IX. Louis (genellikle Saint Louis olarak bilinir) (d. 25 Nisan 1214, Poissy, Fransa – ö. 25 Ağustos 1270, Tunus), Capet Hanedanı üyesi olan 9. Fransa Kralıdır. Fransa Kralı VIII. Louis ile Kastilyalı Blanche'in oğludur. Kasım 1226 – 1237 döneminde babasının Fransa Kralı olmasından sonra Artois Kontluğu'na geçmiş ve kendisi 1226'da Fransa Kralı oluncaya bu unvanı taşımıştır. 1226'da babası VIII. Louis'nin ölümü üzerine henüz 12 yaşındayken Fransa Kralı olmuş ve 1270'te Tunus'ta Sekizinci Haçlı seferini yapmakta iken ölmüştür.
Çok koyu inançlı Katolik Hristiyan olarak bilinmektedir. 1228'da Albigeois Haçlı seferi'ni çok kanlı olarak sona erdirmiş; 1248 ile 1254 döneminde Dimyat ve Mısır'a Yedinci Haçlı seferi'ni ve 1270'te Tunus'a Sekizinci Haçlı seferi'ni yönetmiştir. Büyük masraflar ile toplamış olduğu Hristiyanlar için çok kutsal sayılan birçok eşyaları (bu arada çarmıha gerilerek idamından önce İsa'ya giydirilen "Dikenden Taç"'ın ve İsa'nın çarmıha gerildiği "Gerçek Haç"'ın parçalarını) saklamak için Paris'te Ile-de-France bölgesindeki eski Kraliyet sarayı kompleksi içinde gotik sanat mimari stilinin en güzel örneği sayılan Sainte-Chapelle adlı anıtsal binayı yaptırmıştır. Hristiyan Katolik Kilisesi tarafından 1297'de aziz ilan edilmiş tek Fransız hükümdarıdır ve genellikle "Aziz Louis" olarak anılmaktadır.
İlk yılları
Louis 25 Nisan 1214'te Paris yakınlarındaki Poissy'deVIII Louis ve Kastilyalı Blanche'ın oğlu olarak dünyaya geldi[1] ve orada La Collégiale Notre-Dame kilisesinde vaftiz edildi. Annesi Blanche'ın seçtiği öğretmenler ona Latince, topluluk önünde konuşma, yazma, askeri sanatlar ve devlet yönetimi öğretti.[2] Dedesi II Philip öldüğünde ve babası kral olduğunda dokuz yaşındaydı.
Louis, babası 8 Kasım 1226'da öldüğünde ise 12 yaşındaydı. Bir ay içinde Reims Katedrali'nde kral olarak taç giydi. Annesi Blanche, onun küçüklüğü sırasında naip olarak Fransa'yı yönetti.[1] Louis'nin annesi ona dindar Hristiyanlığını aşıladı. Bir keresinde şöyle dediği kaydedilmiştir:[3]
Seni seviyorum sevgili oğlum, bir annenin çocuğunu sevebileceği kadar; ama ölümcül bir günah işlemen yerine ayaklarımın dibinde ölmeni tercih ederim.
1229 yılında, Louis 15 yaşındayken, annesi Toulouse'lu VII Raymond ile bir anlaşma imzalayarak Albigeois Haçlı Seferi’ne son verdi.[3]
Louis 27 Mayıs 1234'te Provance'lı Margaret (1221-1295) ile evlendi; ertesi gün Margaret Sens katedralinde taç giydi.[4] Margaret, daha sonra İngiltere Kralı III Henry ile evlenecek olan Eleanor'un kız kardeşiydi. Yeni kraliçenin dini gayretleri onu kral için çok uygun bir eş haline getirdi ve birlikte ata binmekten, okumaktan ve müzik dinlemekten hoşlandıkları, iyi anlaştıkları kanıtlanmıştır. Margaret'e olan yakınlığı annesinde kıskançlık uyandırmış, o da çifti elinden geldiğince ayrı tutmaya çalışmıştır[1].
Çağdaşları onun hükümdarlığını kral ve annesi arasında ortak bir yönetim olarak görürken, tarihçiler genellikle Louis'nin 1234'te kişisel olarak yönetmeye başladığına ve annesinin daha çok danışmanlık rolü üstlendiğine inanırlar.[5] 1252'deki ölümüne kadar annesinin kral üzerinde güçlü bir etkisi olmaya devam etti.[6]
Hükümdarlığı
Yedinci Haçlı Seferi
IX.Louis, Yedinci Haçlı Seferi sırasında esir alınışı.
Louis ve takipçileri 4 ya da 5 Haziran 1249'da Mısır'a ayak bastılar ve Dimyat limanını ele geçirerek seferlerine başladılar.[4][7] Bu saldırı Eyyubi imparatorluğunda bazı karışıklıklara neden oldu, özellikle de mevcut Sultan Necmeddin Eyyub ölüm döşeğindeyken. Ancak Avrupalıların Dimyat'tan Nil Nehri üzerinden Kahire'ye doğru yürüyüşü yavaş ilerledi. Nil'in mevsimsel yükselişi ve yaz sıcağı ilerlemelerini imkânsız hale getirdi.[1] Bu süre zarfında Eyyubi sultanı öldü ve sultanın eşi Şecerüddürr, kendisini kraliçe yapacak ve sonunda Memlüklerin Mısır ordusunun yönetimiyle sonuçlanacak bir güç değişimini harekete geçirdi.
