Çakıl mayın veya Düğme mayın ABD tarafından geliştirilen ve havadan atılan anti personel mayınılara verilen genel addır. Bu mayınlar özellikle Vietnam Savaşı sırasında McNamara Hattı boyunca bol miktarda kullanılmıştır. Bu mayınlar bunun yanında kısa sürede döşenebilen bir tür arazi etkisizleştirme silahı olarak da kullanıldı. Bu silahlar özellikle düşen uçak pilotlarını ya da geride kalan piyade birliklerini arama ve kurtarma görevleri esnasında düşman birliklerinin belli bir araziyi geçişlerini engellemek amaçlı kullanılmıştır.
Mayın küçük yeşil veya kahverengi kamuflaj desenli kumaş kese içerisindeki iki plastik yaprak arasındaki plastik patlayıcıdan oluşmaktaydı. Mayının ateşleyici fünyeye ihtiyacı yoktu. Bunun nedeni döşendikten sonra her türlü harekete duyarlı hale gelen patlayıcı en ufak bir temasta infilak etmekteydi.
İçerisidne Freon sıvısı bulunan kutularda taşınan mayınlar hem elle hem de havadan atılarak döşenebilmekteydi.Kutusunun içerisinde çıkartılan mayın, Freon sıvısının 3 ila 8 dakika içerisinde buharlaşması ile patlamaya hazır hale gelirdi.Mayınlar içerisinde farklı ebatlarda olan basit bomblet (Düğme mayın)lardan oluşmaktaydı. Mayınlar bir insanı öldürmekten çok üzerine basan kişiyi yaralamak amaçlıydı.
Bu mayınlar ABD Ordusu tarafından Khe Sanh Çatışması sırasında kullanıldı. ABD Hava Kuvvetleri Tarihine göre 'başbelasından biraz fazlası' olarak nitelendirilen bu çatışmada Vietkong birlikleri mayınları öküz sabanları ile tırmıklayarak toplamış ve patlatarak etkisiz hale getirmiştir.[1]
1967 ile 1968 yılları arasında 37 milyon adet üretilen mayının 1970 yılında imalatı durdurulmuştur.
Özellikleri
Mayınlar tipik olarak SUU-41A/A ve SUU-41B/A model dağıtıcılar içerisinde bulunurdu. Bu dağıtıcılardan 12 ila 16 tanesi ise bir misket bombası içerisine yerleştiriliyordu. Bu sayede bir salkım bomba içerisinde ortalama 1,470 ila 7,500 mayın bulunuyordu. Bu bombalar savaş uçaklarından yerden 60 ila 6000 metre arasında ve saatte 370 km/s ila 1300 km/s hızla bırakılmaktaydı. Uçaktan bırakılan bu bomba yerden 200 ila 300 metre yükseklikte açılmakta ve mayınları etrafa saçmaktaydı.
| Adı |
Şekli ve ebatı |
Patlayıcı ağırlığı ve türü |
Tipi |
Notlar
|
| XM22 |
Çeyrek daire, yarıçapı 64 mm |
11.6 gr RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
| XM27 |
Çeyrek daire, yarıçapı 83 mm |
27.7 gr RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
| XM40E5 |
Dikdörtgen 45 X 32 mm X 10 mm |
0.54 gr Chlorate/Phosphorus temelli patlayıcı |
Aydınlatma / Uyarı |
"Islak" ağırlık 6 gr.
|
| XM41 |
Çeyrek daire, yarıçapı 89 mm |
16.3 g RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
| XM41E1 |
Kare, 70 X 77 mm |
9.4 gr RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
| XM44 |
Kare, 25 mm |
T77 veya XM114 elektronik patlatıcı |
Uyarı |
|
| XM45E1 |
Dikdörtgen, 45 X 32 mm |
0.7 gr RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
| XM65 |
Dikdörtgen 76 X 70 mm |
10.3 gr RDX/Lead azide |
Patlayıcı |
|
Serpme sistemleri
- SUU-41A/A
- 150 × XM41E1 dağıtıcı (Misket bombası içerisinde 10 dağıtıcı )
- 750 × XM40E5 dağıtıcı (Misket bombası içerisinde 10 dağıtıcı )
- 650 × XM40E5 ve 48x XM44 dağıtıcı (Misket bombası içerisinde 10 dağıtıcı )
- SUU-41B/A
- 150 × XM65 dağıtıcı (Misket bombası içerisinde 10 dağıtıcı )
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Jane's Mines and Mine Clearance 2005-2006
- Arsenal of Democracy II
