır.^[4]

Havanın açık olduğu gecelerde diğer uçakların kırmızı/yeşil seyrüsefer ışıkları rahatlıkla görünür. Ancak alçak irtifalarda (örneğin meydan turunda) bu ışıklar yerdeki ışıklara karışacağından çok dikkatli olunmalıdır.^[4]

Yaklaşan uçakların meydanı doğru olarak tanımlayabilmesi için hava meydanlarında tanımlama işaret ışığı (identification beacon) veya konum işaret ışığı (location beacon) bulunur.

Tanımlama işaret ışığı: Birbirine yakın meydanlarda, karışıklıkları önlemek için kullanılır. Devlet meydanlarında genellikle kırmızı, diğer meydanlarda yeşil renktedir. İşaret ışığı mors kodu ile 2 karakterli meydan kodunu tekrar eder.^[5]

Konum işaret ışığı: Diğer meydanlara yakın olmayan meydanlarda kullanılır. Civardaki ışıkların yoğunluğu göre beyaz veya yeşil-beyaz yanıp sönen bir ışıktır. Arka plandaki şehir ışıkları kuvvetli ise, seçilmesini kolaylaştırmak için sıra ile yeşil-beyaz yanıp sönen ışık kullanılır. Mors kodu yoktur.^[5]

Kuleden havadaki veya yerdeki taşıtlara veya uçaktan kuleye doğrultulan ışıklı sinyaller veya atılan işaret fişekleri özellikle telsiz iletişiminin kurulamadığı acil durumlarda kullanılırlar. Bu işaretler şu anlamlara gelirler:^[6]

• Kuleden havaya: İnme. Meydan turuna devam et.
• Uçaktan kuleye: Acil yardım gerekli.
• Kuleden yere: Dur

• Kuleden havaya: İnme. Meydan kapalı.
• Kuleden yere: Pisti temizle (terk et).

• Kuleden havaya: İniş serbest.
• Kuleden yere: Kalkış serbest.

• Kuleden havaya: Bu meydana geri dön ve iniş izni için bekle.
• Kuleden yere: Rule ve manevra sahasında hareket serbest.

• Gece: İnebilir miyim?
• Gündüz: Belirtilenden farklı istikamette inebilir miyim?

• Flight Instructors Manual. R.D. Campbell. The Campbell Partnership. England. 1994.