Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Rhus coriaria

Rhus coriaria
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1]
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Sapindales
Familya: Anacardiaceae
Alt familya: Anacardioideae
Cins: Rhus
Tür: R. coriaria
İkili adlandırma
Rhus coriaria
Sinonimler
  • Rhus heterophylla C.C.Gmel.
  • Rhus sumac O.Targ.Tozz.
  • Rhus variifolia DC.
  • Toxicodendron coriaria (L.) Kuntze

Rhus coriaria yaygın olarak Sicilya sumağı,[2] tabaklama sumakı,[3] veya karaağaç yapraklı sumak, kaju ailesinden Anacardiaceae küçük ağaca benzer yaprak döken bir çalıdır. Güney Avrupa ve Batı Asya'ya özgüdür.[4] Kurutulmuş meyveleri özellikle za'atar adı verilen karışımda diğer baharatlarla birlikte baharat olarak kullanılır.

Etimoloji

Kelime aslen Arapça, Latince ve Fransızca aracılığıyla Aramice "summāqā" "kırmızı" dan gelmektedir.[5]

Dağılımı ve habitatı

Rhus coriaria Doğu Akdeniz, Kırım, Kafkasya ve kuzey İran 'a özgüdür ancak artık (Macaronesia dahil) Akdeniz Havzasının çoğunda yerlileştirilmiştir.

Yetiştirme

Bitki derin ve iyi drene olan her türlü toprakta büyür.[6]

Kullanımlar

Meyvenin ekşi bir tadı vardır; Kurutulmuş ve ezilmiş, Ortadoğu'da popüler bir baharattır.[6] Olgunlaşmamış meyveleri ve tohumları da yenir. Olgun meyveler, ekşiliğini takdir eden ve modern zamanlarda limon gibi salata sirkelerinde kullanan eski Romalılar zamanından beri Avrupalılar tarafından limondan çok önce biliniyordu. Geleneksel olarak kullanılır ve ayrıca lipid düşürücü etkileri için klinik olarak araştırılır.[7]

Yapraklar ve ağaç kabuğu geleneksel olarak deri tabaklama 'nda kullanıldı ve tanik asit içerir.

Bitkinin farklı yerlerinden kırmızı, sarı, siyah ve kahverengi olmak üzere çeşitli renklerde boyalar yapılabilir.[6]

Tohumlardan çıkarılan yağ, mum yapımında kullanılabilir.[6]

Bitkinin önemli ölçüde antioksidan, antimikrobiyal, antikanser ve DNA koruyucu aktiviteye sahip olduğu bildirilmiştir.[8]

Resimler

  • İspanya'da yetiştirilmiş zeytin ağaçları ile R. coriaria
    İspanya'da yetiştirilmiş zeytin ağaçları ile R. coriaria
  • İstanbul’da satılık baharatı (öğütülmüş meyve)
    İstanbul’da satılık baharatı (öğütülmüş meyve)
  • Yakın çekimden sumak baharatı
    Yakın çekimden sumak baharatı

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Rivers, M.C. & Harvey-Brown, Y. (2017). "Rhus coriaria". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi: e.T63485A112727303. Erişim tarihi: 30 Mart 2021. 
  2. ^ "Rhus coriaria". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA. 
  3. ^ BSBI List 2007 (xls). Botanical Society of Britain and Ireland. 2015-06-26 tarihinde kaynağından (xls) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2014. 
  4. ^ "Rhus coriaria". Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
  5. ^ Oxford English Dictionary, 3rd edition, September 2019, s.v.
  6. ^ a b c d Plants for a Future database 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. accessed August 2010
  7. ^ Hajmohammadi, Zahra; Heydari, Mojtaba; Nimrouzi, Majid; Faridi, Pouya; Zibaeenezhad, Mohammad Javad; Omrani, Gholamhossein Ranjbar; Shams, Mesbah (2018). "Rhus coriaria L. Increases serum apolipoprotein-A1 and high-density lipoprotein cholesterol levels: A double-blind placebo-controlled randomized clinical trial". Journal of Integrative Medicine. 16 (1). ss. 45-50. doi:10.1016/j.joim.2017.12.007. PMID 29397092. 
  8. ^ MOHAMMED, Falah Saleh; Akgül, Hasan; Sevindik, Mustafa; Khaled, Bahzad M Taher (2 Haziran 2020). "Phenolic content and biological activities of Rhus coriaria var. zebaria". Fresenius Environmental Bulletin. Cilt 29 (8). ss. 5694-5702.  Yazar |ad5= eksik |soyadı5= (yardım)
Kembali kehalaman sebelumnya