Carl Linnaeus (shved tilidagi asl ismi Carl Nilsson Linnæus, 23-may, 1707 – 10-yanvar, 1778) — binominal nomenklaturaga asos solgan shved botanigi, zoologi va shifokori boʻlgan. U zamonaviy taksonomiya va ekologiyaning otasi deb ataladi. Uning ishlarining asosiy qismi lotin tilida yozilgan boʻlib, lotinchada uning ismi Carolus Linnæus deya, 1761-yildan soʻng Carolus a Linné deb yozilgan.
LINNEY (Linne, Linnaeus) Karl (1707.23.5, Rosxult - 1778.10.1, Upsala) — shved tabiatshunosi. Shvetsiya Fanlar akademiyasi akademik va uning birinchi prezidenta (1739-yildan), Parij Fanlar akademiyasi akademik (1762-yildan). Lund va Upsala universitetlarida oʻqigan, Upsala universiteti professor (1741-yildan). Oʻsimlik va hayvonlarning zamonaviy sistematikasiga asos solgan, binar nomenklaturani fanga kiritgan. Linnaeus turni ikki nom, yaʼni tur va urugʻ (turkum) nomi bilan atashni taklif etgan; sinf, turkum (tartib), urugʻ (turkum), tur va variatsiya tushun-chalarini anikdab bergan. Linnaeus 1500 oʻsimlik turlarini tavsiflab berdi. Oʻsimliklarni 24 sinf, hayvonlarni 6 sinf (sut emizuvchilar, qushlar, amfibiyalar, baliklar, chuvalchanglar va hasharotlar)ga ajratadi. Amfibiyalarga suvda va quruqlikda yashovchilar hamda sudralib yuruvchilarni kiritadi. Odamni hayvonlar sistemasi (sut emizuvchilar sinfi, primatlar turkumi)ga kiritish oʻsha davrda hukmron boʻlgan dunyoqarashlarga zid edi. Linnaeus sistemasi kup xususiyatlarga kura, sunʼiy bulsa ham oʻz davrida katta ijobiy ahamiyat kasb etdi. U 10000 dan ortiq usimlik, 4200 dan ortiq hayvon turlarini tavsiflab berdi. Linnaeus tibbiyot, oʻsimliklarning iqlimga moslanishk va boshqa masalalarga bagʻishlangan bir qancha asarlar yaratdi. Upsala shahrida Gʻarbiy Yevropada eng yaxshi hisoblangan botanika bogini tashkil etdi.[1]
Manbalar
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
