Gerontofobi, kısaca yaşlanma korkusu, fobisidir. Birçok insan bu fobiye sahiptir.[1] Kavram, Türkçe "yaşlı adam" anlamına gelen Yunanca γέρων – gerōn kelimesi ile Türkçe "korku" anlamına gelen φόβος – phobos kelimelerinin birleşiminden oluşur.[2]
Gerontofobi, yaşlılık ile ilgili kaygı, yaşlanma ve yaşlı olma korkularının yanı sıra, yaşlı insanlarla ilgili korkuları da içerir. Bu tür abartılı, bazen patolojik olarak artan korkulara, anksiyeteye gerontofobi adı verilir ve bazen yaşlı insanlara karşı ayrımcılık ve önyargı biçimlerini de ifade eder. Gerontofobi ile ilgili olgular, yaşlanma kaygısı teknik terimi altında güncel psikolojik araştırmaların konusudur.
Bu korkunun temel psikolojik nedeninin, başta ölüm olmak üzere altta yatan korkularla başa çıkmaya yönelik savunma mekanizmaları olduğu düşünülmektedir. Yaşlılık korkularının kapsamı ve somut tezahürleri, hem bireysel olarak, hem de cinsiyetler ve farklı kültürler arasındaki dağılımlarında farklılık gösterir, sosyo-ekonomik faktörlere bağlıdır ve tarihsel sosyal değişimlere tabidir. Kendi paylarına, ilgili toplumun kültürü üzerinde bir etkiye sahiptirler, nesiller arasındaki ilişkiyi karakterize ederler ve kaçınılmaz olarak yaşlanma sürecine tabi olan insanların ruh sağlığını etkilerler. Ampirik olarak, yaşlılık ve ölüm korkusunun yaş ayrımcılığı için önemli bireysel belirleyici faktörler olduğu kanıtlanmıştır.
Gerontofobi, bir yandan sağlık personeli diğer yandan yaşlı hastalar arasındaki dinamikler bağlamında, tıbbî psikoloji ve sosyolojide özel bir ilgi görmektedir, çünkü korku ve ona karşı yıkıcı savunma biçimleri, hasta bakımında şiddetin yanı sıra bakım ve tedavi hatalarını da tetikleyebilir. Bunların nedenleri ve sonuçları analiz edilirken, bireysel faktörlerin yanı sıra hastanelerin ve huzurevlerinin kurumsal yapıları da göz önünde bulundurulmaktadır.
Türleri
Gerontofobi
Yaşlı insanların irrasyonel korkular nedeniyle reddedilmesini ifade eden gerontofobi terimi, 1967 yılında hekim ve gerontolog Alex Comfort tarafından ortaya atılmıştır.[3] Terim daha sonra sosyolog Joseph H. Bunzel tarafından popüler hale getirilmiştir.
Yaş ayrımcılığı
Yaş ayrımcılığının ayrımcı yönleri, Gerontofobiye güçlü bir şekilde bağlıdır.[4] Yaşlılara karşı bu normal olmayan korku ya da nefretin sebebi, bir gün tüm gençlerin yaşlanacağını ve yaşlılığın da ölümle sonlanmasının bir sonucudur. Ölümü kabul etmeye karşı olan bu isteksizlik, yaşlılara yönelik düşmanlık ve ayrımcı davranışların kendini göstermesine neden olur.[5]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Gerontophobia, Ageing and Retirement" 25 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Current Science, 10 November 2004
- ^ φόβος 24 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
- ^ "On Gerontophobia". Alex Comfort. Medical Opinion & Review, Band 3, Nr. 9, S. 30–37. 1967.
- ^ Bunzel, J. H. "Note on the history of a concept-gerontophobia." Gerontologist 12:116-203.
- ^ Levin, J., & Levin, W. C. (1980). Ageism, prejudice and discrimination against the elderly (p. 94). Belmont, Calif.: Wadsworth Pub. Co..
