Melik/Sultan I. Turanşah ibn Kavurd Bey, Kirman Selçuklu Devleti'nin hükümdarı.
Hayatı
Babası Kirman Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kavurd'tur. 1085 yılında Sultanşah'ın ölümü üzere I. Turanşah tahta çıktı. Emirler I. Turanşah'ın başarılı olamayacağını düşünüyordu. Ama I. Turanşah emirleri haksız çıkaracaktı.
1072 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın ölümüyle Kavurd, Melikşah'la taht yarışına girdi; ama Kavurd 1073 yılında Hamedan'da Melikşah tarafından bozguna uğradı ve esir düştü. Melikşah amcası Kavurd'u öldürmek istemesede Vezir Nizamülmülk'ün ileride sorun çıkartacağı önerisine uyarak öldürttü. Kavurd'un ölümünden sonra Kirman Selçuklu Devleti Fars 'ı kaybetti. Sultan Melikşah Fars'ın yönetimini Emir Ed Devle Humar Tegin'e verdi (1073). Emir Ed Devle Humar Tegin Fars'ı oldukça kötü yönetiyordu. I. Turanşah Fars 'ta asayişin zayıflamasını fırsat bilerek Fars'a 2 sefer düzenledi. I. Turanşah ilk düzenlediği seferde başarısız olsa da 2. seferinde Fars'ı hakimiyeti altına aldı.
1092 yılında Sultan Melikşah ölmüş ve Terken Hatun 5 yaşındaki oğlu Mahmud'u sultan ilan etmişti. Terken Hatun Fars'ı I. Turanşah'ın elinden almak için 1094 yılında Emir Üner komutasındaki Selçuklu ordusunu gönderdi. I. Turanşah Şebankare emirlerinden yardım alarak Emir Üner'i bozguna uğrattı. I. Turanşah'ın son askeri faaliyeti Umman üzerine oldu. I. Turanşah Umman'da çıkan isyanı bastırdı. Bu olayların ardından I. Turanşah 1097 yılında öldü. Bir rivayete göre; I. Turanşah'ın yönetimi I. Hüsrev olarak da bilinen Sasani Sultanı Anuşirvan (531-579) ve Emevi Halifesi Ömer b. Abdülaziz'den (717-720) daha iyiydi.
Popüler Kültürdeki Yeri
2021'de TRT1 dizisi Uyanış Büyük Selçuklu da Ogün Kaptanoğlu tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
[1]
[2]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
