Katsura Tarō (Japonca: 桂 太郎; d. 4 Ocak 1848 - ö. 10 Ekim 1913), 1901-1906, 1908-1911 ve 1912-1913 yılları arasında Japonya'nın altıncı başbakanı olarak görev yapan Japonasker ve devlet adamı.
Katsura, Birinci Çin-Japon Savaşı’nın seçkin bir generali ve Japon yönetiminde Tayvan Genel Valisi ve Japonya Savaş Bakanı olarak görev yapan, Meiji Hükümeti'nin bir genrōsuydu. Katsura, 1901'de askeri aday olarak Başbakan olarak atandı ve kendisini parti siyaseti dışında tutarak muhafazakâr olarak konumlandırdı. Katsura'nın birinci ve ikinci başbakanlıkları sırasında, modern Japon tarihinde yer alan, Rus-Japon Savaşı ve Kore'nin ilhakı da dahil olmak üzere birçok önemli olay meydana geldi. Katsura'nın üçüncü başbakanlığı döneminde ise, İmparator Meiji’nin ölümünün ardından, “Taisho Siyasi Krizi” olarak adlandırılan olaylar gerçekleşti ve güven oylamasından sonra istifa etti.
Katsura, Japonya tarihinde Şinzō Abe'den[1] sonra Japonya'nın en uzun süre görev yapan ikinci Başbakanıdır ve 1901'den 1913'e kadar üç döneminde 2883 gün görev yapmıştır.
Yeni Meiji Hükümeti, Katsura'nın yetenekli ve gelecek vaat ettiğini düşünerek, 1870'te onu askerî strateji eğitimi için Almanya'ya gönderdi. 1875'ten 1878'e ve yine 1884'ten 1885'e kadar Almanya'daki Japon Büyükelçiliği'nde askerî ataşe olarak görev yaptı. Japonya'ya dönüşünde tümgeneralliğe terfi etti. Japon İmparatorluk Ordusu’nda birkaç kilit pozisyonda görev yaptı ve 1886'da Japonya Savaş Bakan Yardımcısı olarak atandı.
Katsura, Birinci Çin-Japon Savaşı (1894-1895) sırasında akıl hocası Field Mareşal Yamagata Aritomo’nun komutası altında, 3. Tümen’e komuta etti. Savaş sırasında Tümenin, kışın zorluklarında Sarıdeniz’in kuzey-doğu kıyısından Haicheng'e unutulmaz bir şekilde intikalini sağladı. Sonunda Yingkou şehrini işgal etti ve Liaotung Yarımadası’nda Japon 2. Ordusu ile birleşti.
Savaştan sonra kazoku soyluluk sistemine göre vikont unvanı verildi. 2 Haziran 1896'dan Ekim 1896'ya kadar 2. Tayvan Genel Valisi olarak atandı. 1898'den 1901'e kadar birbirini izleyen kabinelerde Savaş Bakanı olarak görev yaptı.
Başbakanlık dönemi
Katsura Tarō, 1901-1913 yılları arasında 3 kez Başbakan olarak görev yaptı. Uzun bir süre elinde tuttuğu “Japonya'nın en uzun süre görev yapan başbakanı” unvanını, 20 Kasım 2019'da Shinzō Abe ele geçirdi.
Katsura, iç politika açısından, kendisini Japonya Diyeti’nden ve parti siyasetinden uzaklaştırmaya çalışan muhafazakâr bir politikacıydı. Siyasi görüşleri Yamagata Aritomo ile aynıydı, çünkü tek sorumluluğunun İmparator'a karşı olduğunu düşünüyordu. Hükümetin kontrolü için, ezeli rakibi Marki Saionji Kinmochi tarafından yönetilen, Temsilciler Meclisi'nin çoğunluk partisi olan Rikken Seiyukai ile rekabet etti.
1 Nisan 1906'da, Japonya'nın en yüksek düzey nişanı olan Krizantem Nişanı ile ödüllendirildi.
İkinci yönetim
Katsura, 14 Temmuz 1908'den 30 Ağustos 1911'e kadar 2. Kez Başbakan oldu. İkinci dönemi, 1910 Japonya–Kore Antlaşması (Kore'nin ilhakı) için dikkate değerdi. Ayrıca, Japonya'da emeğin korunması amacıyla 1911'de Fabrika Yasası'nı yürürlüğe koydu.
Katsura, ikinci döneminde, gücünü hem kişisel servetini hem de ordunun çıkarlarını halkın refahı üzerinde ilerletmek için kullandığı algısı nedeniyle giderek popülerliği azaldı. Ayrıca, ordu içinde “adam kayırmacılık” konusuna dayalı siyasetin kalıcılığının, artan kamuoyu memnuniyetsizliğiyle karşı karşıya kaldı.
Üçüncü yönetim
Katsura'nın 21 Aralık 1912'den 20 Şubat 1913'e kadar Başbakan olarak kısa süreliğine yeniden atandı. "Taisho Siyasi Krizi" olarak bilinen olay, yaygın isyanlara yol açtı. Onun atanması, Meiji Anayasası'nı devirmek için bir komplo olarak görülüyordu. Ancak, ödün vermek yerine, 7 Şubat 1913'te kendi destek tabanını oluşturmak amacıyla kendi siyasi partisi Rikken Dōshikai'yi kurdu.
Ancak, Japon tarihindeki başarılı olan ilk güven oylaması ve destekçilerinin desteğini kaybetmesiyle karşı karşıya kalınca, 20 Şubat 1913'te istifa etmek zorunda kaldı. Yerine Yamamoto Gonnohyōe geçti.