Louis, 8 Şubat 1250'de Fariskur Savaşı'nda ordusunu kaybetti ve Mısırlılar tarafından esir alındı. Sonunda 400.000 livre tournois (bugün yaklaşık 80 milyon ABD doları) fidye ve Dimyat şehrinin teslim edilmesi karşılığında serbest bırakıldı.[4]
Mısır'daki esaretten kurtulduktan sonra IX. Louis dört yılını Kudüs Krallığı'nı güçlendirmeye adadı ve çabalarını Akka, Sezariye ve Yafa'da yoğunlaştırdı. Haçlıların savunmalarını yeniden inşa etmelerine yardım etmek için kaynaklarını cömertçe kullandı[8] Suriye ve Mısır'ın ile diplomatik girişimlerde bulundu. 1254 baharında Louis ve kalan kuvvetleri Fransa'ya dönüş yaptı.[7]
Louis, döneminin Moğol hükümdarlarıyla düzenli yazışmalar ve elçi alışverişlerini sürdürdü. 1248'deki ilk Haçlı seferi sırasında, Ermenistan ve İran'da konuşlanmış Moğol askeri liderineden elçiler aldı.[9] Moğol askeri lideri, Mısır ve Suriye'deki Müslüman güçlerin birleşmesini önlemek için Bağdat'ı hedef alırken Louis'nin Mısır'da bir saldırı başlatmasını önerdi. Bunun üzerine Louis, bir rahip olan André de Longjumeau'yu Moğolistan'daki Hangan Güyük Han'a (hükümdarlığı 1246-1248) gönderdi. Ancak Güyük'ün ölümü elçinin gelişinden önce gerçekleşti ve dul eşi ve naip vekili diplomatik teklifi reddetti.[10]
Sekizinci Haçlı Seferi ve ölümü
Aziz Louis'nin ölümü: 25 Ağustos 1270'te Saint Louis, Tunus yakınlarında kraliyet sembolleriyle süslü çadırında ölür.
Paris'te 24 Mart 1267'de yapılan bir parlamentoda Louis ve üç oğlu "haçı aldılar". Misyonerlerin raporlarını duyan Louis, Tunus'a inmeye karar verdi ve küçük kardeşi Anjou'lu Charles'a orada kendisine katılmasını emretti. Aralarında İngiliz prensi Edward'ın de bulunduğu Haçlılar 17 Temmuz 1270'te Kartaca'ya vardılar, ancak kampta hastalık baş gösterdi.[8]
Louis 25 Ağustos 1270'te Tunus'ta ordusunu kasıp kavuran dizanteri salgınında öldü.[11][12] Avrupa geleneklerine göre cesedi Fransa'ya gönderilmeden önce mos Teutonicus olarak bilinen işleme tabi tutuldu.[13] Louis'nin Fransa Kralı olarak yerine oğlu III Philip geçti.
Louis'nin küçük kardeşi Charles, onun kalbini ve bağırsaklarını muhafaza ederek Palermo yakınlarındaki Monreale Katedraline gömülmek üzere nakletmiştir.[14]
Çocukları
Blanche (12 Temmuz/4 Aralık 1240 - 29 Nisan 1244), bebekken öldü.[1]
Isabella (2 Mart 1241 - 28 Ocak 1271), Navarre'lı II Theobald ile evlendi.[15]
Louis (23 Eylül 1243/24 Şubat 1244 - 11 Ocak/2 Şubat 1260). 1259 Noel'inden sonra hastalandı ve yeni yıldan kısa bir süre sonra, on beş yaşında, on altıncı doğum gününden bir ay önce öldü.[15]
John (1246/1247 - 10 Mart 1248), bebekken öldü.[1]
John Tristan (8 Nisan 1250 - 3 Ağustos 1270), Doğumundan iki gün önce kralın Memlükler tarafından esir alınması, triste olayı nedeniyle çocuğa Tristan adının verilmesine neden oldu. Tunus'ta ordu dizanteri salgını yaşadı. John Tristan bu hastalıktan ölen kurbanlardan biriydi [1]
Peter (1251 - 6/7 Nisan 1284) 1269'da ve 1284'te Alençon Kontu, Blois ve Chartres Kontu,1272 ve 1284'te Guise Senyörü oldu. Aynı zamanda Perche Kontuydu. Peter 1272 yılında Châtillon'lu Joan ile evlendi, iki oğulları oldu.[1]
Blanche (1253 başları - 17 Haziran 1320), Kastilya Ferdinand de la Cerda ile evlendi ve iki oğlu oldu.[1]
Margaret (1255 başları - Temmuz 1271), Brabant Dükü I. John ile evlendi. Margaret 1271 yılında bir erkek çocuk doğurdu. Anne ve bebek hayatta kalamadı ve her ikisi de doğumdan kısa bir süre sonra öldü.[1]
Robert (1256 - 7 Şubat 1317),Burgundy'li Beatrice ile evlendi. III Philip'ün meşru erkek soyu 1589'da öldüğünde Fransız tacı onun erkek soyundan gelen IV Henry 'e (ilk Bourbon kralı) geçti.[1]
Agnes (1260 - 19/20 Aralık 1327), Burgonya Dükü II Robert ile evlendi ve sekiz çocuk annesi oldu. Kocasının 1306'da ölümü üzerine Agnes, 1311'de yetişkinliğe erişene kadar küçük oğlu Hugh için Burgonya naibi olarak görev yaptı.[1]
