Tatar Boğazı

Tatar Boğazı
Tatar Boğazı
	Tatar Boğazı Tatar Boğazı
Genel Bilgiler
Ülke(ler)	Rusya
Bölge(ler)	Habarovsk Krayı, Sahalin
Koordinatlar	52°11′0″K 141°37′0″D / 52.18333°K 141.61667°D
Ayırdığı topraklar	Rusya← →Sahalin
Tür	Boğaz
Bağladığı sular	Ohotsk Denizi→ ←Japon Denizi
En dar yeri	7,3 km (4,5 mi)
Wikimedia Commons

Tatar Boğazı (Çince: 韃靼海峽, Japonca: Japonca: 間宮海峡 (Mamiya Boğazı), Rusça: Татарский пролив) Rusya'nın Sahalin adasını, Asya ana karasından ayıran, Ohotsk Denizi'ni Japon Denizi'ne bağlayan ve Büyük Okyanus'ta bulunan bir boğazdır. 900 km uzunlukta, 4 ila 20 m derinlikte ve en dar kısmı 7.3 km genişliktedir.

Tarih

Tatar Boğazı kıyılarının haritasını, 1787 yılında Jean-François de La Pérouse çıkarmıştır. Buraya batıdan eklenen kara parçası, zamanında "Çin Tatarı" olarak adlandırılmaktaydı.

Tatar ismi, Avrupalılar tarafından Merkez Asya ve Kuzey Asya'da bulunan çeşitli halklar için kullanılmaktaydı. Mançuların 1644 yılında Ming Hanedanı'nın çöküşüyle birlikte öne çıkışıyla "Tatar" ismi, onlar için de kullanılmaya başlandı^[1] ve Mançurya (ayrıca Moğolistan), Avrupalılar tarafından "Çin Tatarları" olarak bilinmeye başladı.^[2] Dolayısıyla, 1787 yılında Jean-François de La Pérouse Sahalin ve "Çin Tatarı" ana karası arasındaki boğazı haritasını çıkarttığında, bu su kütlesine "Tatar Boğazı" adını verdi.

Japonya'da bu boğaz, adını, 1808 yılında buraya yolculuk eden^[3] Mamiya Rinzō'dan almıştır. "Mamiya Boğazı" ismi, Philipp Franz von Siebold'un Nippon: Archiv zur Beschreibung von Japan kitabıyla tanıtılmıştır (1832–1854).

Rus haritalarında, Amur Nehri'nin ağzının güneyinde bulunan, boğazın en dar bölümüne Nevelskoy Boğazı denir. Bu isim, bölgeyi 1848 yılında keşfeden Amiral Gennadiy Nevelskoy anısına verilmiştir. Rus haritalarında ayrıca; buranın kuzeyinde bulunan, Amur Nehri'nin aktığı su kütlesinin adı, Amur Liman olarak geçmektedir; ve de "Tatar Boğazı" ismi Nevelskoy Boğazı'nın güneyinde bulunan, su kütlesinin en büyük olduğu yere verilmiştir.

Güneyden yaklaşıldığında gittikçe sığlaşan ve koy başlangıcı gibi görünen Tatar Boğazı, Avrupalı kaşifler için bir muammaydı. 1787 yılında kâşif Jean-François de La Pérouse, yerel halkın ona, Sahalin'in bir ada olduğunu söylemesine rağmen riske girmemeye karar vererek güneye döndü. 1797 yılında William Robert Broughton, Tatar boğazının bir koy olduğunu düşünerek vazgeçti. 1805 yılında Adam Johann von Krusenstern, boğaza kuzeyden girmeyi denedi ancak başarısız oldu. 1808 yılında Avrupalılar tarafından çok tanınmayan Mamiya Rinzō boğazı keşfetmeyi deneyen kaşiflerden biridir. En sonunda, 1848 yılında Gennady Nevelskoy boğazı geçmeyi başardı. Ruslar bu boğaz yolunu bir sır olarak tuttu ve Kırım Savaşı'nda, Amur İlhakı sırasında İngiliz filosundan kaçmak için kullandılar.

Yakın tarih

S-117 isimli Sovyet Şçuka sınıfı denizaltısı, 15 Aralık 1952'de Tatar Boğazı'nın Japon Denizi'ne yakın olan kısmında bilinmeyen sebeplerden dolayı kayboldu. Denizaltının su üstü gemisi veya deniz mayınıyla çarpıştığı düşünülmektedir. Bu olayda mürettebatın kırk yedisi birden ölmüştür.

1 Eylül 1983 tarihinde, ABD parlamento üylerinden Larry McDonald'ın da dahil olduğu 269 kişilik Korean Air'ın 007 sefer sayılı uçuşu gibi, Soğuk Savaş'ın en gergin olaylarından biri Tatar Boğazı'nın güneydoğu kısmında gerçekleşmiştir. Sovyet hava sahasına sapan uçak, Sahalin Adası'nın batısında Sovyet Su-15 avcı uçağı tarafından saldırıya uğramıştır. Uçak, boğazdaki tek kara parçası olan Moneron Adası'nın yakınında suya düşmüştür. Japon ve Kore gemilerinin yardımıyla ABD tarafından yürütülen arama, Moneron Adası'nın kuzeyindeki 225 km²'lik bir alanda yapılmıştır

1956 Yükseltilmiş Yol Tasarısı

1956 yılında Sovyet hükûmeti, Japon Denizi'ne akan soğuk suya engel oluşturarak Japon Denizi etrafındaki bölgelerin sıcaklığının yükseltmek için Tatar Boğazı'na yükseltilmiş yol kurma tasarısı hazırladı. Ruslar, bu yapının, Japon Denizi'nin sıcaklığını ortalama 35 derece artıracağını açıklamışlardır.^[4]

Taşımacılık

Tatar Boğazı'ndaki önemli bir liman, Vanino.

Ana karadaki Vanino, Khabarovsk Krai limanını, Sahalin adasındaki Kholmsk arasında 1973'ten beri bir Tren feribotu görev almaktadır.^[5]^[6]

Haritaya bakıldığında Tatar Boğazı'nın, Ohotsk Denizi ile Japon Denizi arasında uygun bir geçiş hattı olduğu düşünülebilir. Ancak, deniz hatlarıyla ilgilenen Sahalin Denizcilik Firması (SASCO), gemilerini nadiren boğazdan geçirdiğini açıklamıştır. Kış mevsiminde Vanino'dan Magadan'a giden genel rota, Tsugaru Boğazı'ndan ve Hokkaido çevresinden geçmektedir; yaz mevsiminde takip edilen rota ise La Pérouse Boğazı ve Sahalin çevresinden gitmektedir. Sadece sakin bir havada az kargoyla, Magadan'dan Vanino'ya dönen gemiler, en kısa yol olan Amur Liman, Nevelskoy Boğazı ve Tatar Boğazı'ndan geçmektedir (SASCO'nun tabiriyle Sakhalinsky Proliv).^[7]

Sahalin adası ve ana kara arasında boğazın altından geçen Sahalin Tüneli projesi, Josef Stalin yönetiminde başlamıştır, ancak Stalin'in ölümüyle proje terkedilmiştir. Günümüzde Rus siyasetçiler tarafından bu tünelin tekrar inşası konuşulmaktadır.