Lao Gan Ma (Çince: 老干妈; Laoganma olarak da bilinir) veya Yaşlı Vaftiz Annesi, Çin'de yapılan bir chilli sos markasıdır. Ürün, Çin'de ve 30'dan fazla ülkede satılmaktadır.[1] Lao Gan Ma, Batı dünyasında Çin'in biber yağı ve acı biber gevreği çeşnilerini popülerleştirmesiyle tanınır ve birçok Çin-Amerikan biber bazlı çeşnisi ve sosa ilham kaynağı olmuştur.[2][3]
Tarihçe
Tao Huabi'nin sosu 1984'te icat ettiği [4] ve 1989'da Guizhou, Guiyang'da bir erişte restoranı kurduğu söyleniyor; acı soslarının popülaritesini fark edince restoranı soslarını, özellikle de biber yağı sosunu satmak için özel bir dükkana dönüştürdü. 1994 yılında, Nanming Bölgesi'ndeki ÇKP Yunguan Köyü Komitesinin iki evini ödünç aldı ve yeni sos fabrikasında çalışmak üzere 40 kişiyi istihdam etti.
Sahtecilerle mücadele
Marka, başlangıçtaki başarısına rağmen Çin'de benzer ambalajlara sahip sahte ürünlerle mücadele etti. Çin hükûmetinin Lao Gan Ma'nın ürünü markalaştırma başvurusunu geri çevirmesi nedeniyle bu sahteler çoğaldı. Ticari marka talebi reddedildikten sonra, sahte Lao Gan Ma'lar öne çıktı.[5] Tao, bu rakipleri hedef almak için üçüncü taraf özel işletmelerin bir dalını kullanarak onlara karşı çıktı.[1][5] 2001 yılında Pekin yüksek mahkemesi, diğer benzer ürünlerin "Lao Gan Ma" adını kullanamayacağına veya ambalajını taklit edemeyeceğine karar verdi; Tao tazminat olarak 400.000 RMB aldı.[6] Ticari marka başvurusu daha sonra 2003 yılında Hunan merkezli bir sahteci aleyhine açılan uzun bir davanın ardından onaylandı.[1]
Şirketin sahibi Tao Huabi ve oğlu Li Guishan şirketin ilk başkanıdır. Women of China dergisi Ocak 2011'de şirketin varlıklarının 1,3 milyar RMB (190 milyon dolar) olduğunu ve o sırada şirketin 2.000 çalışanı olduğunu bildirdi.[5] Sos, ticari olarak [1] 1997 yılında kurulan Laoganma Special Flavour Foodstuffs Company [7] tarafından üretilmektedir. 2022'ye gelindiğinde çeşni, Çin dışındaki yerlerde daha yaygın hale geldi.[8]
Tarif anlaşmazlığı
2016'dan sonra Lao Gan Ma'nın Çin'deki satışları iki yıl üst üste düştü. Raporlara göre, Lao Gan Ma'nın yıllık geliri 2016'da 4.549 milyar RMB'ye, 2017'de 4.447 milyar RMB'ye ve 2018'de 4.389 milyar RMB'ye düştü.[9] Bunun 2011 yılında tarifte yapılan bir değişiklikten kaynaklandığı tahmin ediliyor, o sırada şirket Tao'nun oğlu tarafından devralınmıştı ve kullanılan biber çeşidi Guizhou biberinden Henan biberine değiştirilmişti.
Guizhou biberlerinin boyutu büyüktür, gövdesi doludur ve daha fazla su içerir, bu da onları acı sos yapmak için daha uygun hale getirir ve sosa baharatlı tattan başka bir aroma verir. Bazılarına göre Lao Gan Ma, Henan biberlerine geçişten sonra eşsiz lezzetini kaybetti.[10] 2019'da Tao Huabi yeniden şirketin başına geçti ve Lao Gan Ma, Guizhou biberine geri döndü.[9]
Ürün
Bir kavanozdan kaşıklanan Lao Gan Ma
Baharatlı Acı Biber Gevreği, Siyah Fasulyeli Acı Biber Yağı, Yağda Kızarmış Biber, Acı Chilli Sos ve Baharatlı Fasulye Ezmesi gibi çeşitli türlerde Lao Gan Ma üretilmektedir.[11] Lao Gan Ma ürünleri, Guizhou mutfağında bulunan geleneksel acı soslara dayanmaktadır.
