Jai alai

Jai alai (Bask dilinde neşeli şenlik) İspanya'da Pelota Vasca olarak bilinir.Üç tarafı duvarla çevrili bir alanda kauçuktan yapılma sert bir topu duvara çarptırma ve yakalamaya dayanan oyun.Bask kökenli olan oyun 1900'de Küba'da oynanmaya başladıktan sonra Batı Yarıküre'de jai alai olarak anılmıştır.

Ekipman ve Kurallar

Jai alai eltopunun bir biçiminden geliştirilmiştir. Oyuncular, cesta denen, kola kayışla bağlanmış, kepçe biçimli ve sepet örgüsü bir raket kullanırlar.Cesta 76 cm uzunluğunda, zarif bir biçimde kavislendirilmiş ve oyuncunun topu tutabilmesini, ayrıca büyük bir güç ve hızla fırlatılabilmesini sağlayan, etkili bir araçtır. Kestane ağacından çubuklarla desteklenmiş hafif bir kafes üzerine, Pireneler'den getirilmiş kamışların örülmesiyle ısmarlama olarak yapılır ve dışına deri bir eldiven dikilir. Pelota (İspanyolca; top) denen top, beyzbol topundan biraz daha küçük, golf topundan daha ağır ve serttir (125 - 140 g). Topun süratinin 302 km/s'e kadar ulaşabildiği tespit edilmiştir, bu nedenle güvenlik gerekçesiyle ABD'de profesyonel oyuncular 1967'den bu yana koruyucu başlıklar kullanmaktadırlar. Oyun alanı (cancha) genellikle 53.3 metre uzunlukta, 15.2 m genişliktedir. Duvar yüksekliği ise 12.2 m veya daha fazladır. Jai alai tesisinin tümü fronton olarak adlandırılır. İlk Bask frontonu 1785'te inşa edilmiştir.

Kuralları son derece basit olan jai alai, topla ön duvara karşı yapılan servis atışıyla başlar. Atılan top, sınırları belirlenmiş servis alanına düşmelidir. Tekler karşılaşmasında rakip oyuncu, çiftler karşılaşmasındaysa rakip oyunculardan biri, yere bir kereden fazla değmesine izin vermeden topu yakalamalı ve geri göndermelidir. Amaç, topu rakibin geri gönderemeyip puan kaybedeceği biçimde, hızla ve havada ekseni çevresinde döndürerek ön duvardan sektirmektir. Oyun, topun ıskalanmasına ya da sınırların dışına çıkmasına kadar sürer. Top eğer ön duvarın çevresinde, kırmızı ile belirgin biçimde işaretlenmiş alana, alanın üzerini örten perdeye ya da kırmızı ile işaretlenmiş herhangi bir alana çarparsa ya da ceza çizgisinin dışına düşerse sınırların dışına çıkmış sayılır. Bir oyuncu, önünde başka bir oyuncu olduğu için atışını keserse bu durum müdahale olarak kabul edilir ve atış tekrarlanır.

Coğrafi dağılım

Geleneksel olarak en iyi jai alai oyuncuları Bask Ülkesi'nden çıkmıştır. Günümüzde İspanya, Fransa, Küba, Meksika ve Filipinler'in bazı bölgelerinde yaygın olarak oynanmaktadır. ABD'de ise jai alai, at yarışları gibi üzerine bahis oynanabilen bir oyundur.