Junius Bassus Lahdi, dördüncü yüzyıl Hristiyan lahitleri içinde olağanüstü incelikte bir işçilik gösteren, içinde cesaretli ve gösterişli bir çizimi birleştiren ve kapağında Roma valisi ve ölüm döşeğinde vaftiz olan (359 yılı) Junius Bassus'un adını taşıyan, erken Hristiyan sanatının en önemli örneklerinden birini teşkil eden lahittir.
Stil
Bu lahdin cephesi iki kat halinde beşi altta ve beşi üstte sütunlarla sınırlandırılmış on nişten oluşur. Üstteki nişler yatay çizgiler ile sınırlandırılmış olmasına karşın alttaki nişler bir yarım daire bir üçgen çatı olarak birbirini izler. Her niş içinde tek bir sahne vardır ve her sahne içinde en fazla üç figür bulunur böylece başarılı bir şekilde sıkışıklıktan ve kalabalıktan kaçınılmıştır. Nişlerle oluşturulan mekanlar oldukça hoş ve zarif, kurban düşüncesini ima eden figürler ile işgal edilmiştir. Oymacılıktaki bolluk, zenginlik ve zarif pozlar Helenistik modelleri anımsatır fakat figürlerin yüksek kabartma ile oyulması ve bazılarındaki ağırbaşlı Romalı bakış yerel sanatçının geniş ve cömert sempatisini göstermektedir.
İkonografi
Paneller çift seriler içinde Kutsal Kitap'tan temalar tasvir ederler. İshak’ın kurban edilmesi üstte en solda yer alırken altta her şeyini kaybetmiş olan Eyüp kederli ama imanlı bir şekilde gübre yığının üstünde oturur. Yanındaki nişte Âdem ile Havva utanmış bir yüzle ayakta durmaktadırlar. Onların üstünde Petrus’un tutuklanması, insanların doğuştan gelen günahının affının ancak kilisede bulunduğunu ima etmektedir. Merkezdeki alt panelde zarafet dolu ve hafif gülümser bir edayla İsa tasvir edilmiştir. Bir eşek onu Kudüs’e ve alınyazısına doğru taşımaktadır. Üst panelde henüz Davud'un genç bir kopyası gibi sakin ve tanrısal hükme uygun bir ağırbaşlılıkla iki havari arasında tahtta oturmakta ve altında çömelmiş gökyüzüne basmaktadır. İsa’nın tutuklanması bir kere daha Davud çizgisinde tasvir edilmiştir ve elinde görevinin yazıldığı tomarlar tutmaktadır fakat öne doğru eğilmiş başı ile başına geleceklerden ve kaderinden haberli ve kederli bir şekilde Eski Ahit'teki tahammül örneğine uygun durmaktadır. Son olarak Vali Pilatus, İsa'nın tutuklanmasından dolayı ellerini yıkamaya hazırlanan ikircikli bir havada tasvir edilir. Aşağıdaki Pavlus figürü ile tümüyle zıtlık gösterir. Pavlus ise kararlı fakat kaderine boyun eğmiş bir şekilde celladın kılıcını beklerken başını tevekkülle eğmiş olarak tasvir edilir. Lahdin köşelerindeki süslemeler basmakalıp olmalarına karşın resmi tamamlar. Bağbozumu, mısır hasadı ve diğer figürler birbirini izleyen ve hemen mutluluk ve uysallıkla katılmak gereken ebedi krallığın kutluluğunu göstermeye hizmet eden birbirini izleyen mevsimleri ima etmektedir.
